IBPBII/2/415-334/14/HS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - po ponownym rozpatrzeniu, w związku z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lutego 2014 r. sygn. akt II FSK 419/12 uchylającym zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 7 listopada 2011 r. sygn. akt I SA/Gl 573/11, wniosku z 4 stycznia 2011 r. (data otrzymania 14 stycznia 2011 r.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione w ww. wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w planie opcyjnym - jest prawidłowe.

W dniu 14 stycznia 2011 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych uczestnictwa w planie opcyjnym.

W dniu 12 kwietnia r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, wydał indywidualną interpretację Znak: IBPBII/2/415-57/11/HS, w której uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych otrzymania opcji na nabycie akcji oraz za nieprawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych realizacji praw z opcji oraz sprzedaży akcji.

Pismem z 22 kwietnia 2011 r. (data otrzymania 27 kwietnia 2011 r.) wniesiono wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, na które udzielono odpowiedzi pismem z 26 maja 2011 r. Znak: IBPBII/2/415W-45/11/HS odmawiając zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Odpowiedź na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa skutecznie doręczono 27 maja 2011 r.

Pismem z 9 czerwca 2011 r. (data otrzymania 15 czerwca 2011 r.) wniesiono skargę na ww. interpretację indywidualną.

Pismem z 15 lipca 2011 r. Znak: IBPBII/2/4160-42/11/HS, IBRP/007-169/11 Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, udzielił odpowiedzi na skargę przesyłając ją wraz z aktami sprawy do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

W wyniku rozpatrzenia skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z 7 listopada 2011 r. sygn. akt I SA/Gl 573/11 oddalił skargę na interpretację.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie - po rozpoznaniu kasacji wniesionej przez skarżącego, od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 7 listopada 2011 r. - wyrokiem z 7 lutego 2014 r. sygn. akt II FSK 419/12 uchylił zaskarżony wyrok w całości i uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną z 12 kwietnia 2011 r. Znak: IBPBII/2/415-57/11/HS równocześnie zastępując wadliwą ocenę prawną wyrażoną w zaskarżonym wyroku oceną wyrażoną w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Akta przedmiotowej sprawy zostały zwrócone do Biura 26 marca 2014 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest pracownikiem zatrudnionym w spółce kapitałowej z siedzibą na terytorium Polski (dalej: PLCo). Wnioskodawca otrzymuje akcje oraz opcje na akcje spółki amerykańskiej (dalej: USCo) należącej do tej samej grupy kapitałowej co PLCo. Akcje oraz opcje na akcje przyznawane są wybranym osobom zatrudnionym w PLCo na stanowiskach kierowniczych (dalej: beneficjenci) w ramach akcyjnego i opcyjnego planu motywacyjnego. Koszty i realizacja planów motywacyjnych w całości obciążają USCo. Brak jest związku pomiędzy uczestnictwem w programie opcyjnym lub akcyjnym, a zakresem wykonywanych obowiązków i wynagrodzeniem otrzymywanym ze stosunku pracy od PLCo przez beneficjentów. Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym.

Plan akcyjny.

W ramach planu akcyjnego (ang. Restricted Stock Plan, dalej: plan akcyjny) wybrane osoby zatrudnione w PLCo otrzymują bezpośrednio od USCo prawo do nabycia akcji USCo. W momencie otrzymania akcji, beneficjent nie ma prawa do ich sprzedaży. Beneficjenci planu akcyjnego uzyskują prawo do rozporządzania 25% otrzymanych akcji z upływem każdego kolejnego roku od otrzymania tych akcji.

Tytułem przykładu Wnioskodawca podaje, że w przypadku, gdy beneficjent w ramach opisanego powyżej planu akcyjnego otrzyma 100 akcji USCo w grudniu 2010 r., prawo do rozporządzania 25% tych akcji uzyska w grudniu 2011 r., a całość będzie mógł sprzedać po 4 latach czyli w grudniu 2014 r.

Plan opcyjny.

W ramach planu opcyjnego (ang. Stock Option Plan, dalej: plan opcyjny) osoby zatrudnione w PLCo otrzymują od USCo opcje dające prawo zakupu akcji USCo po określonej cenie. W momencie otrzymania opcji, beneficjent nie ma prawa do ich realizacji. Z upływem każdego kolejnego roku od uzyskania opcji beneficjenci planu opcyjnego uzyskują prawo do rozporządzania 25% otrzymanych opcji (analogicznie jak w ramach planu akcyjnego). Realizacja opcji odbywa się poprzez przekazanie brokerowi w USA dyspozycji o zamiarze ich realizacji połączonej z natychmiastową sprzedażą nabytych akcji po bieżącej cenie rynkowej. Pracownik otrzymuje od brokera różnicę między ceną nabycia akcji (wynikającą ze zrealizowanych opcji), a ceną zbycia przemnożoną przez liczbę zbywanych akcji. Kwota ta przelewana jest na rachunek pracownika.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Do jakiego źródła przychodów należy zakwalifikować przychody uzyskane w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w planie opcyjnym na akcje oraz w jakim momencie powstanie obowiązek podatkowy z tego tytułu.

(pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

a. Kwalifikacja źródła przychodów

Zdaniem Wnioskodawcy, przychody uzyskane w związku z uczestnictwem w planie opcyjnym w USCo powinny zostać zakwalifikowane jako przychody z kapitałów pieniężnych.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do katalogu przychodów z kapitałów pieniężnych zalicza się m.in. przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Analogicznie, jak zostało wskazane powyżej w pkt 1, dla określenia źródła przychodów z tytułu uczestnictwa w programie motywacyjnym (opcyjnym) szczególnie istotne jest uwzględnienie charakteru prawnego otrzymywanego przez beneficjenta przysporzenia majątkowego.

W myśl art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pochodne instrumenty finansowe są to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Stosownie natomiast do art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, instrumentami finansowymi są m.in. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne. W związku z tym należy uznać, że opcje na akcje stanowią instrument finansowy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji przychód wynikający z realizacji praw związanych z otrzymanymi przez beneficjentów opcjami, powinien być kwalifikowany w świetle art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychód z kapitałów pieniężnych.

b. Moment powstania przychodu podatkowego

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 17 ust. 1b tej ustawy, przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, powstają w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

Cechą pochodnego instrumentu finansowego, jakim jest opcja na zakup akcji jest to, że nie generuje on przychodów w momencie jego nabycia (niezależnie od formy w jakiej nabycie nastąpiło). W szczególności, otrzymanie opcji w ramach planu motywacyjnego nie stanowi nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest bowiem związane z jakimkolwiek przysporzeniem w majątku osoby otrzymującej opcję. Beneficjent na tym etapie nie otrzymuje żadnego realnego przysporzenia. Przyznanie opcji na akcje stanowi bowiem jedynie potencjalną możliwość uzyskania korzyści w przyszłości. Nie jest możliwe zatem rozpoznanie przychodu podatkowego w momencie ich otrzymania. W przypadku nabycia opcji na akcje, w dniu ich nabycia nie można stwierdzić, że ich realizacja przyniesie wymierne skutki ekonomiczne.

W ramach planu opcyjnego beneficjent nabywa opcje na dokonanie w określonym terminie w przyszłości zakupu akcji po cenie ustalonej w dniu przyznania opcji (cena historyczna) i ich późniejszych sprzedaży po cenie bieżącej. Dodatnia różnica pomiędzy ceną bieżącą a ich ceną historyczną (stanowiąca element zysku) nie jest przesądzona, ani w żaden sposób zagwarantowana i zależy od bieżącego kursu akcji. Oznacza to, że konkretne przysporzenie majątkowe dla posiadacza opcji powstaje dopiero wtedy, gdy osiągnie on zysk wynikający z realizacji opcji (tekst jedn.: w analizowanym przypadku, w momencie dokonania rozliczenia polegającego na realizacji opcji poprzez zakup akcji oraz ich natychmiastową sprzedaż).

W opinii Wnioskodawcy obowiązek podatkowy nie powstanie zatem ani w momencie przyznania beneficjentowi opcji na akcje, ani w momencie uzyskania prawa do rozporządzania nią. Obowiązek podatkowy powstanie dopiero z chwilą odpłatnego zbycia akcji nabytych po cenie wynikającej z opcji. W momencie odpłatnego zbycia akcji beneficjent będzie też uprawniony na mocy art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do rozpoznania kosztu uzyskania przychodu w kwocie stanowiącej iloczyn ceny akcji wynikającej z opcji oraz ilości zakupionych akcji. Różnica między obliczonym w powyższy sposób przychodem oraz kosztem jego uzyskania będzie stanowić dochód z kapitałów pieniężnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zaprezentowane powyżej stanowisko znajduje poparcie w wiążących interpretacjach przepisów podatkowych wydawanych przez organy podatkowe. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 2 marca 2010 r. (Znak: IPPB2/415-756/09-2/AS) potwierdził, że samo przyznanie opcji nie rodzi skutku w postaci przychodu ze stosunku pracy, ponieważ przyznanie opcji na akcje stanowi jedynie potencjalną możliwość uzyskania korzyści w przyszłości zaś przychód powstanie dopiero w momencie ewentualnego zbycia przyznanych akcji i stanowić będzie zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródło przychodów z kapitałów pieniężnych. Także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 17 sierpnia 2009 r. (Znak: IBPBII/2/415-628/09/HS) uznał za prawidłowe twierdzenie, że w momencie realizacji prawa z Planu SAR (dotyczącego pochodnych instrumentów finansowych zbliżonych w swojej konstrukcji do opcji na akcje) powstaje przychód z kapitałów pieniężnych (por. także interpretacje z 6 marca 2009 r. Znak: IBPBII/2/415-168/08/HS oraz z 17 marca 2009 r. Znak: IBPBII/2/415-159/08/MW).

W związku z powyższym Wnioskodawca stoi na stanowisku, że beneficjent planu opcyjnego w związku z otrzymaniem i realizacją opcji powinien rozpoznać przychód z kapitałów pieniężnych. W konsekwencji beneficjent powinien wykazać dochód w wysokości różnicy pomiędzy ceną sprzedanych akcji a kosztami nabycia akcji (wynikającymi ze zrealizowanych opcji). Dochód powinien być wykazany w zeznaniu podatkowym PIT-38, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za okres, w którym nastąpi sprzedaż akcji nabytych wskutek realizacji posiadanych opcji.

W indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 12 kwietnia 2011 r. Znak: IBPBII/2/415-57/11/HS Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych otrzymania opcji na nabycie akcji oraz za nieprawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych realizacji praw z opcji oraz sprzedaży akcji. Organ stwierdził, że obowiązek podatkowy powstanie bowiem zarówno w momencie realizacji opcji jak i z chwilą odpłatnego zbycia akcji nabytych po cenie wynikającej z opcji.

Wnioskodawca zaskarżył, po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach zarzucając, że jest ona niezgodna z prawem.

W wyniku rozpatrzenia skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z 7 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Gl 573/11 oddalił skargę. Od powyższego wyroku, skarżący wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyniku rozpatrzenia skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 419/12 uchylił zaskarżony wyrok w całości i uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną z 12 kwietnia 2011 r. Znak: IBPBII/2/415-57/11/HS równocześnie zastępując wadliwą ocenę prawną wyrażoną w zaskarżonym wyroku oceną wyrażoną w uzasadnieniu niniejszego wyroku.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd pierwszej instancji naruszył prawo materialne poprzez niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) oraz błędną wykładnię przepisu art. 17 ust. 1b tej ustawy, w rezultacie czego zaakceptował stanowisko organu interpretacyjnego prowadzące do podwójnego opodatkowania dochodu, jaki uzyska skarżący z tytułu realizacji opcji polegającej na jednoczesnym nabyciu akcji i ich sprzedaży giełdowej.

Sąd stwierdził, że podwójne opodatkowanie dochodu z tego samego źródła (przychód z kapitałów pieniężnych) w okolicznościach niniejszej sprawy narusza konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP. Konstytucyjna zasada równości wobec prawa obowiązująca we wszystkich sferach funkcjonowania społeczeństwa oznacza, że wszystkie charakteryzujące się określoną, istotną cechą podmioty prawa, których dotyczą konkretne normy prawne, traktowane być muszą równo tzn. według jednakowej miary (por. wyrok NSA z 18 maja 2011 r. sygn. akt II GSK 490/10, dostępny na stronie orzeczenia. nsa. gov.pl).

Zdaniem Sądu, na tle prawa podatkowego konstytucyjna zasada równości oznacza postulat zachowania równomierności w opodatkowaniu podatkami, przez wprowadzenie powszechnego i proporcjonalnego opodatkowania. Powszechność opodatkowania oznacza opodatkowanie wszystkich podatników na tych samych zasadach (por. postanowienie NSA z 5 kwietnia 2011 r. sygn. akt I FSK 525/10).

W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (por. wyrok z 22 maja 2002 r. sygn. akt K 6/02, OTKA 2002/3/33) i Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. wyrok z 11 czerwca 2010 r. sygn. akt I FSK 972/09) wskazuje się, że podwójne opodatkowanie stoi też w sprzeczności z zasadami wyrażonymi w art. 84 i art. 217 Konstytucji RP.

Sąd zauważył, że kwestia podwójnego opodatkowania dochodu z realizacji planu motywacyjnego stosowanego w spółce zatrudniającej skarżącego, który polegał na przekazywaniu akcji spółki amerykańskiej należącej do tej samej grupy kapitałowej, a następnie ich sprzedaży po upływie czasu określonego w planie motywacyjnym, była przedmiotem wypowiedzi Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W wyroku z 11 grudnia 2013 r. sygn. akt II FSK 111/12 NSA wskazał, że uznanie, iż przychód powstaje już w momencie objęcia akcji jako równowartość ceny rynkowej nabytych nieodpłatnie papierów wartościowych prowadziłoby do podwójnego opodatkowania części dochodu. Nabycie akcji nieodpłatnie oznacza bowiem, na co wskazano wyżej, niemożność uwzględnienia w podstawie opodatkowania kosztów uzyskania przychodów. Ustalając podstawę opodatkowania podatnik może bowiem wyłącznie obniżyć przychód o koszty nabycia papierów wartościowych (art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f.), a tych przecież nie ponosi. Nie jest bowiem kosztem uzyskania przychodów przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Niebezpieczeństwo podwójnego opodatkowania w zbliżonej sytuacji zauważył zresztą ustawodawca, wprowadzając wyraźną regulację dotyczącą momentu powstania dochodu z tytułu objęcia lub nabycia akcji w spółce przez osoby uprawnione na podstawie uchwały walnego zgromadzenia przy poniesieniu wydatków niższych niż wartość rynkowa akcji (art. 24 ust. 11 u.p.d.o.f.) i stwierdzając w uzasadnieniu do projektu ustawy (druk nr 1955 Sejmu III kadencji), że przepis ten ma wyeliminować podwójne opodatkowanie z tytułu nabycia, a następnie zbycia akcji. Uznanie, że w sytuacji nieodpłatnego nabycia akcji (udziałów) dochód powstaje dopiero w momencie ich zbycia powoduje również jednakowe obciążenie podatkowe podatników nabywających akcje nieodpłatnie i podatników nabywających akcje odpłatnie. Każdy z nich zapłaci podatek wyłącznie od faktycznego przyrostu majątku w wyniku zbycia akcji.

Zdaniem Sądu, kwestia opodatkowania dochodu z realizacji tzw. akcyjnych planów motywacyjnych była też przedmiotem szeregu wcześniejszych wypowiedzi Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyrokach z 21 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1268/11, z 27 kwietnia 2011 r. sygn. akt II FSK 1410/czy z 5 października 2011 r. sygn. akt II FSK 517/10.

W tym ostatnim NSA wskazał, że opodatkowanie preferencyjnie nabywanych akcji już w momencie ich nabycia, nie wyłączy spod opodatkowania sprzedaży akcji. Nie ulega bowiem wątpliwości, że osoby uczestniczące w programie motywacyjnym, w sytuacji sprzedaży akcji uzyskają przychody z kapitałów pieniężnych i będą zobowiązane do określenia podstawy opodatkowania, jaką jest różnica pomiędzy kwotą uzyskaną ze sprzedaży, a kwotą po jakiej te akcje zostały nabyte.

Zdaniem Sądu, konsekwencją przyjęcia interpretacji organu, jako prawidłowej, jest podwójne opodatkowanie tego samego dochodu. Uczestnik nie miałby żadnego prawnego instrumentu do wyłączenia z podstawy opodatkowania przy ustalaniu dochodu ze zbycia akcji przychodu już opodatkowanego w momencie uzyskania pełni praw właścicielskich. Podwójne opodatkowanie tego samego dochodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych naruszałoby przepisy Konstytucji RP.

W opinii Sądu, powyższe rozważania znajdują pełne odniesienie do okoliczności niniejszej sprawy.

Zdaniem Sądu, nie może bowiem nasuwać wątpliwości, że opodatkowanie dochodu z realizacji planu akcyjnego i planu opcyjnego musi być jednakowe. W obydwu planach beneficjent staje się właścicielem akcji spółki amerykańskiej, a następnie sprzedaje je w obrocie giełdowym. Różnica polega jedynie na tym, że w planie opcyjnym beneficjent w tym samym momencie nabywa i zbywa akcje, natomiast w planie akcyjnym objęcie akcji następuje wcześniej.

Sąd wskazał, że w rozpoznawanej sprawie zgodna z Konstytucją wykładnia językowa przepisu art. 17 ust. 1 pkt 10 i ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na jednoznaczne rezultaty, bez konieczności sięgania do wykładni systemowej wewnętrznej.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, jakimi są opcje (art. 5a pkt 13 ustawy).

Stosownie do przepisu art. 17 ust. 1b przychód określony w ust. 1 pkt 10 powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

Sąd stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie plan opcyjny polegał na jednoczesnym nabyciu i zbyciu akcji. Beneficjent nie mógł zatem uzyskać innych korzyści z tytułu nabycia akcji (np. prawa do dywidendy), niż osiągnięcie dochodu z ich sprzedaży. Należało zatem przyjąć, że realizacja praw wynikających z opcji polegała na uzyskaniu opodatkowanego dochodu ze sprzedaży akcji.

Na marginesie Sąd zauważył, że przedstawiona w skardze kasacyjnej symulacja skutków podatkowych realizacji opcji jest poprawna przy założeniu, że skarżący otrzymał od brokera tylko różnicę pomiędzy ceną sprzedaży akcji a ich wartością wynikającą z kontraktu opcyjnego (w symulacji 1 USD). Symulacja ta obrazuje też trafność argumentacji strony skarżącej, że w przypadku przyjęcia poglądu Ministra Finansów podatek dochodowy do zapłaty byłby wyższy od uzyskanego dochodu, co oczywiście naruszałoby przywołaną wyżej konstytucyjną zasadę proporcjonalności opodatkowania.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2011 r. opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów są m.in. kapitały pieniężne.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.

Natomiast w myśl art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających. Przychód określony w ust. 1 pkt 10 powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o czym stanowi art. 17 ust. 1b ustawy.

Przez pochodne instrumenty finansowe zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 13 ww. ustawy, rozumie się instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384).

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy - instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

Przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi nie zawierają definicji legalnej opcji. Przewidują jedynie, że m.in. opcje kupna/sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje, stanowią instrumenty finansowe nie będące papierami wartościowe (zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że opcja jest pochodnym instrumentem finansowych, dającym posiadaczowi prawo do zawarcia transakcji określonym instrumentem bazowym (a wiec do kupna lub sprzedaży akcji, walut, indeksów giełdowych itd.) w przyszłym terminie, po z góry określonej cenie.

Źródłem powstania opcji jest kontrakt opcyjny, będący umową, w której jedna strona zobowiązuje się, na żądanie drugiej strony, do kupna lub sprzedaży w określonym momencie w przyszłości oznaczonej liczby akcji po z góry ustalonej cenie albo do dokonania rozliczenia pieniężnego, gdzie nie ma miejsca faktyczna dostawa instrumentu bazowego a jedynie realizacja kwoty pieniężnej odpowiadającej wartości tego instrumentu.

Innymi słowy, realizacja praw wynikających z opcji może nastąpić poprzez wybór jednego z dwóch następujących wariantów:

Z opisanego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w ramach planu motywacyjnego otrzyma opcje dające prawo zakupu akcji.

Samo zatem otrzymanie opcji przez Wnioskodawcę nie rodzi skutku w postaci przychodu. W momencie otrzymania opcji nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymanie opcji w ramach planu motywacyjnego nie stanowi nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest bowiem związane z jakimkolwiek przysporzeniem w majątku osoby otrzymującej opcję.

Z wniosku wynika również, że realizacja opcji dającej prawo do zakupu akcji po określonej cenie nastąpi poprzez przekazanie brokerowi w USA dyspozycji o zamiarze ich realizacji połączonej z natychmiastową sprzedażą nabytych akcji po bieżącej cenie rynkowej. Pracownik otrzymuje od brokera różnicę między ceną nabycia akcji (wynikającą ze zrealizowanych opcji), a ceną zbycia przemnożoną przez liczbę zbywanych akcji. Kwota ta przelewana jest na rachunek pracownika.

Z wyżej przywołanego art. 17. ust. 1 pkt 6 lit. a oraz art. 17. ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że źródłem przychodu z kapitałów pieniężnych jest zarówno realizacja praw wynikających z opcji jak i odpłatne zbycie papierów wartościowych (tekst jedn.: akcji).

Jednakże w rozpatrywanej sprawie należy mieć na uwadze, że realizacja opcji polega na jednoczesnym nabyciu akcji i ich sprzedaży giełdowej. Zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego - rozpatrującego niniejszą sprawę - wyrażonym w wyroku z 7 lutego 2014 r. sygn. akt II FSK 419/12 realizacja praw wynikających z opcji polegała na uzyskaniu opodatkowanego dochodu ze sprzedaży akcji. Wnioskodawca nie mógł bowiem uzyskać innych korzyści z tytułu nabycia akcji niż osiągnięcie dochodu z ich sprzedaży.

Przyjęcie, że po stronie Wnioskodawcy powstał przychód z realizacji opcji (o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10) oraz ze sprzedaży papierów wartościowych (zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) prowadziłoby do podwójnego opodatkowania dochodu jaki uzyskał Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w planie opcyjnym. To z kolei naruszyłoby konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP.

Zatem, w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w planie opcyjnym po stronie Wnioskodawcy należy rozpoznać przychód z kapitałów pieniężnych jedynie na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a wiec z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych.

Przychód powstanie w momencie sprzedaży akcji, który jest równoczesny z realizacją opcji.

Stosownie do art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy dochodem, o którym mowa powyżej, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14. Zgodnie z generalną zasadą ustalania kosztów określoną w art. 22 ust. 1 ww. ustawy - kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23 tej ustawy.

W świetle art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Z powyższych uregulowań wynika, że dopiero z chwilą sprzedaży akcji ustala się koszty, które warunkują ich nabycie oraz sprzedaż. W praktyce istotną przesłanką zaliczenia poniesionego przez podatnika wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego miedzy tym wydatkiem, a osiągniętym przychodem.

W rozpatrywanym przypadku Wnioskodawca nabędzie akcje po cenie ustalonej w dniu przyznania opcji (cena historyczna). Kosztem uzyskania przychodów będą więc wydatki faktycznie poniesione przez Wnioskodawcę na nabycie akcji oraz ewentualne opłaty związane ze sprzedażą tych akcji czyli np. opłaty manipulacyjne.

Dochodów z kapitałów pieniężnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 i art. 30c (art. 30b ust. 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Po zakończeniu roku podatkowego w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym Wnioskodawca będzie obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 (PIT-38) wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z kapitałów pieniężnych, w tym również dochody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych i ze zbycia akcji.

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym samym terminie jest obowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Organ zauważa, że ze względu na fakt, że Wnioskodawca osiągnie przychód ze zbycia akcji amerykańskiej spółki, przy ustalaniu dochodu do opodatkowania zastosowanie znajdzie przepis art. 30b ust. 3 ww. ustawy, który stanowi, że przepisy art. 30b ust. 1 stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niezapłacenie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.

W rozpatrywanej sprawie należy uwzględnić zapisy Umowy podpisanej między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie uniknięcia podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Waszyngtonie dnia 8 października 1974 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 31, poz. 178).

Stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) - w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.