IBPBII/2/415-253/10/JG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 29 grudnia 2009 r.) uzupełnionym w dniu 16 marca 2010 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku uiszczenia podatku dochodowego oraz złożenia zeznania podatkowego za zmarłego męża - jest prawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku uiszczenia podatku dochodowego oraz złożenia zeznania podatkowego za zmarłego męża.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych. Dlatego też pismem z dnia 8 marca 2010 r. Znak: IBPP2/443-1075/09/JJ, IBPBII/2/415-253/10/JG wezwano wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano w dniu 16 marca 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 2 listopada 2009 r. zmarł mąż wnioskodawczyni, który przez ponad 14 lat jako osoba fizyczna prowadził działalność gospodarczą. Mąż był podatnikiem podatku VAT i do momentu śmierci świadczył usługi opodatkowane ww. podatkiem. Z podatku VAT rozliczał się w systemie miesięcznym do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym powstał obowiązek podatkowy. Zaliczki na podatek dochodowy odprowadzał analogicznie do 20 dnia miesiąca (za miesiąc poprzedni). Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa działalność męża z chwilą jego śmierci utraciła byt prawny i została w oparciu o art. 7f Prawa o swobodzie działalności gospodarczej przez uprawniony organ wykreślona z ewidencji działalności gospodarczej. Fakt zgonu został zgłoszony w urzędzie skarbowym i na podstawie złożonego przez ustawowych spadkobierców zgłoszenia VAT-Z mąż wyrejestrowany został jako podatnik VAT. W związku z powyższymi okolicznościami nie doszło do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz podatku VAT za miesiąc październik, które zgodnie z obowiązującymi zasadami mąż uiściłby w drugiej połowie listopada. Wnioskodawczyni wskazała, iż mąż do chwili śmierci rozliczał się regularnie i terminowo, tym samym nie pozostawiając żadnych zaległości w urzędzie skarbowym co zostało potwierdzone stosownym pismem.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie.

Czy z chwilą śmierci męża wnioskodawczyni i wygaśnięcia z mocy prawa decyzji o nadaniu NIP ustaje obowiązek uiszczenia podatku dochodowego, czy też na wnioskodawczyni jako spadkobierczyni ciąży obowiązek opłacenia zaliczki na podatek dochodowy za miesiąc październik, którą mąż zgodnie z obowiązującymi przepisami odprowadziłby w drugiej połowie listopada, jeżeli istnieje taki obowiązek to w jaki sposób wnioskodawczyni miałaby to uczynić i czy byłaby zobowiązana do złożenia za zmarłego męża zeznania podatkowego.

(pytanie oznaczone we wniosku Nr 2)

Zdaniem wnioskodawczyni, w przedstawionej sytuacji byt prawny podatnika - osoby fizycznej, na którego przepisy nakładają obowiązek podatkowy ustaje z chwilą śmierci i automatycznego wygaśnięcia decyzji o nadaniu NIP. Stąd w przypadku śmierci podatnika, ona jako spadkobierczyni nie ma obowiązku składania za zmarłego męża rocznego zeznania podatkowego ani też wpłaty zaliczki na podatek dochodowy, której terminowe naliczenie i uregulowanie nie mogło dojść do skutku, jako że podatnik już nie żył. Nadto uważa, że niezapłacenie takiej zaliczki przez osobę nieżyjącą i nie będącą w świetle prawa podatnikiem, nie może być traktowane jako zaległość podatkowa i nie obciąża spadkobierców, którzy odpowiadają za zaszłości powstałe do chwili śmierci spadkodawcy. Zgodnie z art. 104 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, jeżeli zmarły był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych "organ podatkowy informuje spadkobierców na podstawie posiadanych danych o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty". Tym samym z powyższego wywodzi, iż jako spadkobierczyni nie ma obowiązku składania za zmarłego męża rocznego zeznania podatkowego ani też występować z inicjatywą wpłaty zaliczki na podatek dochodowy za okres którego podatnik z powodu zgonu nie zdołał już rozliczyć. Jeżeli mimo śmierci podatnika taki obowiązek wystąpiłby, organ podatkowy jest z mocy prawa zobowiązany powiadomić o tym spadkobierców zgodnie z art. 104 § 3 Ordynacji podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska wnioskodawczyni wyłącznie w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast ocena stanowiska w zakresie podatku od towarów i usług została zawarta w odrębnej interpretacji.

Podatnikiem zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. Byt prawny podatnika jako osoby fizycznej, na którą przepisy podatkowe nakładają obowiązek podatkowy ustaje z chwilą śmierci.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że mąż wnioskodawczyni jako osoba fizyczna prowadził działalność gospodarczą i z tego tytułu odprowadzał m.in. zaliczki na podatek dochodowy. Mąż wnioskodawczyni zmarł w dniu 2 listopada 2009 r. W związku z powyższym nie doszło do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych za październik, którą zgodnie z obowiązującymi zasadami należało uiścić do 20 listopada. Wątpliwość wnioskodawczyni budzi kwestia czy na niej jako spadkobierczyni ciąży obowiązek zapłacenia zaliczki za zmarłego męża za październik i czy jest zobowiązana do złożenia za zmarłego zeznania podatkowego.

Stosownie do art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Natomiast zgodnie z § 2 ww. przepisu jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego, spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek. Powyższe przepisy zakładają zatem sukcesję majątkowych praw i obowiązków, czyli ich przejście na spadkobierców. Dlatego skutkiem śmierci podatnika w zakresie prawa podatkowego jest sukcesja prawna w dziedzinie opodatkowania tzn. przejęcie przez spadkobierców podatnika - podatkowych praw i obowiązków majątkowych, a także w określonych sytuacjach praw niemajątkowych.

Odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania podatkowe oparta jest na przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie bowiem z art. 98 § 1 Ordynacji podatkowej do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe. Stosownie do treści art. 98 § 2 pkt 1 i 2 Ordynacji podatkowej przepisy § 1 stosuje się również do odpowiedzialności spadkobierców za zaległości podatkowe w tym również za zaległości, o których mowa w art. 52 § 1 oraz odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej.

Z chwilą śmierci spadkodawcy otwiera się spadek (art. 924 Kodeksu cywilnego), co powoduje nabycie go przez spadkobiercę (art. 925 ww. ustawy). Jednocześnie zakres odpowiedzialności spadkobierców zależy od sposobu przyjęcia spadku przez spadkobierców bądź od odrzucenia spadku oraz wysokości udziałów jakie posiada w spadku.

Respektując powyższe uregulowania, stosownie do art. 104 § 1-3 Ordynacji podatkowej, jeżeli spadkodawca był podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, organ podatkowy informuje spadkobierców, na podstawie posiadanych danych, o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty.

Na tej podstawie zgodnie z art. 104 § 2 ww. ustawy, w sytuacji, gdy spadkodawca poniósł wydatki uprawniające do ulg podatkowych, spadkobierca w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji, o której mowa w § 1, zawiadamia organ podatkowy o wysokości poniesionych wydatków. Po upływie wskazanego powyżej terminu na postawie art. 104 § 3 ww. ustawy, organ podatkowy doręcza spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę.

Tym samym w przypadku, gdy podatnik spadkodawca, zmarł w trakcie roku podatkowego, w celu rozliczenia podatkowego zmarłego za dany rok, organ podatkowy korzysta z posiadanych informacji.

W oparciu o te informacje organ zawiadamia spadkobierców o wysokości dochodu lub przychodu spadkodawcy oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek lub podatku, podając równocześnie przypadającą do zapłacenia kwotę podatku lub kwotę nadpłaty.

Od tej chwili spadkobiercy mają prawo do zawiadomienia organu podatkowego w ciągu 30 dni o wysokości poniesionych przez spadkodawcę wydatków, z tytułu ulg lub odliczeń.

Na tej podstawie organ podatkowy po upływie terminu określonego w art. 104 § 2 ww. ustawy (30 dni), doręcza spadkobiercom decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę.

Z przestawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż zmarły mąż wnioskodawczyni prowadził działalność gospodarczą i od uzyskanego z tego tytułu dochodu płacił podatek dochodowy od osób fizycznych, zatem wnioskodawczyni nie ma obowiązku aby z własnej inicjatywy wyliczyć i zapłacić za niego ten podatek. Natomiast zostanie poinformowana przez organ podatkowy, na podstawie posiadanych przez organ danych, o wysokości dochodu spadkodawcy (zmarłego męża) oraz o wysokości wpłaconych zaliczek na podatek a także przypadającej do zapłaty kwoty podatku lub kwoty nadpłaty.

Na tej podstawie organ podatkowy doręczy wnioskodawczyni decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego lub stwierdzającą nadpłatę. Decyzja, o której mowa w art. 104 Ordynacji ma charakter konstytutywny. Zatem termin płatności ewentualnego zobowiązania podatkowego ustalonego w decyzji, zgodnie a art. 47 § 1 Ordynacji podatkowej wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zapłaty zaległości podatkowej zmarłego męża jeżeli właściwy organ podatkowy wyda decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego.

W związku z powyższym stanowisko wnioskodawczyni, iż jako spadkobierczyni nie ma obowiązku składania za zmarłego męża rocznego zeznania podatkowego ani też występować z inicjatywą wpłaty zaliczki na podatek dochodowy za okres którego podatnik z powodu zgonu nie zdołał już rozliczyć a jeżeli mimo śmierci podatnika taki obowiązek wystąpiłby, to o obowiązku takim powiadomi ją organ podatkowy zgodnie z art. 104 § 3 Ordynacji podatkowej należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla wnioskodawczyni. Stosownie do powyższego pozostali spadkobiercy chcąc uzyskać interpretację indywidualną winni wystąpić z odrębnym zapytaniem i uiścić stosowne opłaty.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.