IBPBII/2/415-1444/12/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 października 2012 r. (data wpływu do tut. Biura 31 października 2012 r.), uzupełnionym w dniu 4 grudnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego - jest prawidłowe.

W dniu 31 października 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z dnia 22 listopada 2012 r. Znak: IBPBII/2/415-1444/12/AK wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 4 grudnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 2007 r. wnioskodawca zawarł związek małżeński. Rok wcześniej małżonek wnioskodawcy kupił spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w budynku Spółdzielni Mieszkaniowej (akt notarialny z dnia 28 sierpnia 2006 r.). W 2009 r. Spółdzielnia umożliwiła wyodrębnienie i zbycie części samodzielnych lokali, stąd w Kancelarii Notarialnej ustanowiono odrębną własność i przeniesiono własność do lokalu i części gruntu na rzecz małżonka wnioskodawcy. W akcie notarialnym umieszczono zapis, że powyższego nabycia małżonek dokonał do majątku wspólnego swojego i współmałżonka, na zasadach umownie rozszerzonej wspólności majątkowej, zgodnie z umową majątkową małżeńską. Umowa majątkowa małżeńska pomiędzy wnioskodawcą i współmałżonkiem została zawarta dnia 1 października 2009 r. Na mocy przedmiotowej umowy małżonkowie rozszerzyli wspólność majątkową małżeńską na nieruchomości lokalowe nabyte przez któregokolwiek z nich w trybie art. 1714 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a stanowiące do tej pory ich majątki osobiste.

Małżonkowie mają zamiar sprzedać przedmiotowe mieszkanie i przeprowadzić się do większego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w razie odpłatnego zbycia przedmiotowej nieruchomości wystąpi po stronie wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodawcy, w razie odpłatnego zbycia przedmiotowej nieruchomości nie powstanie po jego stronie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z zastrzeżeniem ust. 2 tego artykułu (który nie ma zastosowania w niniejszej sprawie), źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu. Celem wspomnianej regulacji jest bowiem opodatkowanie obrotu nieruchomościami w celach spekulacyjnych.

Dokonując analizy skutków podatkowych zbycia nieruchomości należy stwierdzić, iż dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy istotne jest ustalenie, czy włączenie nieruchomości do majątku wspólnego małżonków stanowi jej nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodawcy w takich wypadkach nie mamy do czynienia z takim nabyciem.

Stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1954 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Stosownie natomiast do art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jak wynika z art. 33 pkt 1 ww. Kodeksu, do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Zgodnie z art. 47 § 1 zd. 1 Kodeksu małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono pogląd, że umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską ma charakter czynności prawnej rozporządzającej o charakterze nieodpłatnym, co stanowi w swej istocie darowiznę dokonaną w ramach małżeńskiej umowy majątkowej. Wspólność małżeńską, która jest współwłasnością łączną cechuje bezudziałowy charakter. Oznacza to, że w przypadku sprzedaży nieruchomości, każdy z małżonków zbywa całą nieruchomość, a nie udziały w tej nieruchomości zaś cały przychód ze sprzedaży wchodzi niepodzielnie do majątku wspólnego. Umowa rozszerzająca wspólność ustawową małżeńską ma na celu ustanowienie ustroju majątkowego między małżonkami w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowa ta jest czynnością prawną organizacyjną, która reguluje stosunki majątkowe małżonków podczas trwania ich związku małżeńskiego.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż włączenie do majątku małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka, nie jest nabyciem tej nieruchomości przez drugiego małżonka, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że datą nabycia nieruchomości przez każdego z małżonków, na skutek zawarcia umowy rozszerzającej wspólność ustawową staje się data nabycia nieruchomości przez tego małżonka, który nieruchomość włączył do majątku wspólnego.

U małżonka, który stał się współwłaścicielem nieruchomości w drodze rozszerzenia ustawowej wspólności majątkowej, również nie powstanie z tego tytułu obowiązek podatkowy.

Stanowisko takie znajduje swoje potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który z wyroku z dnia 9 kwietnia 2002 r. (sygn. III SA 2717/00, publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych) uznał, że " Art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma - w założeniu - przeciwdziałać spekulacji rzeczami i prawami w przepisie tym wymienionymi. Takie - ratio legis - nie dotyczy sytuacji, w której nabyte przed laty przez jednego małżonka mieszkanie zamienia swój status poprzez zawarcie małżeńskiej umowy rozszerzającej wspólność ustawową, a następnie zostanie sprzedane przez oboje małżonków. Taka umowa jest bowiem czynnością prawną organizacyjną, której przedmiotem jest regulacja majątkowo-prawnych stosunków małżonków (por. A. Dyoniak glosa w cyt. wyżej uchwały SN OSP 1993 z. 5 poz. 92). Reasumując stwierdzić należy, że włączenie do majątku małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka nie jest nabyciem tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez drugiego małżonka".

Pogląd taki jest wyrażany również w indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego. Organy podatkowe prezentują w nich jednolite stanowisko zgodnie, z którym jeżeli prawo własności nieruchomości (lub inne z praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) zostało najpierw nabyte do majątku osobistego jednego z małżonków, a potem doszło do rozszerzenia na prawo wspólności majątkowej małżeńskiej, to za datę nabycia prawa przez każdego z małżonków należy uznać datę nabycia prawa przez tego z małżonków, który włączył nieruchomość do majątku wspólnego.

Dla przykładu wnioskodawca przytoczył fragment interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 1 kwietnia 2012 r., sygn. ILPB2/415-22/11-2/AJ. "Należy stwierdzić, iż włączenie do majątku małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka, nie jest nabyciem tej nieruchomości przez drugiego małżonka, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że datą nabycia nieruchomości przez każdego z małżonków, na skutek zawarcia umowy rozszerzającej wspólność ustawową staje się data nabycia nieruchomości przez tego małżonka, który nieruchomość włączył do majątku wspólnego. U małżonka, który stał się współwłaścicielem nieruchomości w drodze rozszerzenia ustawowej wspólności majątkowej, również nie powstanie z tego tytułu obowiązek podatkowy".

Stanowisko takie zostało zaprezentowane również w wielu innych interpretacjach indywidualnych, m.in. w:

Reasumując, zdaniem wnioskodawcy w niniejszej sprawie termin 5-letni, o którym mowa we wspomnianym przepisie należy liczyć od końca 2006 r., tj. roku, w którym małżonek wnioskodawcy nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Termin ten upłynął z końcem 2011 r. Tym samym zbycie przedmiotowej nieruchomości nie spowoduje po stronie wnioskodawcy powstania przychodu ze źródła, o którym mowa we wspomnianym przepisie. Innymi słowy w razie odpłatnego zbycia nieruchomości, wnioskodawca nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Należy przy tym podkreślić, iż w niniejszej sprawie nie ma znaczenia, że w 2009 r. doszło do przekształcenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w prawo odrębnej własności lokalu. Ustanowienie odrębnej własności lokalu stanowiło bowiem jedynie zmianę formy prawnej faktycznego prawa do lokalu. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest bowiem ograniczonym prawem rzeczowym. Jest to prawo zbywalne, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Umożliwia ono korzystanie z lokalu oraz rozporządzanie tym prawem z pewnymi ograniczeniami, na zasadach zbliżonych do prawa własności. Świadczy o tym chociażby umiejscowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Księdze Drugiej ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) Kodeks cywilny - "Własność i inne prawa rzeczowe".

Natomiast ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu powoduje, że osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo, uzyskuje pełnię uprawnień właścicielskich do lokalu mieszkalnego oraz prawo do udziału w związanej z tym lokalem nieruchomości wspólnej.

Z tych względów należy uznać, że w sytuacjach jak niniejsza, nabycie prawa w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych następuje w momencie ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Pogląd taki jest powszechnie przyjmowany w interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe. W tym miejscu wnioskodawca przytoczył fragment interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 27 stycznia 2012 r., sygn. ITPB2/415-970a/11/GR: "W sytuacji, w której podatnik nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a następnie nastąpiło ustanowienie na jego rzecz prawa odrębnej własności w trybie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.), za datę nabycia ww. lokalu, od której liczy się 5-letni termin określony w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać datę nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Wobec powyższego, ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego nie jest zdarzeniem prawnopodatkowym, które należy utożsamiać z nabyciem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustanowienie odrębnej własności jest tylko inną formą zbywalnego prawa do lokalu, a nie nowym nabyciem. Tak więc na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy datę nabycia lokalu mieszkalnego należy utożsamiać z chwilą pierwotnego nabycia prawa do tego lokalu mieszkalnego, tj. z datą nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Zatem w przedmiotowej sprawie należy uznać rok 1991 za datę nabycia lokalu mieszkalnego. Powyższe oznacza, iż pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych upłynął w przypadku Wnioskodawczyni z końcem 1996 r. A zatem sprzedaż w roku 2011 lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, do którego przysługiwało od 1991 r. spółdzielcze własnościowe prawo, wraz z przynależnym udziałem w działce gruntu nie stanowi źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, a co za tym idzie nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego zarówno od przychodu uzyskanego ze sprzedaży lokalu jak i związanego z nim udziału w gruncie. W takim przypadku bez znaczenia jest fakt wydatkowania uzyskanego przez Wnioskodawczynię przychodu na własne cele mieszkaniowe".

Stanowisko takie wyraził również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 27 lipca 2011 r., sygn. IBPBII/2/415-566/11/MM, w której Organ ten stwierdził, że "W sytuacji, gdy podatnik nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, a następnie nastąpiło ustanowienie na jego rzecz prawa odrębnej własności tego lokalu, za datę nabycia lokalu, od której upływa 5 letni termin określony w powołanym wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, nie można uznać dnia ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu. Mamy tu bowiem do czynienia jedynie ze zmianą formy prawnej przysługującego podatnikowi zbywalnego prawa do lokalu. A zatem termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy w przedmiotowej sprawie powinien być liczony od końca 2005 r. i upłynął z dniem 31 grudnia 2010 r. Z powyższego wynika, że planowana sprzedaż lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość zostanie dokonana po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. W konsekwencji sprzedaż ta nie będzie stanowić źródła przychodu, a co za tym idzie nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych i informowania urzędu skarbowego o transakcji sprzedaży".

Ponadto pogląd taki został wyrażony również, w:

Z tych względów, w przedmiotowej sprawie termin 5 letni, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca roku, w którym małżonek wnioskodawcy nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.