IBPBII/2/415-142/08/NG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 3 grudnia 2008 r. (data wpływu do tut. Biura 11 grudnia 2008 r.), uzupełnionym w dniu 20 lutego 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu ze zbycia nieruchomości kwoty spłaty zasądzonej na rzecz byłego męża wynikającej z podziału majątku dorobkowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 grudnia 2008 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu ze zbycia nieruchomości kwoty spłaty zasądzonej na rzecz byłego męża wynikającej z podziału majątku dorobkowego.

W związku z brakami formalnymi, pismem z dnia 5 lutego 2009 r. Znak IBPB II/2/415-142/08/NG wezwano do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 20 lutego 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w 1988 r. wraz z byłym mężem zakupiła działkę o powierzchni 508 m#61447;. W 1991 r. rozpoczęła wraz z mężem budowę domu jednorodzinnego i pomimo że dom nie był wykończony (zakończenie budowy w 2001 r.) małżonkowie wprowadzili się do niego.

Od 1991 r. nakłady na dom i utrzymanie go pochodziły głównie ze środków własnych wnioskodawczyni (sprzedaż mieszkania własnościowego, wkład mieszkaniowy przed ślubem) i wynajęcia domu, bowiem od 1996 r. do 2006 r. były małżonek wnioskodawczyni nie osiągał żadnych dochodów.

W związku z tym, że oprócz notorycznego przyczyniania się do pogłębienia długów, a również znęcania się psychicznego i fizycznego przez męża w 2001 r. małżeństwo zostało rozwiązane z winy męża wyrokiem sądu okręgowego dnia 21 listopada 2001 r. Niestety nie uchroniło to wnioskodawczyni przed nakładami na utrzymanie byłego męża., który niepodejmując żadnej pracy nadal mieszkał z wnioskodawczynią przez 5 lat po rozwodzie, dlatego też wnioskodawczyni wystąpiła o podział majątku.

Rozdzielność majątkowa nastąpiła 16 kwietnia 2007 r. W postanowieniu sąd zasądził tytułem spłaty na rzecz byłego męża kwotę 188 895 zł płatną w trzech ratach po 62 965 zł (pierwsza - 2008 r., druga - 2009 r., trzecia - 2010 r.).

Dom, który został przyznany wnioskodawczyni, nie był prawnie odebrany przez architekta, dlatego też wnioskodawczyni ponosząc następne nakłady finansowe, w grudniu 2007 r. przeprowadziła formalności związane z odbiorem budynku, a dom, który z takim trudem budowała, wystawiła na sprzedaż. Wnioskodawczyni 2 grudnia 2008 r. podpisała umowę sprzedaży przedmiotowej nieruchomości.

Pomimo że od 2002 r. wnioskodawczyni płaciła podatek od budynku mieszkalnego, opłacała wszystkie media (podpisanie umów na dostarczanie gazu, wody, światła) została poinformowana, że w związku z tym, iż nie była w nim zameldowana, musi płacić podatek dochodowy od sprzedaży połowy domu obliczony od kwoty pomniejszonej tylko o tegoroczną spłatę sumy zasądzonej na rzecz byłego męża.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy wnioskodawczyni może obliczając podatek w bieżącym roku odliczyć całą sumę zasądzoną na rzecz byłego męża.

W jaki sposób może wnioskodawczyni odliczyć pozostałą część kwoty (dwie raty przypadające na lata 2009-2010 zasądzonej na rzecz byłego męża) jeśli w następnych latach nie będzie miała wystarczających dochodów.

Zdaniem wnioskodawczyni, powinna mieć możliwość odliczenia całej kwoty przysądzonej na rzecz byłego męża w roku, w którym sąd powiatowy wydał postanowienie. Wnioskodawczyni uważa, że byłaby to wielka niesprawiedliwość, gdyby była zmuszona płacić podatek od kwot, które ma przekazać byłemu mężowi. Według wnioskodawczyni, ze względu na wysokość emerytury - 1300 zł miesięcznie, nie ma możliwości odliczenia podatku za lata 2009- 2010.

Z tej przyczyny wnioskodawczyni zwróciła się o indywidualne rozpatrzenie swojej sprawy, wskazując, że brak zameldowania w sprzedawanym budynku nie był spowodowany jej winą, lecz sytuacją osobistą, na którą składały się konieczność spłaty zobowiązań zaciągniętych przez męża oraz samodzielne gromadzenie funduszy na dokończenie budowy. Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie pierwsze.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie m.in. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Z powyższego wynika, iż w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment jej nabycia.

Ustrój wspólności ustawowej, obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością (art. 35 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). Dopiero z chwilą ustania małżeństwa wspólność ta ulega przekształceniu. Z chwilą ustania wspólności ustawowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek (art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Za datę nabycia nieruchomości lub prawa - w przypadku ich sprzedaży, które przypadły danej osobie w wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego, należy przyjąć datę ich nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku podziału majątku mieści się w udziale, jaki temu małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim. Jeżeli natomiast wartość otrzymanej przez byłego małżonka nieruchomości lub prawa przekracza jego udział w majątku dorobkowym małżeńskim, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości, która przekracza udział byłego małżonka w majątku dorobkowym, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku dorobkowego. Nabyciem nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, ale tylko wówczas, gdy podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty lub dopłaty.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż podział majątku dorobkowego małżeńskiego nie był ekwiwalenty. Przedmiotem podziału majątku dorobkowego małżonków była nieruchomość zabudowana budynkiem. W wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego nieruchomość ta stanowiąca wspólny dorobek małżeński przypadła wnioskodawczyni w całości, ze spłatą na rzecz byłego męża. Spłata byłego męża ma nastąpić w trzech ratach.

Wobec powyższego w niniejszym przypadku należy stwierdzić, że wnioskodawczyni nabyła połowę przedmiotowej nieruchomości, czyli część odpowiadającą jej udziałowi w majątku wspólnym w 1988 r. Tym samym wartość połowy przychodu z tytułu zbycia przedmiotowej nieruchomości nie będzie podlegać w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ odpłatne zbycie tego udziału nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie.

Natomiast pozostałą część nieruchomości wnioskodawczyni nabyła w 2007 r. w wyniku podziału majątku wspólnego. Wartość przychodu ze zbycia tej części nieruchomości, która została nabyta w 2007 r. w wyniku podziału majątku podlega zatem opodatkowaniu według zasad obowiązujących od 1 stycznia 2007 r.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588) zmieniono zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy. Nowe zasady opodatkowania mają zastosowanie do dochodów uzyskanych ze zbycia nieruchomości i praw nabytych po 1 stycznia 2007 r. (art. 7 ust. 1 ww. ustawy).

Zgodnie z zapisem art. 30e ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w cyt. art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy jego obliczenia. Podatek jest płatny w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie. W przypadku odpłatnego zbycia podstawę obliczenia podatku stanowi różnica pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c ww. ustawy tj. udokumentowanymi kosztami nabycia lub udokumentowanymi kosztami wytworzenia, powiększonymi o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość nieruchomości, poczynionymi w czasie jej posiadania.

Wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

W świetle powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej ponad udział w majątku dorobkowym małżonków (wspólność ustała na skutek rozwodu, a podziału majątku dorobkowego dokonano w 2007 r.), kosztem uzyskania przychodu może być m.in. udokumentowana kwota faktycznej spłaty na rzecz byłego małżonka, ponieważ mieści się ona w kategorii kosztów nabycia, o których mowa w ww. art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem kwota spłaty na rzecz byłego męża dotycząca tej części nieruchomości może stanowić koszt nabycia zbywanej nieruchomości, o którą wnioskodawczyni może pomniejszyć uzyskany ze sprzedaży przychód.

Przenosząc opisane wcześniej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy oraz mając na względzie przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, iż wnioskodawczyni udziały w przedmiotowej nieruchomości nabyła odpowiednio w #189; części w 1988 r. na zasadzie wspólności ustawowej oraz w #189; części w 2007 r. w wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego. Ponieważ od końca roku, w którym nabyto #189; część na zasadzie wspólności ustawowej, a więc od końca 1988 r. minęło pięć lat zatem ta część przychodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych a tym samym nie będzie podlegała w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Opodatkowaniu podlegać będzie natomiast pozostała #189; część przychodu ze sprzedaży nieruchomości nabytej w #189; udziału w 2007 r. w wyniku podziału majątku dorobkowego. Opodatkowanie nastąpi na zasadzie art. 30e ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2007 r., ponieważ zbycie nastąpiło przed upływem pięciu lat od nabycia. Podatek wynosi 19%, przy czym przychód ze sprzedaży stanowi wartość #189; zbytej nieruchomości, natomiast dochodem jest różnica pomiędzy kwotą tego przychodu a kosztami jego uzyskania określonymi w art. 22 ust. 6c ustawy.

Jak wskazano wyżej, kwota spłaty na rzecz byłego męża może być uznana za koszt nabycia drugiej połowy nieruchomości. W przedmiotowej sprawie istotne jest jednak, że spłata na rzecz byłego męża ma nastąpić w trzech ratach, płatnych odpowiednio w 2008 r., 2009 r. i 2010 r. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na treść art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przywołany przepis zezwala na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udokumentowanych kosztów nabycia lub wytworzenia, powiększonych o udokumentowane nakłady poczynionych w czasie posiadania nieruchomości. Użycie czasu dokonanego przy określeniu kosztów uzyskania przychodu oznacza, że wydatki muszą być przez podatnika faktycznie poniesione, czyli zapłacone. Brak zapłaty jest równoznaczny z brakiem możliwości pomniejszenia podstawy opodatkowania o zasądzone, lecz nie dokonane na rzecz byłego męża spłaty.

Oznacza to, że kosztem uzyskania przychodu ze zbycia przez wnioskodawczynię nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym w 2008 r. może być rata spłaty na rzecz byłego małżonka faktycznie zapłacona w 2008 r., nie będą natomiast kosztem uzyskania przychodu raty spłat na rzecz byłego małżonka przypadające na lata 2009-2010, chyba że ww. raty zostaną faktycznie poniesione (zapłacone) do dnia złożenia przez wnioskodawczynię zeznania podatkowego za 2008 r., nie później jednak niż do dnia, którym upływa termin do złożenia tego zeznania tj. do 30 kwietnia 2009 r. Oznacza to, że jeśli wnioskodawczyni zapłaciłaby ww. raty na rzecz byłego męża przypadające na lata 2009 i 2010 do dnia złożenia zeznania rocznego za 2008 r. i stałoby się to do dnia 30 kwietnia 2009 r., to w takim wypadku powyższe raty mogłyby zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości.

Reasumując, stanowisko wnioskodawczyni, że będzie mogła odliczyć przy obliczeniu podatku za bieżący rok całą kwotę zasądzoną na rzecz byłego męża, od kwoty uzyskanej ze sprzedaży domu w 2008 r. należało uznać za nieprawidłowe.

Wskazać również należy, iż w przedmiotowej sprawie nie będzie mogło znaleźć zastosowania zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 126 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r., czyli tzw. ulga meldunkowa. Wskazany przepis zezwala wprawdzie na zwolnienie z opodatkowania przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, jednakże pod warunkiem zameldowania podatnika w zbywanym budynku na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia. Przesłanka zameldowania na pobyt stały jest niezbędna dla skorzystania z przedmiotowego zwolnienia. Samo zamieszkiwanie w budynku, ale bez zameldowania nie jest wystarczające wobec literalnego brzmienia powołanego przepisu. Wszelkie ulgi i zwolnienia jako wyjątek od zasady powszechności opodatkowania muszą być interpretowane ściśle z literą prawa a wszelka wykładnia rozszerzająca jest zabroniona. Z tej przyczyny ze zwolnienia jakim jest ulga meldunkowa wnioskodawczyni nie będzie mogła skorzystać, jako że w zbywanym budynku nie była zameldowana na pobyt stały przez wymagany ustawą okres.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.