IBPBII/2/415-1163/09/JG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 18 listopada 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 27 listopada 2009 r.) uzupełnionym w dniu 12 stycznia 2010 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy zamiany spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego - jest prawidłowe.

W dniu 27 listopada 2009 r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy zamiany spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Z uwagi na stwierdzone braki formalne wniosku pismem z dnia 4 stycznia 2010 r. Znak: IBPB II/2/415-1163/09/JG wezwano wnioskodawczynię do ich uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano w dniu 12 stycznia 2010 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 1 grudnia 1979 r. mężowi wnioskodawczyni przyznano spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. W chwili przyznania ww. lokalu pomiędzy małżonkami istniała ustawowa wspólność majątkowa. W dniu 20 marca 2009 r. zmarł mąż wnioskodawczyni, po którym w drodze postępowania spadkowego zgodnie z testamentem nabyła cały majątek. Zgodnie z postanowieniem Sądu do urzędu skarbowego jako majątek spadkowy zgłoszono #189; spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Wnioskodawczyni w listopadzie 2009 r. dokonała zamiany przedmiotowego lokalu mieszkalnego na mniejszy. W akcie notarialnym określono wartość mieszkania będącego przedmiotem zamiany na kwotę 190.000 zł, natomiast mniejszego nabytego w drodze zamiany na kwotę 120.000 zł. Ww. wartości uwzględniają cenę rynkową lokali.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zawarcie umowy zamiany rodzi wobec wnioskodawczyni obowiązek podatkowy.

Zdaniem wnioskodawczyni, w przedstawionym stanie faktycznym stosuje się następujące przepisy prawa:

* art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zamiana dotyczy lokalu mieszkalnego do którego w #189; prawo nabyto w 1979 r., a w #189; w 2009 r. Ewentualnemu opodatkowaniu będzie podlegała wartość #189; mieszkania nabytego w marcu 2009 r. w drodze spadku a zbywanego w drodze zamiany w listopadzie 2009 r. tj. przed upływem 5 lat od daty nabycia,

* art. 19 ust. 2 ww. ustawy. Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości w drodze zamiany jest wartość nieruchomości zbywanej. Skoro w akcie notarialnym wartość całego mieszkania określono na kwotę 190.000 zł to uwzględniając zapis art. 10 ust. 1 pkt 8 opodatkowaniu podlega kwota 95.000 zł tj. połowa wartości mieszkania,

* art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy. Wolne od podatku są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia,

* art. 21 ust. 25 pkt 3 lit. b) ww. ustawy. Za wydatki na cele mieszkaniowe uważa się wartość otrzymanego w ramach odpłatnego zbycia w drodze zamiany spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. W akcie notarialnym określono wartość lokalu otrzymanego w drodze zamiany na kwotę 120.000 zł, która to kwota mieści się w całości w opisanym wyżej zwolnieniu.

Jako przychód w PIT-39 w części C poz. 21 wykazana zostanie kwota połowy wartości zbywanej nieruchomości, czyli 95.000 zł W części D formularza PIT-39 jako kwotę dochodu zwolnionego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy wykazana zostanie kwota 95.000 zł, czyli całość dochodu z części C kwota zwolniona wynika z wartości nabytego w drodze zamiany spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu określona na kwotę 120.000 zł. Tym samym wnioskodawczyni uważa, że dokonana zamiana mieszkań nie zrodzi po jej stronie dodatkowych obciążeń.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2 m.in.:

Użyte w cytowanym wyżej przepisie pojęcie "odpłatne zbycie" obejmuje swoim zakresem nie tylko umowę sprzedaży, ale każdą inną umowę, na mocy której dochodzi do odpłatnego przeniesienia prawa własności w tym również umowę zamiany. Umowa zamiany jest umową konsensualną, odpłatną i wzajemną, w której świadczenia obu stron mają charakter niepieniężny. Zgodnie z art. 603 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy co stanowi również formę odpłatnego zbycia rzeczy. Umowa zamiany jest zatem umową o podobnym charakterze co umowa sprzedaży, nie można jej jednak utożsamiać ze sprzedażą. Obie umowy stanowią o odpłatnym zbyciu.

Wobec powyższego zamiana nieruchomości stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zamiana ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Jeżeli natomiast zamiana nieruchomości następuje po upływie tego okresu, przychód z zamiany nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zaznaczyć należy również, że przychód podatkowy powstaje nawet w sytuacji, kiedy zamiana nieruchomości następuje bez wzajemnych dopłat. Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego wnioskodawczyni nabyła wraz z mężem w 1979 r. W ww. mieszkanie zostało nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego, co oznacza, iż każdy ze współmałżonków był jego współwłaścicielem i miał w nim równe udziały. W dniu 20 marca 2009 r. zmarł mąż wnioskodawczyni, w związku z czym #189; część spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego należąca pierwotnie do męża jako majątek spadkowy przypadła na rzecz wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni w listopadzie 2009 r. w drodze umowy zamiany ww. prawo do lokalu mieszkalnego zbyła w celu uzyskania w zamian mniejszego. Wnioskodawczyni zajmując własne stanowisko w sprawie uważa, iż opodatkowaniu podlega wartość #189; lokalu mieszkalnego nabytego w marcu 2009 r. w drodze spadku po zmarłym mężu.

W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości (udziału w nieruchomości) decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment jej nabycia (lub każdego udziału w nieruchomości) aby ustalić czy powstało źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

W przedmiotowej sprawie nabycie udziału do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, które następnie w drodze zamiany w 2009 r. zostało odpłatnie zbyte w listopadzie 2009 r. miało miejsce odpowiednio w #189; części w 1979 r. na zasadzie wspólności ustawowej oraz w #189; części w marcu 2009 r. w drodze spadku. Oznacza to, że przychód uzyskany z odpłatnego zbycia przedmiotowego mieszkania w drodze zamiany odpowiadający udziałowi nabytemu w #189; części w 1979 r. w ogóle nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Tym samym przychód ze sprzedaży tego udziału nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako że od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło nabycie 1/2 udziału w ww. mieszkaniu minęło 5 lat.

Natomiast przychód uzyskany z odpłatnego zbycia #189; udziału w przedmiotowym mieszkaniu, który wnioskodawczyni nabyła w drodze spadku po mężu w 2009 r. zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według zasad określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązujących od dnia 1 stycznia 2009 r. Ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) bowiem zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2009 r., a więc będą miały zastosowanie w przedmiotowej sprawie.

Zgodnie z zapisem art. 30e ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy jego obliczenia.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Natomiast w myśl art. 30e ust. 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) dochód ustala się u każdej ze stron umowy na zasadach, o których mowa w ust. 2.

Zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z odpłatnego zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw majątkowych, a także innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u każdej ze stron umowy przenoszącej własność, jest wartość nieruchomości, rzeczy lub prawa zbywanego w drodze zamiany. Zatem przy zamianie mieszkań przychodem jest wartość zbywanego mieszkania (udziału) wyrażona w cenie określonej w umowie pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości rynkowej (art. 19 ust. 4 ww. ustawy).

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ww. ustawy za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Nadto zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy wysokość nakładów, o których mowa powyżej ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Jednakże zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Z postanowień art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się:

wydatki poniesione na:

Podstawową okolicznością decydującą o zastosowaniu zwolnienia wynikającego z powołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym - w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2009 r. - jest fakt wydatkowania (nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży) środków z odpłatnego zbycia nieruchomości na wskazane w ustawie cele mieszkaniowe.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ww. ustawy po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

Natomiast w przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Odnosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy w kontekście zapytania ujętego w przedmiotowym wniosku stwierdzić należy, iż z uwagi na fakt, iż wnioskodawczyni #189; udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nabyła w drodze spadku w marcu 2009 r. a jego odpłatnego zbycia (w drodze zamiany) dokonała w listopadzie 2009 r. tj. przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło nabycie tego udziału na wnioskodawczyni spoczywa obowiązek rozliczenia tej transakcji poprzez złożenie zeznania PIT-39 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2009 rok, które należy złożyć do końca kwietnia 2010 r. W przedmiotowej sprawie osiągnięty dochód podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e ww. ustawy. Jednakże tak osiągnięty dochód może podlegać zwolnieniu z opodatkowania na zasadach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, po spełnieniu warunków, o których mowa w art. 21 ust. 25-30 ww. ustawy.

Jak już wyżej wskazano zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe. Udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Stosownie do treści art. 21 ust. 25 pkt 3 lit. b) ww. ustawy, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się m.in. wartość otrzymanego w ramach odpłatnego zbycia w drodze zamiany znajdującego się w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, lub udziału tych prawach. Z wniosku wynika, iż wnioskodawczyni w listopadzie 2009 r. w drodze umowy zamiany spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nabyte odpowiednio w #189; części w 1979 r. i w #189; części w 2009 r. w drodze spadku zbyła w celu uzyskania w zamian mniejszego. Wartość mieszkania będącego przedmiotem zamiany określono na kwotę 190.000 zł, natomiast wartość mieszkania nabytego w drodze zamiany na kwotę 120.000 zł. Wobec powyższego, w związku z faktem, że opodatkowaniu podlegać będzie połowa wartości mieszkania zbywanego w drodze zmiany (odpowiadająca udziałowi nabytemu w 2009 r. w drodze spadku) i cała podlegająca opodatkowaniu kwota przeznaczona została na nabycie nowego lokalu stwierdzić należy, iż cały uzyskany w wyniku zamiany dochód wydatkowany został na cele, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym korzysta on ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym. W tym stanie faktycznym sprawy stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Natomiast w odniesieniu do kwot podanych we wniosku, które winny zostać wykazane w zeznaniu PIT-39 należy podkreślić, iż Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów zgodnie z art. 14b § 1 ww. Ordynacji podatkowej upoważniony jest wyłącznie do wydawania pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego. Oznacza to, że Organ nie posiada kompetencji organów podatkowych do sprawdzenia czy też wyliczenia wysokości zobowiązania podatkowego (w tym również podstawy opodatkowania) stąd też nie jest uprawniony do potwierdzenia prawidłowości kwot wskazanych we wniosku czy też podanie innych podstaw opodatkowania podatkiem dochodowych od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, 43-300 Bielsko-Biała ul. Traugutta 2a.