IBPBII/2/415-108/09/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 stycznia 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 3 lutego 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania wypłaconych kwot na podstawie wyroku sądowego na rzecz małoletniej pacjentki w części dotyczącej:

* zadośćuczynienia, odszkodowania i renty - jest prawidłowe,

* odsetek za zwłokę od zadośćuczynienia i odszkodowania - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 lutego 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia podatkowych wypłaty na podstawie wyroku sądowego zadośćuczynienia i odszkodowania wraz z odsetkami, a także renty.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W styczniu 1999 r. w trakcie leczenia nastąpiło trwałe uszkodzenie zdrowia pacjentki. Sąd pierwszej instancji zasądził wyrok na korzyść pacjentki i obciążył wnioskodawcę odszkodowaniem, zadośćuczynieniem oraz podwyższoną rentą i wyrównaniem renty od lipca 1999 r. Sąd nakazał wypłatę odsetek od zadośćuczynienia i odszkodowanie od dnia wyroku do dnia zapłaty. Ponadto Sąd zasądził zwrot kosztów zastępstwa procesowego na rzecz powódki oraz koszty opinii biegłego na rzecz Skarbu Państwa.

Wnioskodawca złożył odwołanie od wyroku. Sąd drugiej instancji utrzymał w mocy wyrok pierwszej instancji w całości i podwyższył koszty zastępstwa procesowego. Wnioskodawca dokonał wpłaty zasądzonych ciężarów wraz z odsetkami, które powstały w okresie miedzy wyrokiem pierwszej i drugiej instancji na rzecz małoletniej pacjentki na konto opiekuna prawnego czyli ojca dziecka.

W chwili wystąpienia zdarzenia nie było obowiązku prawnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej świadczeniodawcy udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej. Kasy Chorych zawierały jednakże umowy na świadczenie medyczne tylko z podmiotami ubezpieczonymi. Tak więc ubezpieczenie zostało wykupione w lutym 1999 r. Wobec lekarzy toczy się nadal postępowanie wyjaśniające.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy wnioskodawca prawidłowo kwalifikuje wypłacone kwoty do zwolnionych z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem wnioskodawcy, wypłata dla małoletniej poszkodowanej na ręce opiekuna prawnego zadośćuczynienia i odszkodowania wraz z odsetkami, a także renty korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b, 3c, gdyż stanowi rekompensatę za doznaną krzywdę i zwiększone koszty utrzymania. Wnioskodawca uważa, że nie ma obowiązku sporządzania PIT 8.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r. wynika, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Zauważyć należy, że z dniem 1 stycznia 2009 r. cytowany powyżej przepis uległ zmianie i zgodnie z jego nowym brzmieniem wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody. Zadośćuczynienie i odszkodowanie ma służyć naprawieniu uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).

Stosownie natomiast do treści art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

W myśl z art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (art. 444 § 2 ww. Kodeksu).

Przepis art. 445 § 1 ww. Kodeksu cywilnego stanowi, iż w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż sąd okręgowy zasądził na rzecz leczonej pacjentki odszkodowanie, zadośćuczynienie oraz rentę za doznaną krzywdę na skutek trwałego uszkodzenia zdrowia. Sąd drugiej instancji utrzymał w mocy wyroki pierwszej instancji i wnioskodawca dokonał wypłaty w całości powyższych kwot wraz z należnymi odsetkami od dnia wyroku do dnia zapłaty.

W związku z powyższym kwoty wypłaconych dla małoletniej poszkodowanej na ręce opiekuna prawnego zadośćuczynienia i odszkodowania a także renty, stanowią przychód podlegający zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b i 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do kwesti odsetek za zwłokę stwierdzić należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania.

Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne - co miało miejsce w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody). Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Na zasadzie wyjątku w art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy zostały zwolnione z podatku jedynie odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, t. j. stosunku służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty.

Ponieważ w przedmiotowej sprawie źródłem odszkodowania i zadośćuczynienia nie jest żaden z wymienionych w tym przepisie stosunków prawnych, wypłacone odsetki stanowić będą przychód z innych źródeł o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a na wnioskodawcy ciążyć będzie obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C.

Zgodnie bowiem z art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że stanowisko wnioskodawcy dotyczące możliwości zwolnienia z opodatkowania wypłaconych kwot na podstawie wyroku sądowego na rzecz małoletniej pacjentki w części dotyczącej:

* zadośćuczynienia, odszkodowania i renty - jest prawidłowe,

* odsetek za zwłokę od zadośćuczynienia i odszkodowania - jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.