IBPBII/1/4514-45/15/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 4 lutego 2015 r. (data wpływu do Biura - 10 lutego 2015 r.), uzupełnionym 5 i 7 maja 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelania wierzytelności lub jej części na rzecz powierzającego - jest prawidłowe.

W dniu 10 lutego 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie m.in. skutków podatkowych przelania wierzytelności lub jej części na rzecz powierzającego.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 22 kwietnia 2015 r. znak: IBPB I/1/4511-151/15/AB, IBPP1/4512-122/15/JJ, IBPB II/1/4514-44/15/MZ, IBPB II/1/4514-45/15/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 5 maja 2015 r. (data wpływu dodatkowej opłaty) oraz 7 maja 2015 r. (data wpływu pisma do Organu).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i w jej ramach posiada status podatnika czynnego podatku od towarów i usług. W ramach tej działalności Wnioskodawca planuje zawarcie i realizację umowy powierniczej na zakup i windykację wierzytelności, na mocy której:

1. Wnioskodawca (powiernik) będzie zobowiązany do nabycia określonej wierzytelności lub udziału w wierzytelności w imieniu własnym lecz na rachunek powierzającego, a następnie przelania zakupionej wierzytelności na rzecz osoby trzeciej (powierzającego),

2. powierzający będzie zobowiązany do uprzedniego wpłacenia na rzecz Wnioskodawcy określonej kwoty na pokrycie kosztów nabycia wierzytelności, tj. ceny nabycia wierzytelności i ewentualnych podatków związanych z tym nabyciem, z której Wnioskodawca będzie dokonywał zapłaty ceny nabycia wierzytelności i ewentualnych podatków,

3. Wnioskodawca będzie ponadto zobowiązany do egzekucji nabytej wierzytelności od dłużnika, działając jako pełnomocnik powierzającego (po przelaniu wierzytelności na rzecz powierzającego),

4. powierzający będzie ponadto zobowiązany do uprzedniego wpłacenia na rzecz Wnioskodawcy określonej kwoty na pokrycie kosztów egzekucji wierzytelności (koszty sądowe i komornicze, opłata skarbowa od pełnomocnictwa, koszty korespondencji i tym podobne koszty niestanowiące wynagrodzenia wnioskodawcy), z której Wnioskodawca będzie dokonywał zapłaty kosztów koniecznych do egzekucji wierzytelności,

5. Wnioskodawca będzie ponadto zobowiązany do zwrotu powierzającemu niewykorzystanej części kwoty przekazanej przez powierzającego na pokrycie kosztów egzekucji wierzytelności,

6. Wnioskodawca będzie posiadał upoważnienie do odbioru kwot przysługujących powierzającemu z tytułu egzekwowanej wierzytelności,

7. Wnioskodawca będzie zobowiązany do przekazania powierzającemu każdej wyegzekwowanej części wierzytelności w terminie 7 dni od dnia jej otrzymania,

8. Wnioskodawcy będzie przysługiwała od powierzającego prowizja uzależniona od skutecznej egzekucji wierzytelności ustalona jako określony procent od kwot wyegzekwowanych na rzecz powierzającego,

9. Wnioskodawcy będzie przysługiwała od powierzającego prowizja w wysokości różnicy kwoty wpłaconej Wnioskodawcy przez powierzającego tytułem kosztów nabycia wierzytelności oraz kwoty rzeczywiście poniesionych kosztów nabycia wierzytelności.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca doprecyzował m.in., że:

1. Przedstawione we wniosku czynności będzie wykonywał jako powiernik.

2. Nabycie wierzytelności od osoby trzeciej nastąpi na podstawie umowy cesji niestanowiącej jednej z umów nazwanych, wymienionych w pytaniu gdyż causą dla jej dokonania będzie wyłącznie zobowiązanie wynikające z umowy powierniczej.

3. W odpowiedzi na pytanie czy z tytułu dokonania czynności zakupu wierzytelności któraś ze stron będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z niego zwolniona Wnioskodawca wskazał, że z tytułu dokonania cesji Wnioskodawca nie będzie opodatkowany podatkiem od towarów i usług.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tę część z uzupełnienia Wnioskodawcy, która odnosi się do zagadnień dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy przelanie przez Wnioskodawcę wierzytelności lub jej części na rzecz powierzającego w wykonaniu umowy powierniczej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych i czy wnioskodawca jest ewentualnie zobowiązany do zapłaty podatku.

Wnioskodawca wskazał, że powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

W opinii Wnioskodawcy, przelanie przez niego wierzytelności lub jej części na rzecz powierzającego w wykonaniu umowy powierniczej nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiduicjalny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zdanie drugie Kodeksu cywilnego).

Zdaniem Wnioskodawcy, mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż przeniesienie wierzytelności przez Wnioskodawcę na rzecz powierzającego, w wyniku wykonania umowy zlecenia, jako czynność niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko, Wnioskodawca powołał na jego potwierdzenie interpretację podatkową.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy dotycząca podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelania wierzytelności lub jej części na rzecz powierzającego w wykonaniu umowy powierniczej (pytanie oznaczone we wniosku nr 5). W pozostałym zakresie wniosku zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 626) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podatkowi podlegają zatem tylko te czynności (umowy), które zostały w ustawie wymienione. Zatem w sytuacji, gdy strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym i tym samym określenie jaka umowa w rzeczywistości miała miejsce.

Szczegółowe określenie w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ww. ustawie zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

Zgodnie z art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa (art. 734 § 2 Kodeksu cywilnego).

Stosownie natomiast do art. 735 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy (art. 735 § 2 ww. Kodeksu).

Jak wynika z powołanego powyżej art. 734 i art. 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiduicjalny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zdanie drugie Kodeksu cywilnego).

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca planuje zawarcie i realizację umowy powierniczej na zakup i windykację wierzytelności, na mocy której m.in. Wnioskodawca będzie zobowiązany do przekazania powierzającemu każdej wyegzekwowanej części wierzytelności w terminie 7 dni od dnia jej otrzymania oraz ponadto będzie zobowiązany do zwrotu powierzającemu niewykorzystanej części kwoty przekazanej przez powierzającego na pokrycie kosztów egzekucji wierzytelności.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że czynność przelania przez Wnioskodawcę wierzytelności lub jej części na rzecz powierzającego w sytuacji, gdy kwota wierzytelności nie zostanie w całości wyegzekwowana w wyniku wykonania umowy powierniczej (umowy zlecenia) jako czynność niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do powołanej we wniosku interpretacji organu podatkowego wskazać należy, że rozstrzygnięcie w niej zawarte nie jest wiążące dla Organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w każdej z nich zawarte są wiążące.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.