IBPBII/1/436-94/11/AŻ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 1 lutego 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 3 lutego 2010 r.), uzupełnionym w dniach 26 kwietnia 2011 r. oraz 2 maja 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 lutego 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 18 kwietnia 2011 r. Znak: IBPP 2/443-179/11/ABu, IBPB I/1/415-130/11/RM, IBPB II/1/436-93/11/AŻ, IBPB II/1/436-94/11/AŻ, wezwano wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Wniosek uzupełniono w dniu 26 kwietnia 2011 r. (opłata) oraz 2 maja 2011 r. (braki formalne).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Jeden z małżonków, pozostający w małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej, nieodpłatnie przekazał w dniu 30 grudnia 2010 r. całe prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo drugiemu małżonkowi, który na kilka dni przed przekazaniem rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej (od 28 grudnia 2010 r.). Małżonek przekazujący przedsiębiorstwo po tej czynności zakończył prowadzenie działalności gospodarczej (1 stycznia 2011 r.). W skład przekazywanego przedsiębiorstwa weszły środki trwałe ruchome, jak również jedna nieruchomość (budynek sklepu), którego według wpisów w księdze wieczystej właścicielami są oboje małżonkowie. Małżonkowie są zarejestrowani jako czynni podatnicy podatku VAT oraz prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów.

W uzupełnieniu wniosku wskazano m.in., iż przedsiębiorstwo zostało przekazane przez wnioskodawczynię jej mężowi na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwa. Dokonując przekazania przedsiębiorstwa nie sporządzono żadnej umowy, a jedynie ww. protokół. Umowa nie była zawierana, gdyż wnioskodawczyni wraz z mężem pozostaje we wspólności ustawowej. Przekazanie zostało potraktowane tylko jako zmiana osoby zarządzającej a nie zmiana właściciela, gdyż jako małżonkowie są właścicielami. Przekazanie przedsiębiorstwa nie zostało dokonane ani na podstawie umowy darowizny ani sprzedaży, a jedynie organizacyjnie zostało przyporządkowane drugiemu z małżonków.

W tym miejscu Organ zaznacza, iż powyżej przywołana została tylko ta część uzupełnienia wniosku, która dotyczy zagadnienia będącego przedmiotem niniejszej interpretacji.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia od podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawczyni, ze względu na łączący małżonków ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej wyłączone jest odpłatne przekazanie przez podatnika małżonce przedsiębiorstwa. Wnioskodawczyni stwierdziła, iż czynność przekazania przedsiębiorstwa małżonkowi podlegać będzie zwolnieniu w oparciu o normę art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, która przewiduje, iż nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona od podatku od towarów i usług. Wnioskodawczyni stwierdziła, iż ww. ustawa wyłącza ze zwolnienia wprawdzie umowy sprzedaży lub zamiany nieruchomości lub ich części, tutaj jednakże takiej umowy nie było.

Zaznaczyć należy, iż powyżej przywołano tylko tę część stanowiska wnioskodawczyni, która odnosi się ściśle do podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawczyni w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, zajętego w stosunku do przedstawionego stanu faktycznego. W pozostałym zakresie wniosek rozstrzygnięto odrębnymi interpretacjami.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 powołanej ustawy).

Stosownie do z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.). Zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje pomiędzy małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa, obejmująca ich dorobek (wspólność ustawowa) i ma ona charakter współwłasności łącznej (bezudziałowej). Stosownie do treści art. 32 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dorobkiem małżeńskim są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub jednego z nich. Ustanie współwłasności małżeńskiej powoduje przekształcenie współwłasności bezudziałowej we współwłasność w częściach ułamkowych i od tego momentu dopuszczalne jest zniesienie współwłasności. Stosownie do art. 35 tego Kodeksu w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Z przepisu art. 43 § 1 ww. Kodeksu wynika, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Biorąc pod uwagę ww. przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego należy stwierdzić, iż ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością. Dopiero z chwilą ustania tej wspólności następuje jej przekształcenie i wówczas małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawczyni przekazała nieodpłatnie w dniu 30 grudnia 2010 r. całe prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo swojemu małżonkowi, który na kilka dni przed przekazaniem rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej (od 28 grudnia 2010 r.). Wnioskodawczyni po tej czynności zakończyła prowadzenie działalności gospodarczej (1 stycznia 2011 r.). W uzupełnieniu wniosku wskazano, iż przedsiębiorstwo zostało przekazane na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwa. Dokonując przekazania przedsiębiorstwa nie sporządzono żadnej umowy, a jedynie ww. protokół. Umowa nie była zawierana, gdyż wnioskodawczyni wraz z mężem pozostaje we wspólności ustawowej. Przekazanie zostało potraktowane tylko jako zmiana osoby zarządzającej a nie zmiana właściciela, gdyż jako małżonkowie są właścicielami.

W świetle powyższego wskazać należy, iż rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest stwierdzenie dopuszczalności rozporządzania przez małżonków poszczególnymi składnikami majątku wspólnego czy też określenie charakteru prawnego tego rodzaju czynności. Rzeczywisty charakter takiej czynności może być ustalony w postępowaniu podatkowym (dowodowym), do którego prowadzenia organ wydający niniejszą interpretację nie jest uprawniony. W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie kwestia ustalenia skutków prawnych czynności przekazania mężowi przez żonę przedsiębiorstwa jest wyłącznie okolicznością faktyczną.

Mając na uwadze powyższe, podkreślić należy, iż ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zamknięty charakter katalogu czynności prawnych obciążonych podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącza jakąkolwiek możliwość opodatkowania umów nieznajdujących swojego dokładnego odpowiednika wśród tych wymienionych w powołanym art. 1 ust. 1 cyt. ustawy, nawet gdyby faktycznie łączyły one w sobie pewne elementy kilku umów nazwanych, podlegających opłacie.

Skoro więc istotnie między małżonkami nie będzie zawierana żadna umowa wymieniona w art. 1 ww. ustawy, a jedynie dokonana zostanie czynność o charakterze organizacyjnym to wskazana czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z uwagi jednakże na to, iż wnioskodawczyni w treści wniosku wyraziła opinię, iż czynność przekazania przedsiębiorstwa małżonkowi podlega zwolnieniu w oparciu o normę art. 2 pkt 4 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, jej stanowisko należało uznać za nieprawidłowe. Jeżeli bowiem dana czynność nie podlega w ogóle regulacjom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to nie jest możliwe zastosowanie jakichkolwiek przepisów przewidzianych w treści tej ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.