IBPBII/1/436-401/11/AA - Określenie skutków podatkowych w ujęciu ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 31 sierpnia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 6 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 6 września 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy pożyczki.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą (głównie usługową) i jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawczyni w prowadzonej działalności gospodarczej znajduje się (przejściowo) w sytuacjach, gdy brakuje jej środków pieniężnych koniecznych do zrealizowania zamówionych usług, a zapłata za świadczone usługi następuje dopiero po zakończeniu świadczenia (oznacza to przejściowy brak środków obrotowych). Wnioskodawczyni ze względu na obiektywne trudności z uzyskaniem kredytów bankowych, nasilone zwłaszcza w ostatnich czasach (długie i skomplikowane procedury, zaostrzone kryteria zdolności kredytowej, itd.) zamierza zaciągnąć na cele obrotowe pożyczkę pieniężną. Pożyczkodawcą ma być podmiot prowadzący działalność gospodarczą, który jest również zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podmiot ten w zarejestrowanym przedmiocie działalności ma wpisane również udzielanie pożyczek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zaciągnięcie pożyczki przez Wnioskodawczynię od podmiotu gospodarczego w sytuacji, gdy obie strony są podatnikami podatku od towarów i usług, powoduje obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych (jako pożyczkobiorcy) czy też czynność ta korzysta ze zwolnienia od ww. podatku.

Czy w sytuacji zwolnienia od podatku strony powinny złożyć deklarację w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, od umowy pożyczki pieniędzy udzielonej jej przez pożyczkodawcę, będącego podatnikiem podatku od towarów i usług, podatek od czynności cywilnoprawnych nie wystąpi.

Wnioskodawczyni stwierdza, iż co prawda zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki pieniędzy, co do zasady podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, ale dalsze przepisy tej ustawy przewidują różne zwolnienia (wyjątki) od tego podatku, w tym także dotyczące pożyczek. Takim wyjątkiem, zdaniem Wnioskodawczyni, jest przepis art. 2 pkt 4 lit. b) ww. ustawy. Zgodnie z nim nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest zwolniona z podatku od towarów i usług (przepis w dalszej części zawiera trzy wyjątki wykluczające stosowanie tego zwolnienia, ale ponieważ nie dotyczą one pożyczek, Wnioskodawczyni nie widzi potrzeby odnoszenia się do nich w związku z przedmiotem wniosku).

Jak zaznaczyła Wnioskodawczyni w opisie zdarzenia przyszłego, podmiot mający udzielić pożyczki, jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi możliwość zastosowania powołanego zwolnienia z ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w odniesieniu do powołanego w nim zwolnienia czynności pożyczki z podatku od towarów i usług. Przepis art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. od towarów i usług zwalania od podatku "usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych" bez żadnych dodatkowych wskazań i warunków uzależniających zwolnienie z podatku przedmiotowych usług. Zatem, zgodnie z powołanym przepisem ustawy o podatku od towarów i usług, mający udzielić pożyczki podmiot będąc podatnikiem podatku od towarów i usług, będzie z tytułu tej udzielonej pożyczki zwolniony od ww. podatku. W konsekwencji, odnosząc fakt takiego zwolnienia do powołanej wyżej regulacji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy stwierdzić, że spełni on przesłankę określonego w nim zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych, tj. przynajmniej jedna ze stron (pożyczkodawca) jest z tytułu pożyczki zwolniona od podatku od towarów i usług, a więc czynność ta nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Oczywiście nie ulega wątpliwości, zdaniem Wnioskodawczyni, że chociaż pożyczka nie jest wprost wymieniona w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to na pewno mieści się w kategorii czynności cywilnoprawnych (a o takie chodzi w tym przepisie). Wynika to zarówno z faktu, iż jest regulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jak i przez samą ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych została literalnie zaliczona do takich czynności (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

Reasumując, Wnioskodawczyni uważa, iż okoliczność, że zaciągnie pożyczkę od podatnika podatku od towarów i usług, zwolnionego w przypadku tej pożyczki od podatku od towarów i usług, jest decydująca o zwolnieniu przedmiotowej pożyczki z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni powołuje interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 27 maja 2011 r. Znak: IPTPB2/436-3/11-2/k.k. oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 czerwca 2010 r. sygn. akt II FSK 395/09.

Ponadto Wnioskodawczyni podkreśla, iż konieczność zgłoszenia do organu samego faktu zawarcia umowy pożyczki, w sytuacji, gdy jest ona zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych, nie występuje. Wynika to z samego formularza deklaracji podatku od czynności cywilnoprawnych, gdzie brak jest miejsca do wykazania zwolnienia poszczególnych czynności cywilnoprawnych, o ile korzystają one ze zwolnienia. Ponadto przepis art. 7 ust. 5 ww. ustawy, dotyczący stawki sankcyjnej 20% dla pożyczki ujawnionej w niewłaściwym czasie, stanowi o sytuacji, gdy należny podatek od tej czynności nie został zapłacony. Jeżeli więc nie ma podatku (bo umowa nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych) od danej pożyczki, to nie ma obowiązku jego zapłaty, a zatem i obowiązku zgłoszenia dokonania takiej czynności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie - stosownie do złożonego wniosku - ocena stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki, na biorącym pożyczkę.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Należy jednak zaznaczyć, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek stanowisko Wnioskodawczyni dotyczy opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy.

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą (głównie usługową) i jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawczyni ze względu na obiektywne trudności z uzyskaniem kredytów bankowych zamierza zaciągnąć na cele obrotowe pożyczkę pieniężną. Pożyczkodawcą ma być podmiot prowadzący działalność gospodarczą, który jest również zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podmiot ten w zarejestrowanym przedmiocie działalności ma wpisane również udzielanie pożyczek.

Zaznaczyć należy, iż niniejszą interpretacją - zgodnie ze złożonym wnioskiem - dokonuje się rozstrzygnięcia jedynie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, natomiast nie rozstrzyga się czy czynność udzielenia pożyczki jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub też jest z tego podatku zwolniona.

Wobec powyższego w przedmiotowej sprawie należy stwierdzić, iż podlegająca generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki będzie wyłączona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile istotnie w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) przedmiotowa umowa pożyczki uznana zostanie za podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem lub mieszczącą się w zakresie zwolnienia od tego podatku.

We wniosku Wnioskodawczyni wskazuje, iż z tytułu przedmiotowej transakcji, podmiot prowadzący działalność gospodarczą (również z zakresu udzielania pożyczek), będący pożyczkodawcą jest zwolniony w przypadku tej pożyczki z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Jeżeli zatem prawidłowe są ustalenia Wnioskodawczyni co do tego, że usługa udzielonej pożyczki w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlega uregulowaniom tejże ustawy (na mocy tejże ustawy usługa pożyczki będzie zwolniona z podatku od towarów i usług), to pożyczka ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych - jest z niego wyłączona.

W związku z tym, iż zawarcie przedmiotowej umowy nie powoduje obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych to w tej sytuacji nie ma obowiązku złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru.

W odniesieniu do powołanej przez Wnioskodawczynię interpretacji organów podatkowych oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego należy stwierdzić, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.