IBPBII/1/436-379/12/AA
Pismo z dnia 31 stycznia 2013 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBII/1/436-379/12/AA
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 30 października 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 2 listopada 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 2 listopada 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach cash poolingu.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:
Spółka zamierza przystąpić do umowy zarządzania wspólną płynnością finansową (dalej: umowa, umowa cash poolingu) w ramach usługi jednokierunkowego cash poolingu rzeczywistego oferowanego przez bank z siedzibą w Polsce (dalej: bank).
Generalnie, usługa cash poolingu rzeczywistego jest systemem zarządzania płynnością finansową spółek z danej grupy kapitałowej, którego głównym celem jest bardziej efektywne wykorzystanie nadwyżek finansowych spółek biorących udział w strukturze. W efekcie dochodzi do zmniejszenia kosztów finansowania poszczególnych uczestników i efektywnej alokacji środków pieniężnych w ramach danej grupy kapitałowej. W przypadku cash poolingu rzeczywistego, jego mechanizm opiera się na rzeczywistej konsolidacji sald z rachunków bankowych poszczególnych uczestników w opisany poniżej sposób.
W strukturze będą brali udział uczestnicy należący do jednej grupy kapitałowej, będący polskimi rezydentami podatkowymi (m.in. Wnioskodawca) w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz jeden nierezydent podatkowy w rozumieniu art. 3 ust. 2 ww. ustawy.
W ramach umowy, nierezydent podatkowy, będzie pełnił funkcje tzw. agenta. Podstawę funkcjonowania cash poolingu będą stanowić:
* rachunki bankowe, otwarte i prowadzone w PLN albo walucie obcej dla agenta oraz uczestników, na podstawie odrębnie zawartych umów (dalej: rachunek główny agenta w odniesieniu do rachunku agenta oraz rachunki w odniesieniu do rachunków uczestników), oraz
* rachunek pomocniczy otwarty i prowadzony w PLN albo walucie obcej dla agenta, służący wyłącznie do przeprowadzania przez bank rozliczeń związanych z cash poolingiem (dalej: rachunek pomocniczy agenta).
W celu wykonania usługi jednokierunkowego cash poolingu rzeczywistego bank udzieli uczestnikom, na warunkach określonych w odrębnych umowach, limitów zadłużenia lub linii kredytowych.
Usługa cash poolingu rzeczywistego świadczona przez bank będzie polegała na codziennym bilansowaniu środków zgromadzonych na rachunkach uczestników. W tym celu, planowane jest, iż bank wykona poniższe operacje:
Każdego dnia roboczego bank przeprowadzi kolejno po sobie następujące czynności, jako ostatnie operacje wykonane na rachunkach w danym dniu roboczym:
ustali saldo na rachunku każdego z uczestników z osobna;
ustali sumę sald dodatnich oraz sumę sald ujemnych;
dokona obliczenia kwoty stanowiącej sumę sald dodatnich oraz sald ujemnych (suma);
w przypadku gdy suma ma wartość:
* ujemną: bank dokona transferu środków pieniężnych stanowiących równowartość sumy z rachunku głównego agenta na rachunek pomocniczy agenta;
* dodatnią: bank dokona transferu środków pieniężnych stanowiących równowartość sumy z rachunku pomocniczego agenta na rachunek główny agenta;
w przypadku, gdy suma ma wartość równą zeru: operacje, o których mowa powyżej w pkt 1 lit. d nie będą dokonywane, a bank przystąpi bezpośrednio do realizacji operacji, o których mowa poniżej w pkt 2.
Jeżeli bank ustali, że:
co najmniej jeden uczestnik niebędący agentem jest tzw. uczestnikiem dodatnim (tzn. saldo na jego rachunku ma wartość dodatnią) i co najmniej jeden uczestnik niebędący agentem jest tzw. uczestnikiem ujemnym (tzn. saldo na jego rachunku ma wartość ujemną), to wówczas agent, z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w jego rachunku pomocniczym, spłaci zobowiązania uczestników ujemnych względem banku i wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. banku względem uczestnika ujemnego do wysokości dokonanej spłaty, w trybie art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego; następnie, uczestnicy dodatni niebędący agentem, z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich rachunkach, spłacą zobowiązania agenta, istniejące w rachunku pomocniczym agenta, względem banku i wstąpią tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. banku względem agenta do wysokości dokonanej spłaty w trybie art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego;
każdy z uczestników innych niż agent jest uczestnikiem dodatnim lub saldo na rachunku uczestnika jest równe zeru, to wówczas uczestnicy dodatni, z wykorzystaniem środków pieniężnych zgromadzonych na ich rachunkach, spłacą zobowiązanie agenta, istniejące w rachunku pomocniczym agenta, względem banku i wstąpią tym samym w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. banku względem agenta do wysokości dokonanej spłaty w trybie art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego;
każdy z uczestników innych niż agent jest uczestnikiem ujemnym lub saldo na rachunku uczestnika jest równe zeru, to wówczas agent, z wykorzystaniem środków pieniężnych dostępnych w jego rachunku pomocniczym, spłaci zobowiązania uczestników ujemnych względem banku i wstąpi w ten sposób w prawa zaspokojonego wierzyciela, tj. banku względem uczestników ujemnych do wysokości dokonanej spłaty, w trybie art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego.
Dodatkowo, planowane jest by bank świadczył usługę polegającą na wyliczeniu i rozliczeniu (alokowaniu) odsetek, tj.:
w odniesieniu do każdego rachunku bank na bazie dziennej dokona wyliczenia odsetek należnych od uczestnika z tytułu sald ujemnych oraz / albo należnych uczestnikowi z tytułu sald dodatnich, na podstawie sald prezentowanych na rachunku zgodnie z datą waluty tak, jakby nie dochodziło do transferów pomiędzy rachunkiem a rachunkiem pomocniczym agenta, jak opisano powyżej;
dokona automatycznych miesięcznych księgowań pomiędzy rachunkiem każdego uczestnika i rachunkiem głównym agenta kwot odwzorowujących wysokość odsetek wypłacanych / pobieranych, na rachunku każdego uczestnika za poprzedni miesiąc, zgodnie z opisem wyliczenia w lit. a powyżej.
Bank będzie pobierał od uczestników opłatę za świadczenie usługi jednokierunkowego cash poolingu rzeczywistego w ustalonej wysokości w postaci miesięcznej prowizji należnej od każdego uczestnika. Dodatkowo, bank będzie pobierał miesięczną opłatę za świadczenie usług w zakresie alokacji odsetek.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie:
Czy w świetle art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowa zarządzania wspólną płynnością finansową powiązanych podmiotów (umowa jednokierunkowego cash poolingu rzeczywistego) oraz świadczone w jej ramach czynności nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Zdaniem Spółki, umowa zarządzania wspólną płynnością finansową powiązanych podmiotów (umowa jednokierunkowego cash poolingu rzeczywistego) oraz świadczone w jej ramach czynności nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Spółka powołując art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazała, iż należy zauważyć, że art. 1 ww. ustawy zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, iż opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wyłącznie czynności wymienione w powyższym katalogu.
Spółka stoi na stanowisku, że rozważana umowa jednokierunkowego cash poolingu rzeczywistego polegająca na zarządzaniu wspólną płynnością finansową podmiotów z jednej grupy kapitałowej, nie znajduje odpowiednika w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) i, pozostając umową nienazwaną, nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Wynika to z faktu iż, zdaniem Spółki, celem ustawodawcy tworzącego przedmiotową normę prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash pooling), świadczonej przez bank, wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej - nie jest to natomiast żadna z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
W związku z powyższym, umowa zarządzania wspólną płynnością finansową powiązanych podmiotów w ramach jednokierunkowego cash poolingu rzeczywistego oraz czynności wykonywane w ramach tej umowy nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Także organy podatkowe wielokrotnie prezentowały stanowisko, zgodnie z którym usługi cash pooling nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako usługi świadczone w ramach umowy nienazwanej, niewymienionej w art. 1 ww. ustawy.
Na potwierdzenie swojego stanowiska Spółka przywołała liczne interpretacje indywidualne wydane przez uprawnione organy.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.
Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
* umowy dożywocia,
* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
* ustanowienie hipoteki,
* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
* umowy depozytu nieprawidłowego,
* umowy spółki.
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).
Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.
Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. W umowach pożyczki, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.
Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.
W przypadku cash poolingu mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.
Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest - co do zasady - rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek każdego z uczestników, który posiada saldo dodatnie.
W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż przedmiotowa usługa cash poolingu nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Skoro czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki, czy też innej umowy wymienionej w tym katalogu, to tym samym - z powyższych przyczyn - wszystkie czynności dokonywane w ramach przedstawionej umowy cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.
Odnosząc się natomiast do wskazanych przez Wnioskodawcę, interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące przy wydaniu przedmiotowej interpretacji.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.