IBPBII/1/436-37/12/MCZ - Określenie skutków podatkowych nabycia w spadku akcji pracowniczych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 31 stycznia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 3 lutego 2012 r.) uzupełnionym w dniu 2 kwietnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w spadku akcji pracowniczych - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 lutego 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w spadku akcji pracowniczych.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 28 marca 2012 r. znak: IBPBII/1/436-37/12/MCZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 2 kwietnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Ojciec Wnioskodawczyni zmarł w 2000 r. W chwili śmierci ww. był na emeryturze, do której prawa nabył pracując w kopalni. Wnioskodawczyni jest jedyną spadkobierczynią zmarłego. W chwili śmierci ojciec nie posiadał żadnego majątku, wobec czego nie przeprowadzono po nim postępowania spadkowego. W 2011 r., w związku z prywatyzacją kopalni, w której pracował ojciec, Wnioskodawczyni dowiedziała się o jego uprawnieniu do nabycia nieodpłatnie akcji pracowniczych. W związku z tym, Wnioskodawczyni wystąpiła do Sądu o stwierdzenie nabycia spadku po ojcu. Wydany przez Sąd akt dotyczący nabycia spadku po zmarłym ojcu uprawomocnił się w dniu 22 grudnia 2011 r. Na tej podstawie Wnioskodawczyni nabyła w 2011 r. nieodpłatnie akcje pracownicze, które może zbyć dopiero w 2013 r.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wyjaśniła, że opisane we wniosku nieodpłatne akcje pracownicze nabyła jedynie na podstawie dziedziczenia po ojcu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Wnioskodawczyni uważa, że nie ma obowiązku zapłacenia podatku od nabytych w spadku po ojcu nieodpłatnych akcji pracowniczych. Wnioskodawczyni powołała się na ustawę o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. w myśl, której najbliższa rodzina, w tym córka, nie musi płacić podatku od nabytego spadku. Uzasadniając swoje stanowisko, Wnioskodawczyni wskazała, iż w chwili śmierci ojca, a wiec przed 2007 r. zmarły ojciec nie posiadał żadnego majątku, nie było zatem żadnej potrzeby przeprowadzania po nim postępowania spadkowego. Dopiero w 2011 r., kiedy nastąpiła prywatyzacja spółki węglowej i kopalnia swoim, byłym i obecnym, pracownikom przyznała nieodpłatne akcje. Zdaniem Wnioskodawczyni właśnie wtedy, tj. w 2011 r. jej ojciec (już po śmierci) nabył majątek, który Wnioskodawczyni po nim odziedziczyła w myśl ustawy z 2007 r. Majątek, który "powstał" w 2011 r. powinien być traktowany według ustawy z 2007 r., zgodnie z którą Wnioskodawczyni jako córka nie ma obowiązku płacenia podatku od spadku. Wnioskodawczyni wskazała, że ww. akcji, nie można sprzedać przez okres dwu lat. Wnioskodawczyni nie stać na zapłacenie podatku, gdyż przewyższa on jej pensję. Wydany przez Sąd akt dotyczący nabycia spadku po ojcu uprawomocnił się w dniu 22 grudnia 2011 r. i dopiero z tym dniem Wnioskodawczyni nabyła prawo do dziedziczenia, dlatego uważa, że nie podlega obowiązkowi płacenia podatku od nabytych w spadku akcji pracowniczych, jako darowizny. Wnioskodawczyni wie, że musi zapłacić podatek dochodowy od nabycia ww. akcji, ale od samej darowizny nie musi.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest tylko ocena stanowiska Wnioskodawczyni zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn, gdyż taki zakres przedmiotu interpretacji wskazano we wniosku.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r. podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 k.c.). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 i § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Stosownie do art. 5 tejże ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy tytułem dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustaw.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Jak z powyższego wynika, obowiązek podatkowy w przedmiotowe sprawie powstał z dniem uprawomocnienia się postanowienia Sądu o nabyciu spadku, tj. w dniu 22 grudnia 2011 r.

Podstawę opodatkowania - zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych - w wysokości tych wkładów.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z przedstawionego we wniosku stany faktycznego wynika, że spadkodawca zmarł w 2000 r. Zmarły przed przejściem na emeryturę był pracownikiem kopalni. W 2011 r. spadkobierczyni dowiedziała się o uprawnieniu zmarłego ojca do nabycia nieodpłatnych akcji pracowniczych. Postanowienie Sądu o nabyciu przez Wnioskodawczynię spadku po ojcu, uprawomocniło się w dniu 22 grudnia 2011 r. Tytułem spadku, jak zostało to stwierdzone w uzupełnieniu wniosku, Wnioskodawczyni nabyła w 2011 r. nieodpłatnie akcje pracownicze. Akcje te może zbyć dopiero w 2013 r.

Z treści przywołanych powyżej przepisów oraz opisanego stanu faktycznego faktycznie wynika, że Wnioskodawczyni nabyła tytułem spadku po zmarłym ojcu prawo majątkowe w postaci roszczenia do nieodpłatnego nabycia akcji pracowniczych po zmarłym pracowniku kopalni, bowiem w chwili śmierci spadkodawca nie posiadał akcji pracowniczych. Dopiero po przeprowadzeniu postępowania spadkowego po ojcu Wnioskodawczyni, jako jego spadkobierczyni nabyła przysługujące mu akcje pracownicze.

Roszczenie do nieodpłatnego nabycia akcji pracowniczych po zmarłym pracowniku jest prawem majątkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Następcy prawni zmarłego pracownika uzyskują przysługujące mu prawo majątkowe w tym zakresie na zasadzie sukcesji uniwersalnej wynikającej z zapisu art. 922 § 1 k.c.

Momentem nabycia spadku przez Wnioskodawczynię jest, zgodnie z powołanymi wyżej przepisami prawa, data śmierci spadkodawcy. To oznacza, że Wnioskodawczyni nabyła spadek po ojcu (w tym również prawnie uzasadnione roszczenie należne spadkodawcy, a więc prawo do nabycia nieodpłatnie akcji pracowniczych) w 2000 r., tj. przed wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wobec tego w przedmiotowej sprawie mają zastosowanie przepisy ww. ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. (w tym dotyczące ulg i zwolnień podatkowych przewidzianych w tej ustawie).

Fakt zrealizowania (wyegzekwowania) przysługującego Wnioskodawczyni roszczenia do nieodpłatnego nabycia akcji pracowniczych po zmarłym ojcu w znacznym odstępie czasu od jego śmierci - w 2011 r., nie na wpływu na ustalenie momentem nabycia spadku po ojcu, który jest niezmienny - jest nim, jak wskazano wyżej, dzień śmierci spadkodawcy.

Zatem - wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni - majątek ten nie został przez nią nabyty w spadku (nie "powstał") w 2011 r. (lecz w 2000 r. - jako prawo do otrzymania bezpłatnych akcji) i jego nabycie nie podlega ustawie o podatku od spadków i darowizn z brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. lecz w brzmieniu obowiązującym przed tą datą.

Przyjęcie odmiennego poglądu (czyli takiego jaki prezentuje Wnioskodawczyni) prowadziłoby do sytuacji, w której moment nabycia spadku byłby określany momentem uzyskania (wyegzekwowania) roszczenia do nieodpłatnego nabycia akcji pracowniczych po zmarłym pracowniku i tym samym data (moment) nabycia spadku byłaby określana w różny sposób dla różnych spadkobierców, co stałoby w sprzeczności z treścią powołanych wyżej przepisów Kodeksu cywilnego dot. nabycia spadku.

Jak wykazano powyżej ulgi i zwolnienia podatkowe przewidziane w ustawie o podatku od spadków i darowizn z brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. nie mają zastosowania do nabycia praw majątkowych w przedmiotowej sprawie pomimo tego, że Wnioskodawczyni nabyła ww. akcje pracownicze w 2011 r. Prawo do nabycia tychże akcji nabyła bowiem w chwili śmierci ojca, czyli wtedy kiedy nabyła spadek. Na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn to właśnie prawo (jego wartość) stanowi podstawę opodatkowania. Wobec tego Wnioskodawczyni nie może skorzystać ze zwolnienia podatkowego określonego w art. 4a ww. znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn, przewidzianego m.in. dla zstępnych spadkodawcy, gdyż przedmiotowe zwolnienie nie było uregulowane w ww. ustawie w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., a mającym zastosowanie do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku.

Wobec powyższego, należy stwierdzić, że Wnioskodawczyni jest zobowiązana, na mocy powołanych wyżej przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, w tym art. 17a ust. 1 w związku z art. 1 i art. 6 ust. 4 ww. ustawy złożyć w urzędzie skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru (SD-3) i w zeznaniu tym wykazać nabyty w spadku majątek i jego wartość, ustaloną zgodnie z powołanym wyżej art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Urząd skarbowy posiada uprawnienia do ustalenia (obliczenia) należnego podatku.

Nadmienić również należy, że na wniosek podatnika naczelnik właściwego urzędu skarbowego zgodnie z art. 67a Ordynacji podatkowej może płatność podatku odroczyć lub rozłożyć na raty.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

W związku ze wskazaniem w uzupełnieniu wniosku, iż nabycie akcji pracowniczych nastąpiło w drodze dziedziczenia ustosunkowanie się do stanowiska Wnioskodawczyni zajętego w sprawie nabycia akcji pracowniczych w drodze darowizny jest bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.