IBPBII/1/436-34/12/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 19 stycznia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 1 lutego 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 1 lutego 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Spółka akcyjna) przystąpił wraz z innymi podmiotami z tej samej grupy kapitałowej ("uczestnicy") do struktury cash poolingu rzeczywistego oferowanej przez Bank. Generalnie, usługa cash poolingu rzeczywistego jest systemem zarządzania płynnością finansową spółek z danej grupy kapitałowej, którego głównym celem jest bardziej efektywne wykorzystanie nadwyżek finansowych spółek biorących udział w strukturze. W efekcie dochodzi do zmniejszenia kosztów finansowania poszczególnych uczestników i efektywnej alokacji środków pieniężnych w ramach danej grupy kapitałowej. W przypadku cash poolingu rzeczywistego, jego mechanizm opiera się na rzeczywistej konsolidacji sald z rachunków bankowych poszczególnych uczestników.

Wnioskodawca przedstawił następujący szczegółowy opis struktury, w której uczestniczy:

* Wnioskodawca jest stroną:

* Umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi zawartej pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcą oraz "uczestnikami" (dalej jako: "umowa cash poolingu");

* Umowy zarządzania środkami pieniężnymi zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a "uczestnikami" (dalej jako: "umowa pomocnicza").

* Zarówno Wnioskodawca, jak i "uczestnicy" są polskimi rezydentami podatkowymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

* Wnioskodawca pełni w omawianej strukturze rolę agenta. W ramach struktury Wnioskodawca posiada dwa rachunki bieżące, jeden zwany "rachunkiem głównym", zaś drugi - "rachunkiem rozliczeniowym". Natomiast "uczestnicy" posiadają w ramach struktury po jednym rachunku bieżącym (dalej: "rachunki uczestników").

* Na koniec każdego dnia roboczego ustalane jest teoretyczne łączne saldo "rachunków uczestników" oraz "rachunku rozliczeniowego". W przypadku, gdy saldo to jest dodatnie, Bank niezwłocznie przekazuje równą temu saldu kwotę środków pieniężnych z "rachunku rozliczeniowego" na "rachunek główny". W przypadku, gdy saldo to jest ujemne Bank niezwłocznie przekazuje kwotę środków pieniężnych równą wysokości wartości bezwzględnej tego salda z "rachunku głównego" na "rachunek rozliczeniowy".

* Po dokonaniu powyższych czynności, jeśli:

* na koniec dnia roboczego na jednym lub obu "rachunkach uczestników" występują salda ujemne wówczas Bank pokrywa je w całości obciążając odpowiednią kwotą "rachunek rozliczeniowy".

* na koniec dnia roboczego na "rachunku rozliczeniowym" wystąpi saldo ujemne wówczas Bank pokryje je obciążając odpowiednimi kwotami "rachunki uczestników".

* W rezultacie przeprowadzenia powyższych operacji na "rachunku rozliczeniowym" oraz na "rachunkach uczestników" występują salda zerowe.

* W konsekwencji powyższych operacji, "rachunek główny" odzwierciedla globalne saldo środków Wnioskodawcy i "uczestników".

* Powyższe czynności są przeprowadzane automatycznie, tj. bez konieczności składania dodatkowych dyspozycji przez Wnioskodawcę lub "uczestników".

* Odsetki od salda na "rachunku głównym" są rozliczane pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcą.

* Wnioskodawca, jako agent jest zobowiązany do naliczania i rozliczania na warunkach rynkowych odsetek należnych poszczególnym "uczestnikom", z tytułu posiadanych przez nich sald debetowych lub kredytowych. Przy czym saldo danego "uczestnika" w danym dniu rozumiane jest jako suma wszystkich, tj. dokonanych od początku obowiązywania "umowy cash pooling" do tego dnia:

* wypłat z rachunku bankowego tego "uczestnika" na "rachunek główny", poprzez "rachunek rozliczeniowy" (na potrzeby obliczenia salda kwota każdej takiej wypłaty wykazywana jest jako wartość dodatnia), oraz

* wpłat na rachunek bankowy tego "uczestnika" z "rachunku głównego", poprzez "rachunek rozliczeniowy" (na potrzeby obliczenia salda uczestnika kwota każdej takiej wpłaty wykazywana jest jako wartość ujemna).

* W ten sposób saldo "uczestnika" znajduje odzwierciedlenie na "rachunku głównym". Saldo to może przyjmować wartości ujemne lub dodatnie.

* Odsetki są naliczane od salda "uczestnika" odzwierciedlonego na "rachunku głównym" na koniec dnia roboczego po dokonaniu przelewu z "rachunku rozliczeniowego" na "rachunek główny" lub z "rachunku głównego" na "rachunek rozliczeniowy".

* Odsetki za dzień inny niż roboczy są naliczane według salda "uczestnika" odzwierciedlonego na "rachunku głównym" z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

* Naliczeniu odsetek nie towarzyszą faktyczne przelewy środków pieniężnych.

* Rozliczenie odsetek pomiędzy uczestnikami następuje raz w roku do 20 stycznia następnego roku kalendarzowego.

* W przypadku, gdy łączna kwota odsetek naliczonych w danym roku kalendarzowym od sald dodatnich "uczestnika" jest wyższa od łącznej kwoty odsetek naliczonych od sald ujemnych "uczestnika", Wnioskodawca jest obowiązany do zapłaty temu "uczestnikowi" różnicy między odsetkami od sald dodatnich a odsetkami od sald ujemnych (kwota ta powiększa saldo "uczestnika" odzwierciedlone na "rachunku głównym" na koniec dnia, w którym następuje rozliczenie).

* W przypadku, gdy łączna kwota odsetek naliczonych w danym roku od sald dodatnich "uczestnika" jest niższa od łącznej kwoty odsetek naliczonych od sald ujemnych "uczestnika", "uczestnik" ten jest zobowiązany do zapłaty Wnioskodawcy różnicy między odsetkami od sald ujemnych a odsetkami od sald dodatnich (kwota ta pomniejsza saldo "uczestnika" odzwierciedlone na "rachunku głównym" na koniec dnia, w którym następuje rozliczenie).

* Pomimo, iż rozliczenie odsetek nie kreuje rzeczywistych przepływów finansowych, zwiększenie/zmniejszenie salda "uczestników" odzwierciedlonego na "rachunku głównym" tytułem rozliczenia odsetek jest traktowane przez uczestników jako kompensata wzajemnych należności i zobowiązań (dalej jako "płatność odsetek").

* Z tytułu świadczenia usługi cash poolingu Wnioskodawca jest obowiązany uiszczać na rzecz Banku stosowne opłaty.

* Z tytułu wykonywania swoich obowiązków w ramach struktury Wnioskodawcy należne jest od każdego z pozostałych "uczestników" wynagrodzenie w kwocie ustalonej w umowie pomocniczej, płatne za okresy miesięczne. Wysokość tego wynagrodzenia odpowiada warunkom rynkowym i została obliczona w oparciu o koszty bezpośrednie ponoszone przez Wnioskodawcę w związku z realizacją czynności agenta, tj. stosowną część kosztów obsługi bankowej oraz kosztów własnych (tekst jedn.: kosztów wynagrodzenia personelu zaangażowanego bezpośrednio w wykonywanie czynności agenta), powiększone o ustalony przez uczestników narzut zysku.

* Do czynności agenta, do wykonywania których obowiązany jest Wnioskodawca należą przede wszystkim:

* naliczanie a następnie rozliczanie odsetek od sald wszystkich uczestników w ramach struktury (opisane powyżej);

* reprezentowanie "uczestników" we wszelkich kontaktach z Bankiem dotyczących umowy cash poolingu oraz funkcjonowania struktury;

* monitorowanie przepływów pieniężnych w ramach struktury;

* przesyłanie każdemu z "uczestników" raz w miesiącu raportu o łącznym saldzie środków pieniężnych oraz naliczonych odsetek według stanu na ostatni dzień roboczy danego miesiąca;

* reprezentowanie "uczestników" w stosunkach z Bankiem we wszelkich sprawach związanych z wdrożeniem, funkcjonowaniem, zmianami i ewentualnym zakończeniem działania struktury.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawarte przez Wnioskodawcę umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarte przez niego umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca przywołał treść art. 1 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a następnie podkreślił, iż należy zauważyć, że art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, zdaniem Wnioskodawcy, iż opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wyłącznie czynności wymienione w powyższym katalogu.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że rozważane umowy cash poolingu rzeczywistego, polegające na zarządzaniu wspólną płynnością finansową podmiotów z jednej grupy kapitałowej, nie znajdują odpowiednika w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) i, pozostając umowami nienazwanymi, nie mieszczą się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wynika to z faktu iż, zdaniem Wnioskodawcy, celem ustawodawcy tworzącego przedmiotową normę prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash pooling), świadczonej przez Bank, wskazuje, w ocenie Wnioskodawcy, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej - nie jest to natomiast żadna z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca podkreślił, iż także organy podatkowe wielokrotnie prezentowały stanowisko, zgodnie z którym usługi cash pooling nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako usługi świadczone w ramach umowy nienazwanej, niewymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Na potwierdzenie to Wnioskodawca przywołał szereg interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa "cash poolingu" jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy "cash poolingu", jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest - co do zasady - rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy "cash poolingu" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym - z powyższych przyczyn - wszystkie czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem żadna z zawartych przez Wnioskodawcę umów o zarządzanie środkami pieniężnymi w strukturze "cash poolingu" oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.