IBPBII/1/436-307/13/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 2 listopada 2013 r. (data wpływu do Biura - 6 listopada 2013 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwrotu spadkobiercy udziałów w wywłaszczonych nieruchomościach - jest prawidłowe.

W dniu 6 listopada 2013 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zwrotu spadkobiercy udziałów w wywłaszczonych nieruchomościach.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest jednym ze spadkobierców nieruchomości po swoim ojcu K.S., będącym synem P. i A. S., którzy w 1954 r. utracili w trybie przymusowego wywłaszczenia na rzecz Skarbu Państwa część własności spośród posiadanych nieruchomości. Była to nieruchomość niezabudowana, oznaczona numerami działek 30/2, 30/3 i 30/4 o łącznej powierzchni 1.018 m^2, która została zabrana bez jakiegokolwiek odszkodowania w celu budowy drogi. Po śmierci P. i A. S. w dniach 3 i 20 kwietnia 1969 r., ich synowie i córki jako ustawowi spadkobiercy (postanowienie Sądu Powiatowego z 22 kwietnia 1971 r.), w tym ojciec Wnioskodawcy, utracili w wyniku wywłaszczenia na rzecz Skarbu Państwa, dalsze swoje nieruchomości, m.in. w 1971 r. zabrano niezabudowaną działkę nr 38 (po podziale w 1982 r. - o nr 38/1 i 38/2) o powierzchni 1.578 m^2, za symbolicznym odszkodowaniem, pod budowę osadników kopalni (decyzja Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 20 grudnia 1971 r.).

Po wywłaszczeniu w 1977 r. także pozostałych działek wraz z budynkami na stanie własności pozostała tylko jedna niezabudowana działka nr 33 o powierzchni 410 m^2, współwłaścicielem której został w spadku po ojcu (K.S.) zmarłym 14 października 1990 r. m.in. Wnioskodawca w udziale 1/12 części (1/3 x1/4). Wartość tego udziału wynosiła około 4.000,00 zł.

Po śmierci matki Wnioskodawcy zmarłej 1 czerwca 2007 r., taki sam udział nabył siostrzeniec na podstawie testamentu notarialnego z 25 kwietnia 1994 r.

Nabycie ww. spadków potwierdza łącznie postanowienie Sądu Rejonowego z 26 maja 2008 r. Zgłoszenia spadków nie dokonano, gdyż wartość nabytego majątku w częściach ułamkowych nie przekraczała kwoty wolnej od podatku.

W 2010 r. niektóre z wywłaszczonych działek, w ogóle nie wykorzystane, zostały na podstawie decyzji administracyjnych zwrócone spadkobiercom poprzednich właścicieli, w tym także m.in. Wnioskodawcy w spadku po ojcu (K.S.) w udziale 1/12 części.

Prezydent Miasta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej, wydał decyzje z 18 czerwca i 14 lipca 2010 r. o zwrocie następcom prawnym prawa własności udziałów w działkach nr 30/2, 30/4 o łącznej powierzchni 955 m² wywłaszczonych w 1954 r. oraz w działce nr 38/1 o powierzchni 156 m² wywłaszczonej w 1971 r. z jednoczesnym zwrotem zwaloryzowanego odszkodowania na łączną kwotę 252,24 zł. Zwrot nastąpił w oparciu o przepis art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Działki nr 30/4 i 30/6 (po podziale działki nr 30/2) zostały sprzedane w całości udziałów 15 października 2013 r. Zaś sprzedaż działki nr 30/5 (po podziale działki nr 30/2) Wnioskodawca przewiduje do końca 2013 r.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w związku ze zwrotem w 2010 r. prawa własności udziałów w nieruchomościach wcześniej wywłaszczonych Wnioskodawca jako spadkobierca, zgodnie z postanowieniem Sądu z 26 maja 2008 r. jest obowiązany do uiszczenia podatku od spadku.

Zdaniem Wnioskodawcy, w wyniku decyzji administracyjnych Prezydenta Miasta z 2010 r. o zwrocie wywłaszczonych nieruchomości, tj. działek nr 30/2, 30/4, 38/1 wydanej na podstawie art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, przywrócono Wnioskodawcy i pozostałym spadkobiercom prawo własności udziału w tych nieruchomościach w wymiarze 1/12 części nabytych w spadku po ojcu i matce w dniach ich śmierci, tj. 14 października 1990 r. i 1 czerwca 2007 r.

Według Wnioskodawcy, w przypadku opisanego zwrotu prawa własności nie doszło do jego przeniesienia, ale jedynie do przywrócenia stanu sprzed wywłaszczenia. Zatem zwrot wywłaszczonej nieruchomości nie stanowi nabycia nieruchomości (udziałów w nieruchomości). Jest on faktycznie przywróceniem prawa własności nabytego w drodze spadku.

Zgodnie bowiem z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, które następuje wraz ze śmiercią spadkodawcy.

W konsekwencji zwrot nieruchomości dla Wnioskodawcy i reszty spadkobierców, jako uprawnionych osób skutkuje tym, że to w spadku nabyli prawa własności udziału w nieruchomościach, a datą nabycia prawa własności są daty śmierci rodziców - spadkodawców.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołał wyrok Wojewódzkiego Sądu w Warszawie z 9 lipca 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 582/08.

Następnie Wnioskodawca, stwierdził, że w kwestii obowiązku zapłaty podatku od spadku w związku ze zwrotem prawa własności wywłaszczonych nieruchomości na podstawie decyzji administracyjnej uwzględnia on pisemne stanowisko naczelnika urzędu skarbowego, że nieruchomości odzyskane na podstawie decyzji administracyjnych nie wchodzą w skład masy spadkowej po zmarłych właścicielach. Tym samym ich zwrot nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tę część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się do zagadnień dotyczących podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn w przedmiocie skutków podatkowych zwrotu udziału w wywłaszczonej nieruchomości. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

darowizny, polecenia darczyńcy;

zasiedzenia;

nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci - art. 1 ust. 2 ww. ustawy.

Jak z powyższego przepisu wynika, podatkiem od spadków i darowizn opodatkowane jest wyłącznie nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej przez osoby fizyczne wymienione enumeratywnie w tym przepisie, co oznacza jednocześnie, że nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych nie wymienionych w tym przepisie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 i § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Z powołanych wyżej artykułów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie. Roszczenie o zwrot własności udziałów w nieruchomościach wcześniej wywłaszczonych jest zatem prawem majątkowym.

Z treści wniosku wynika, że w 1954 r. miało miejsce wywłaszczenie dziadków Wnioskodawcy w trybie przymusowego wywłaszczenia z części posiadanych nieruchomości. Ojciec Wnioskodawcy, ich spadkobierca, również utracił na rzecz Skarbu Państwa własność udziałów w nieruchomościach. Ojciec Wnioskodawcy zmarł 14 października 1990 r. Matka Wnioskodawcy zmarła 1 czerwca 2007 r. Postanowieniem z dnia 26 maja 2008 r. Sąd potwierdził nabycie spadku po rodzicach m.in. przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca nie złożył zeznań o nabyciu majątku, gdyż jego zdaniem wartość majątku nie przekraczała kwoty wolnej od podatku.

W dniach 18 czerwca i 14 lipca 2010 r. Prezydent Miasta wydał decyzje o zwrocie następcom prawnym prawa własności udziałów w działkach nr 30/2 i 30/4 wywłaszczonych w 1954 r. oraz w działce 38/1 wywłaszczonej w 1971 r. Zwrot nastąpił w oparciu o przepisy art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Wnioskodawcy zajął stanowisko, w którym stwierdził, iż nie jest zobowiązany do zapłaty podatku od spadku i darowizn z tytułu zwrotu własności wywłaszczonych nieruchomości stanowiących działki nr 30/2, 30/4 i 38/1 na podstawie decyzji administracyjnych Prezydenta Miast wydanej w trybie art. 136 ustawy o gospodarcze nieruchomościami, gdyż odzyskane nieruchomości nie wchodzą do masy spadkowej.

Ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Wnioskodawcę należy się zgodzić.

W przedmiotowej sprawie, w skład nabytego przez Wnioskodawcę spadku po rodzicach wchodziły prawa majątkowe w postaci roszczenia o zwrot własności udziałów w nieruchomościach wcześniej wywłaszczonych. I te właśnie prawa majątkowe podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Natomiast zwrot Wnioskodawcy w drodze decyzji administracyjnych własności udziałów w nieruchomościach nr 30/2, 30/4 i 38/1 nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków darowizn bowiem tych praw własności Wnioskodawca nie nabył w drodze spadku (jak również nie nabył na podstawie żadnego innego tytułu szczegółowo określonego w treści art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Tytułem spadku Wnioskodawca nabył jedynie prawa majątkowe uprawniające go do występowania - jako spadkobiercy - z żądaniem zwrotu własności (wraz z pozostałymi współwłaścicielami) wywłaszczonych nieruchomości. I to właśnie te prawa, jako przedmiot masy spadkowej podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy zgodnie, z którym zwrot wywłaszczonych nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył kserokopię dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny (weryfikacji); jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Zatem treść dołączonych do wniosku dokumentów pozostaje bez wpływu na załatwienie sprawy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.