IBPBII/1/436-298/13/JP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 30 września 2013 r. (data wpływu do Biura - 25 października 2013 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków - jest prawidłowe.

W dniu 25 października 2013 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca zawarł 20 maja 2010 r. umowę Systemu zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków (zwaną dalej: Umową). Umowę należy traktować jako rodzaj nienazwanej w Kodeksie cywilnym umowy cash poolingu. Umowa została zawarta w grupie O. (dalej: Grupa Kapitałowa). Wnioskodawca zawarł ją jako Uczestnik Systemu zarządzania środkami pieniężnymi. Poza Wnioskodawcą stronami Umowy są P. - jako wskazany w Umowie Agent oraz Bank P. (dalej: Bank). Na mocy wskazanej Umowy, w ramach Systemu, Bank otworzy i będzie prowadził dla każdego Uczestnika Systemu Rachunek, a wszystkie Rachunki tworzą łącznie Grupę Rachunków. Grupa Rachunków będzie prowadzona przez Bank na warunkach określonych w Umowie.

Z treści Umowy wynika, że na Rachunkach Uczestników Systemu, w tym Rachunku Głównym oraz Rachunku Pomocniczym Agenta, deponowane są środki pieniężne Uczestników. Jednocześnie rozliczenia w ramach Systemu przy wykorzystaniu środków pieniężnych należących do Agenta odbywają się poprzez przeznaczony wyłącznie do tego celu Rachunek Pomocniczy Agenta (§ 3 pkt 2 analizowanej Umowy). Bank wypłaca każdemu Uczestnikowi Systemu odsetki od sald środków pieniężnych zgromadzonych na Rachunku do wysokości określonej w Załączniku do Umowy. Jednocześnie Bank udziela wybranym Uczestnikom Systemu Limitu Zadłużenia w Rachunku w ramach Limitu Zadłużenia w Grupie Rachunków (§ 5 ust. 1 Umowy). Uczestnik Systemu wykorzystujący Limit Zadłużenia, do końca dnia roboczego spłaci w całości udzielany mu w tym Dniu Roboczym, na jego Rachunku, Limit zadłużenia.

Zgodnie natomiast z § 6 ust. 1 Umowy, każdy Uczestnik Systemu wyraża zgodę na to, aby na koniec każdego dnia roboczego Agent spłacił jego zadłużenie z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia. Także Agent wyraża zgodę, aby każdy Uczestnik Systemu spłacił jego Limit Zadłużenia z tytułu wykorzystania przez Agenta Limitu Zadłużenia. Zatem każdy Uczestnik wykorzystujący Limit Zadłużenia zleca Bankowi i upoważnia go do obciążenia jego Rachunku, a Agent zleca Bankowi obciążenie Rachunku Głównego Agenta, a następnie Rachunku Pomocniczego Agenta, środkami pieniężnymi w ramach salda dodatniego, użytymi w celu spłaty zadłużenia z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia (§ 6 ust. 2 Umowy).

Przepis § 6 ust. 3 Umowy stanowi z kolei, że każdy z Uczestników Systemu zleca Bankowi wykonywanie czynności określonych w ust. 2 powyżej na koniec każdego Dnia Roboczego, w następujący sposób i w następującej kolejności:

Ustęp 6 tego samego paragrafu Umowy stanowi natomiast, że z chwilą obciążenia Rachunku któregokolwiek z Uczestników Systemu lub Rachunku Pomocniczego Agenta, zgodnie z ust. 1 i ust. 2 powyżej:

a. każdy z Uczestników Systemu, którego środki pieniężne zostały wykorzystane do spłaty Limitu Zadłużenia, zaciągniętego przez Agenta, nabywa wierzytelność Banku wobec Agenta z tytułu udzielonego Limitu Zadłużenia zgodnie z art. 518 § 1 ust. 3 Kodeksu cywilnego;

b. Agent nabywa każdą wierzytelność Banku wobec danego Uczestnika Systemu z tytułu udzielonego temu ostatniemu Limitu Zadłużenia, która została spłacona z jego środków pieniężnych zgodnie z art. 518 § 1 ust. 3 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z § 8 ust. 4 Umowy, z chwilą uznania Rachunku danego Uczestnika Systemu lub Rachunku Pomocniczego Agenta:

1. Bank nabywa wierzytelność takiego Uczestnika Systemu z tytułu Limitu Zadłużenia wobec Agenta, która została przez Bank spłacona na rzecz tegoż Uczestnika Systemu zgodnie z art. 518 § 1 ust. 3 Kodeksu cywilnego oraz

2. Bank nabywa wierzytelność Agenta z tytułu Limitu Zadłużenia wobec danego Uczestnika Systemu, która została przez Bank spłacona na rzecz Agenta zgodnie z art. 518 § 1 ust. 3 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z § 12 ust. 1 Umowy Agent wykonuje odrębnie wskazane czynności na rzecz Uczestników Systemu. Czynnościami tymi są:

Agent poprzez prowadzenie Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego bierze też czynny udział we wszystkich rozliczeniach z tytułu funkcjonowania Systemu. Umowa nie przewiduje bezpośrednio, że Agent jest uprawniony do wynagrodzenia, jednak zgodnie z § 14 ust. 3 Umowy opłata miesięczna za uczestnictwo w Systemie (150 zł) będzie pobierana od każdego Uczestnika Systemu za wyjątkiem Agenta.

Zgodnie natomiast z § 9 ust. 1 Umowy, każdy Uczestnik Systemu przystępuje solidarnie do długu każdego innego Uczestnika Systemu (na podstawie art. 369 Kodeksu cywilnego) powstałego w ramach wykonywania tej Umowy i jest solidarnie odpowiedzialny wobec Banku za dług powstały na Rachunku każdego innego Uczestnika Systemu, w szczególności za dług powstały w wyniku skorzystania z Limitu Zadłużenia przez każdego innego Uczestnika Systemu. Jednocześnie zgodnie z § 9 ust. 2 - Bank jest upoważniony do wnoszenia roszczeń z tytułu solidarnej odpowiedzialności w odniesieniu do zobowiązań i długu powstałego w ramach wykonywania tej Umowy wyłącznie w stosunku do środków pieniężnych znajdujących się na Rachunkach.

Z kolei § 14 Umowy stanowi, że jednorazowa opłata za wdrożenie Systemu w wysokości 0,00 zł będzie płatna przez Agenta w terminie nie dłuższym niż 7 dnia po podpisaniu Umowy Rachunku Agenta. Opłata miesięczna za uczestnictwo w Systemie wynosi 150 zł i będzie pobierana przez bank pierwszego Dania Roboczego miesiąca od każdego Uczestnika Systemu, z wyłączeniem Agenta, z odpowiedniego Rachunku wskazanego w Załączniku. Uczestnicy Systemu, którym Bank przydzielił Limit Zadłużenia poniosą koszt przydzielonego im Limitu Zadłużenia liczony na bazie dziennej w stosunku rocznym 365 dni.

Zgodnie z § 17 ust. 4 Umowy z chwilą wypowiedzenia lub wystąpienia z Umowy wszelkie zobowiązania zaciągnięte przez Uczestników Systemu lub danego Uczestnika Systemu w ramach udostępnionych Limitów Zadłużenia wraz z narosłymi odsetkami od nich i należnymi kwotami zgodnie z Umową, stają się natychmiast wymagalne i płatne.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy przedstawiona Umowa będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawione zawarcie Umowy nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowaniu tym podatkiem nie będą podlegały także czynności wykonywane w ramach realizacji Umowy.

Wnioskodawca wskazał, że dokonując określenia implikacji umowy cash poolingu na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych, należy zwrócić uwagę, iż w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm., zwanej dalej: "ustawą o p.c.c.") zawarty został zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu. W katalogu tym nie wymieniono umów cash poolingu, natomiast ustawodawca wyszczególnił m.in. umowy pożyczki.

W opinii Wnioskodawcy, umowa cash poolingu (jako umowa nienazwana) nie jest objęta powyższym katalogiem. Albowiem umowa cash poolingu pomimo występowania w niej pewnych elementów właściwych dla umowy pożyczki, nie wyczerpuje jej istotnych znamion. Trzeba mieć na uwadze, że w operacjach cash poolingu występują podmioty, wśród których pewne podmioty posiadają wolne środki finansowe i pewne podmioty posiadają niedobór tych środków oraz podmiot występujący w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. W transakcjach tych wszystkie podmioty podlegają określonym prawom i obowiązkom, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Charakterystyczną dla cash poolingu jest okoliczność, że uczestnik tego typu umowy nie wie czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników umowy cash poolingu.

Biorąc pod uwagę powyższe, brak jest zdaniem Wnioskodawcy podstaw do zakwalifikowania tych transakcji jako umów pożyczek, mimo że umowy te zawierają elementy kredytowania jednych podmiotów przez inne. Jedynie bowiem pożyczka, jako czynność prawna normatywnie zdefiniowana w art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W związku z powyższym - ani zawarcie umowy, ani jej późniejsze wykonanie - nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków.

W pozostałym zakresie zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy stwierdzić, iż umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami,a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest - co do zasady - rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu czy też innej czynności tym katalogiem objętej. Tym samym - z powyższych przyczyn - czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. To oznacza, iż z tego tytułu po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.