IBPBII/1/436-28/08/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 27 listopada 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 5 grudnia 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash pooling - jest prawidłowe.

W dniu 5 grudnia 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash pooling.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca - spółka z o.o. planuje zawarcie z Bankiem X umowy kompleksowego zarządzania płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej (cash pooling), opartej na następującej strukturze:

* Spółka wchodząca w skład międzynarodowej grupy G. otwiera rachunek w Banku Y w Polsce,

* dodatkowo Spółka otwiera rachunek w Banku X w Niemczech,

* rachunek Spółki otwarty w Banku X w Niemczech wykorzystywany będzie również dla celów bieżącej działalności, a klienci Spółki będą mogli wykorzystywać go dla regulowania swoich zobowiązań wobec Spółki,

* zagraniczne i krajowe Spółki z grupy G., także uczestniczące w systemie cash poolingu, otwierają swoje rachunki w Banku Y w Polsce i Banku X w Niemczech lub w innym banku zagranicznym,

* Spółka niemiecka G. pełni w ramach omawianego cash pooling rolę Agenta i w tym celu otwiera w Banku X w Niemczech rachunek Agenta.

Cash pooling wykonywany jest w dwóch etapach:

Etap 1

* w pierwszym etapie struktury cash pooling Bank X dokonuje dziennych przelewów środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem Spółki założonym w Banku Y w Polsce a rachunkiem Spółki założonym w Banku X w Niemczech, w taki sposób, aby na koniec każdego dnia rachunek Spółki w Banku Y wykazywał saldo zerowe,

* oznacza to, iż w przypadku, gdy przed końcem danego dnia rachunek Spółki w Banku Y wykazuje saldo dodatnie, kwota ta zostaje przez Bank X przelana z tego rachunku na rachunek Spółki w Banku X, w celu wyzerowania konta podatkowego w Banku Y,

* natomiast w przypadku, gdy przed końcem dnia rachunek Spółki w Banku Y wykazuje saldo ujemne, w celu wyzerowania tego konta, Bank X przelewa środki z rachunku założonego przez Spółkę w Banku X,

* analogiczne transfery przebiegają dla innych spółek z grupy.

Etap 2

* w drugim etapie, saldo na rachunku Spółki prowadzonym w Banku X zostaje przeniesione na rachunek Agenta (środki nie będą przekazywane pomiędzy uczestnikami cash pooling bezpośrednio ale zawsze przez rachunek Agenta),

* oznacza to, iż w przypadku, gdy rachunek Spółki w Banku X wykazuje saldo dodatnie, kwota ta może zostać odpowiednio przelana przez Bank X na rachunek Agenta,

* natomiast w przypadku, gdy w Banku X wykazuje saldo ujemne, Bank X przelewa odpowiednio środki z rachunku Agenta.

Po zakończeniu danego miesiąca Bank dostarcza informacje dotyczące przepływów pieniężnych z tytułu wykonania umowy umożliwiając tym samym spółkom biorącym udział w umowie na rozliczenie odsetek z tytułu jej wykonania. Natomiast odsetki są przelewane między rachunkami danego uczestnika cash poolingu w Banku X, w tym rachunkiem Spółki a rachunkiem Agenta. Na wniosek klienta bank może również rozliczać te odsetki na zasadach zlecenia stałego (tj. przyjąć stałą dyspozycję dokonywania przeksięgowań z tytułu odsetek pomiędzy kontami uczestników umowy - z rachunku danego uczestnika cash poolingu w Banku X, w tym z rachunku Spółki na rachunek Agenta i odwrotnie).

Wynagrodzenie za usługę bankową

Bank X pobiera wynagrodzenie za świadczenie opisywanej usługi na podstawie umowy cash pooling.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie obejmuje czynności wykonywanych w związku z usługą kompleksowego zarządzania płynnością finansową świadczoną w oparciu o umowę cash pooling i czy z tytułu zawarcia przedmiotowej umowy, jak również jakichkolwiek w jej ramach wykonywanych czynności, na Spółce nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową spółek z grupy kapitałowej (cash pooling) świadczona na podstawie umowy cash pooling zawartej pomiędzy Bankiem X oraz podmiotami z grupy G. (w tym Spółką) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu tym podatkiem podlega zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca stoi zaś na stanowisku, że czynność polegająca na zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej na podstawie umowy cash pooling, która nie znajduje odpowiednika w Kodeksie cywilnym, pozostając umową nienazwaną, nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, celem ustawodawcy tworzącego opisywaną normę prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu. Treść umowy cash pooling wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy, międzynarodowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej. Nie jest to zatem żadna z umów wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ponadto, wnioskodawca zauważa, iż organy statystyczne już wielokrotnie klasyfikowały czynności polegające na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej (cash pooling) jako usługę pośrednictwa finansowego świadczoną przez banki. W opinii wnioskodawcy jest to dodatkowe potwierdzenie, iż usługa świadczona przez Bank X w ramach umowy cash pooling nie mieści się w zamkniętym katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca zauważa również, iż konstrukcja cash poolingu polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto. W konsekwencji, sama umowa cash pooling zawiera co prawda w sobie pewne elementy umowy pożyczki, jednak nie wyczerpuje równocześnie pewnych jej znamion.

Wnioskodawca podkreśla, iż w operacjach cash pooling występują podmioty, wśród których pewne podmioty posiadają wolne środki finansowe, pewne podmioty posiadają niedobór tych środków oraz podmioty występujące w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash pooling posiadający wolne środki nie posiada bowiem wiedzy, czy środki te zostaną w ogóle wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostaje zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy banku, na którym bank gromadzi wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash pooling, dokonując następnie odpowiednich przelewów. Reasumując, wnioskodawca stwierdza, że brak jest podstaw do zakwalifikowania transakcji dokonywanych w ramach operacji cash pooling jako umów pożyczek, mimo że umowy te zawierają pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez inne. Ponadto umowa cash pooling, która nie znajduje odpowiednika w Kodeksie cywilnym, pozostając umową nienazwaną, nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego, wnioskodawca zajął stanowisko, że przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie obejmuje czynności wykonywanych w związku z umową kompleksowego zarządzania płynnością finansową w ramach przedmiotowej umowy cash pooling. Zdaniem wnioskodawcy, cash pooling świadczony przez Bank X na podstawie umowy zawartej pomiędzy Bankiem X oraz podmiotami z grupy G. (w tym Spółką) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał się na interpretacje przepisów prawa podatkowego zawarte w postanowieniu Naczelnika Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z dnia 6 lipca 2007 r. Znak: 1473/WP/436/17/15/07/JK oraz interpretacjach indywidualnych wydanych przez:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w których w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa "cash poolingu" jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy "cash poolingu", jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy "cash poolingu" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym czynności dokonywane w ramach umowy cash pooling nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Powołane wyżej przepisy zostały podane w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 209, poz. 1319), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.

Zaznacza się jednakże, że treść zmian w ww. przepisach obowiązująca od dnia 1 stycznia 2009 r. nie ma wpływu na ocenę stanowiska wnioskodawcy, co oznacza, iż zarówno w świetle stanu prawnego obowiązującego przed wprowadzoną zmianą (tj. do dnia 31 grudnia 2008 r.) jak i stanu prawnego obowiązującego od dnia 1 stycznia 2009 r. ocena stanowiska wnioskodawcy co do przedstawionego zdarzenia przyszłego jest taka sama.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.