IBPBII/1/436-244/09/MCz - Czy sprzedaż nieruchomości zwróconej spadkobiercy po wywłaszczeniu będzie podlegać opodatkowaniu?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 sierpnia 2009 r. (data wpływu do Organu 3 września 2009 r.), uzupełnionym w dniu 4 listopada 2009 r. i 6 listopada 2009 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w części dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych sprzedaży działki nabytej w drodze spadku, z której uprzednio został wywłaszczony spadkodawca - jest prawidłowe.

W dniu 3 września 2009 r. do Organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych sprzedaży działki nabytej w drodze spadku, z której uprzednio został wywłaszczony spadkodawca.

W związku z brakami formalnymi wniosku, pismem z dnia 23 października 2009 r. Znak: IBPB II/2/415-884/09/MM i IBPB II/1/436-244/09/MCz wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 4 listopada 2009 r. i 6 listopada 2009 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Starosta wydał decyzję o zwrocie działki na rzecz wnioskodawcy, Pani N.W. i Pani R. W. jako spadkobierców po Panie J.W., zmarłym w dniu 30 listopada 1985 r. Decyzja została podjęta w dniu 6 marca 2009 r. w trybie art. 136 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, gdyż przedmiotowa działka nie została wykorzystana na cel określony w decyzji wywłaszczeniowej. Jednocześnie Starosta nakazał spadkobiercom solidarnie zwrócić na rzecz Gminy zwaloryzowaną cenę wypłaconą w trakcie wywłaszczenia w wysokości 22.816,95 zł. Na potrzeby tej decyzji wartość działki została ustalona na kwotę 326.726 zł. Jeszcze przed podjęciem decyzji przez Starostę, spadkobiercy zawarli wspólnie umowę przedwstępną sprzedaży tej działki za cenę 30.000 zł plus 22.816,95 zł czyli razem za kwotę 52.816,95 zł. Umowa przedwstępna została zawarta w dniu 10 lipca 2008 r. W uzupełnieniu wniosku wnioskodawca wskazał, że postanowienie Sądu Rejonowego w sprawie nabycia spadku po zmarłym Panie J.W. zostało wydane w dniu 25 lutego 2008 r. i uprawomocniło się w okresie dwóch tygodni (nie było żadnych odwołań).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie.

Czy w przypadku sprzedaży ww. działki za kwotę 52.816 zł wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku od spadku i darowizn i od jakiej kwoty.

Zdaniem wnioskodawcy, nie będzie on zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy tj. przed 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie. Roszczenie o zwrot nieruchomości jest prawem majątkowym.

W myśl art. 922 § 2 ww. ustawy nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jego indywidualną sytuację, np. roszczenie alimentacyjne, czy uprawnienie do renty.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 k.c.).

Z przedstawionego stany faktycznego wynika m.in., że spadkodawca Pan J W. zmarł w dniu 30 listopada 1985 r. Postanowienie Sądu z dnia 25 lutego 2008 r. w sprawie nabycia po nim spadku uprawomocniło się. Decyzją z dnia 6 marca 2009 r. Starosta zwrócił m.in. wnioskodawcy - spadkobiercy Pana J.W. nieruchomość wcześniej wywłaszczoną w trybie decyzji administracyjnej. Zwrotu nieruchomości dokonano w trybie art. 136 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Zatem z powyższego wynika, że wnioskodawca nabył w drodze spadku po zmarłym w 1985 r. Panu J.W. prawo majątkowe w postaci roszczenia o zwrot przedmiotowej nieruchomości.

Roszczenie o zwrot nieruchomości jest prawem majątkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Następcy prawni osoby wywłaszczonej uzyskują przysługujące jej prawo majątkowe w tym zakresie na zasadzie sukcesji uniwersalnej wynikającej z zapisu art. 922 § 1 k.c.

Zatem, skoro wnioskodawcy będącym spadkobiercą przysługiwało roszczenie o odzyskanie nieruchomości (klasyfikowane jako prawo majątkowe), to ciążył na nim obowiązek złożenia zeznania podatkowego o nabyciu praw do spadku.

Zgodnie bowiem z art. 17a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Podstawę opodatkowania - zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych - w wysokości tych wkładów.

Stosownie zaś do treści art. 8 ust. 3 tejże ustawy wartość rynkową rzeczy i praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Jak z powyższych przepisów wynika, wnioskodawca w związku z uprawomocnieniem się postanowienia sądu z dnia 25 lutego 2008 r. o nabyciu spadku po zmarłym w 1985 r. Panu J.W., był zobowiązany do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. W zeznaniu tym należało wykazać składniki nabytego w spadku majątku i ich wartość, w tym wartość prawa majątkowego jakim jest roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, ustaloną zgodnie z powołanym wyżej art. 7 ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn. W wyniku złożenia ww. zeznania podatkowego organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości jako prawo majątkowe podlega ustawie o podatku od spadków i darowizn. Ustawa o podatku od spadków i darowizn, kwalifikuje ww. roszczenie jako nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku. Skoro zatem opodatkowaniu zgodnie z ww. ustawą podlega nabycie roszczenia o zwrot wywłaszczonej nieruchomości będącej prawem majątkowym przynależnym spadkodawcy, to fakt późniejszej sprzedaży czy darowizny itp. udziału w odzyskanej przez wnioskodawcę (spadkobiercę) nieruchomości nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn z tytułu tej sprzedaży.

Wobec tego stanowisko wnioskodawcy, iż wnioskodawca (spadkobierca) nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu sprzedaży udziału w odzyskanej przez spadkobiercę nieruchomości będącej prawem majątkowym przynależnym spadkodawcy jest prawidłowe.

Ponadto należy wskazać, iż z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja jest wiążąca wyłącznie dla wnioskodawcy, jako występującego z wnioskiem. Nie chroni natomiast pozostałych współwłaścicieli nieruchomości. Każdy z współwłaścicieli działki chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.