IBPBII/1/436-218/12/MZ - PCC w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 12 czerwca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 18 czerwca 2012 r.), uzupełnionym w dniu 28 sierpnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 18 czerwca 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 17 sierpnia 2012 r. znak: IBPBII/1/436-218/12/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 28 sierpnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka z o.o.) należy do międzynarodowej Grupy i ma zamiar przystąpić do tzw. systemu "cross-border cash pooling" (dalej: "cash pooling", "system"). Celem przystąpienia do omawianego "systemu" jest zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi Grupy poprzez optymalne wykorzystanie nadwyżek środków pieniężnych oraz zminimalizowanie kosztów finansowania działalności gospodarczej podmiotów wchodzących w skład Grupy i uczestniczących w "cash poolingu" (dalej: "uczestnicy").

Planowane jest przy tym, aby realizacja wspomnianych celów odbywała się na dwóch poziomach, tj. na poziomie krajowym (poziom pierwszy) oraz na poziomie w Szwecji (poziom drugi).

1. Poziom pierwszy:

Wnioskodawca będzie posiadał następujące rachunki bankowe związane z omawianym "systemem":

* tzw. "source account" (dalej: "rachunek źródłowy") służący do obsługi bieżących należności i zobowiązań wynikających z prowadzonej działalności; rachunek ten będzie utworzony w banku prowadzącym w Polsce działalność w formie oddziału;

* tzw. "mirror account" (dalej: "rachunek mirror"); rachunek ten będzie utworzony w banku w Szwecji.

W przypadku dodatniego salda na "rachunku źródłowym" środki pieniężne będą transferowane na "rachunek mirror". Natomiast w przypadku ujemnego salda na "rachunku źródłowym" będzie on zasilany z "rachunku mirror". Na koniec dnia saldo środków pieniężnych na "rachunku źródłowym" będzie wynosiło zero. W ciągu dnia Wnioskodawca będzie mógł korzystać z przyznanego mu w ramach "rachunku źródłowego" dziennego limitu zadłużenia (tzw. "intraday limit"), służącego głównie do regulowania bieżących zobowiązań Wnioskodawcy. Środki pieniężne na "rachunku źródłowym" oraz "rachunku mirror" pozostają własnością Wnioskodawcy.

2. Poziom drugi:

Spółka X (będąca jedynym udziałowcem Wnioskodawcy) otworzy w banku w Szwecji we własnym imieniu tzw. "transactional accounts" (dalej: "rachunki transakcyjne"), będące jej własnością lecz dedykowane/przypisane dla poszczególnych "uczestników" "systemu" (w tym także "rachunek transakcyjny" dedykowany/przypisany do Wnioskodawcy). Na omawianym poziomie środki pieniężne będą transferowane z "rachunków mirror" na "rachunki transakcyjne" przypisane do poszczególnych "uczestników". Na poziomie "rachunków transakcyjnych" środki pieniężne będą konsolidowane/koncentrowane.

Środki pieniężne na "rachunkach transakcyjnych" będą własnością Spółki X. W przypadku wystąpienia salda dodatniego na "rachunku źródłowym" i konsekwentnie na "rachunku mirror", Wnioskodawcy będą przysługiwać odsetki, w przeciwnym wypadku, tj. gdy na wspomnianych rachunkach wystąpi saldo ujemne, Wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić odsetki do Spółki X.

Transfery dokonywane w ramach struktury będą miały charakter zwrotny. Transfery środków pieniężnych pomiędzy rachunkami - zarówno na poziomie pierwszym, jak i drugim będą odbywały się w ramach mechanizmu tzw. automatycznych przelewów ("sweeping" albo "topping").

Rolę tzw. "pool leadera" będzie pełniła Spółka X. Wnioskodawca nie będzie posiadać wiedzy odnośnie aktualnego salda rozliczeń pomiędzy "pool leaderem", innymi "uczestnikami" "systemu" oraz bankiem (w tym w szczególności odnośnie "uczestników" "systemu", którzy potencjalnie będą korzystali z finansowania w ramach "cash poolingu", jak również ewentualnego finansowania zewnętrznego udzielonego przez bank "pool leaderowi").

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle regulacji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych czynności realizowane w ramach tzw. systemu "cross-border cash pooling" podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności realizowane w ramach tzw. systemu "cross-border cash pooling" nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Następnie Wnioskodawca przytoczył art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Według Wnioskodawcy, wskazany w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie zawiera czynności w ramach systemu "cross-border cash pooling" (tekst jedn.: czynności kompleksowego zarządzania płynnością finansową), która jest opisana w przedstawionym zdarzeniu przyszłym. Co więcej, w opinii Wnioskodawcy, omawiane czynności w ramach "systemu" nie wypełniają znamion żadnej z czynności wymienionych w tymże zamkniętym katalogu.

Wnioskodawca podkreślił, iż umowa "cash poolingu" pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny w części dotyczącej zobowiązań nie zawiera przepisów regulujących tego typu umowy. Wnioskodawca wskazał, iż w praktyce "cash pooling" to forma zarządzania finansami stosowana przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w inny sposób. Istotą jej jest optymalizacja wykorzystania środków będących w dyspozycji podmiotów będących stroną umowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa "cash poolingu", jako sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi, pomimo iż zawiera pewne elementy zbliżone do kredytowania jednych podmiotów przez drugie, nie mieści się w katalogu czynności określonych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych a więc nie może być uznana za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W szczególności "cash pooling" nie może być uznany za umowę pożyczki (wymienioną w katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych), gdyż nie zawiera elementów przedmiotowo istotnych dla tego rodzaju umów.

Wnioskodawca podkreślił, iż zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W ocenie Wnioskodawcy, w transakcjach dokonywanych w ramach systemu "cross-border cash pooling" nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony podmiot. Wnioskodawca wskazał, iż nie wie czy jego środki pieniężne zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez jaki podmiot.

Wartość, która zostanie przelana/pobrana na/z rachunek transakcyjny dedykowany/przypisany do danego "uczestnika" wynika z salda na "rachunku mirror" danego "uczestnika" "systemu" (w szczególności nie jest to kwota finansowania uzgodniona pomiędzy podmiotami). Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot. Wnioskodawca podkreśla, iż czynności w ramach systemu "cross-border cash pooling" dotyczące kompleksowego zarządzania płynnością finansową nie zostały wymienione w ustawowym, zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, w opinii Wnioskodawcy, wszelkie czynności w ramach omawianego "systemu" nie będą podlegały podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał również, że zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawne (inne niż umowa spółki lub jej zmiany), jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z tego podatku. Tym samym, w opinii Wnioskodawcy, opisane powyżej czynności stanowią szeroko rozumiane usługi finansowe, które będą świadczone przez "pool leadera" na rzecz "uczestników" "systemu" (w tym także Wnioskodawcy). W konsekwencji, omawiane usługi należy uznać za objęte systemem podatku od towarów i usług (korzystające, co do zasady, ze zwolnienia na mocy stosownych regulacji ustawy o podatku od towarów i usług). A zatem, zdaniem Wnioskodawcy, nawet jeśli czynności wykonywane w ramach omawianego "systemu", tj. dotyczące kompleksowego zarządzania płynnością finansową mieściłyby się w katalogu wskazanym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (co zdaniem Wnioskodawcy nie ma miejsca w opisywanym przypadku), to w świetle art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy stwierdzić, iż przedmiotowe usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako objęte systemem podatku od towarów i usług.

W opinii Wnioskodawcy, należy stwierdzić, że zawarcie umowy dotyczącej realizacji opisanego "systemu", jak również czynności realizowane w ramach tzw. systemu "cross-border cash pooling" nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołał stanowiska zaprezentowane przez organy podatkowe w wydanych przezeń interpretacjach indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest - zgodnie z wolą Wnioskodawcy wyrażoną w części E.2 i E.3 złożonego wniosku - ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się wyłącznie do uregulowań zawartych w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), uznano za element własnego stanowiska nie podlegający ocenie w ramach wydawanej interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa "cash poolingu" jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja "systemu cross-border cash pooling", jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest - co do zasady - rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu" lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy "cross-border cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym - z powyższych przyczyn - zarówno zawarcie umowy dotyczącej realizacji opisanego w treści wniosku "systemu" jak również wszystkie czynności dokonywane w ramach "systemu cross-border cash pooling" nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zatem, skoro nie zostały one wymienione wśród tych czynności, które określone są w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to tym samym zbędna jest analiza wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa w art. 2 pkt 4 cyt. ustawy.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.