IBPBII/1/436-210/09/MZ - Zasady opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 27 lipca 2009 r. (data wpływu do tut. Organu - 31 lipca 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zasad opodatkowania zasiedzenia nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 lipca 2009 r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zasad opodatkowania zasiedzenia nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wraz z mężem złożyła do Sądu wniosek o stwierdzenie zasiedzenia. Po rozpatrzeniu sprawy Sąd wydał postanowienie, iż małżonkowie nabyli przez zasiedzenie do wspólności ustawowej własność nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę o powierzchni 730 m², której dotychczasowym właścicielem była Gmina. Jednak mąż wnioskodawczyni zmarł i wszystkie dalsze formalności musiała załatwiać sama.

Załatwiając wszystkie konieczne formalności, wnioskodawczyni udała się do Urzędu Skarbowego w celu uzyskania informacji, jakiej wysokości podatek będzie musiała zapłacić, z tytułu ww. zasiedzenia. W Urzędzie Skarbowym wnioskodawczyni dowiedziała się, że z uwagi na fakt, iż zasiedziała działkę gminną, to właścicielem domu była Gmina i wnioskodawczyni jest również obowiązana uiścić podatek od domu postawionego na tej działce. Jeżeli jednak wnioskodawczyni posiada rachunki na budowę domu, może odliczyć wartość tych rachunków. Dom został wybudowany po uzyskaniu zezwolenia na jego budowę w latach 60-tych XX w.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Jaki podatek powinna zapłacić wnioskodawczyni od zasiedzenia jeżeli wartość działki wynosi około 14.000 zł a domu około 400.000 zł...

Zdaniem wnioskodawczyni, jeżeli na zasiedzianej działce został wybudowany dom, to od wartości działki odlicza się wartość tego domu. Według wnioskodawczyni, biorąc pod uwagę art. 7 ust. 4 i ust. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie powinna zapłacić tego podatku, ponieważ wartość jej domu znacznie przekracza wartość zasiedzianej działki.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - tytułem zasiedzenia.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia "zasiedzenie", dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

W myśl art. 172 § 1 i § 2 Kodeksu posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od dwudziestu lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć m.in. własność rzeczy ruchomych i nieruchomych. Zgodnie z art. 46 § 1 Kodeksu nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Stosownie natomiast do art. 48 Kodeksu do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. Budynki trwale z gruntem związane są zatem częścią składową nieruchomości. Oznacza to, że własność nieruchomości gruntowej rozciąga się na budynki wybudowane na tym gruncie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze zasiedzenia powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie. W myśl art. 5 ww. ustawy obowiązek ten ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, podstawę opodatkowania, stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 4 i ust. 5 cyt. ustawy przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia. Jeżeli budynek stanowiący część składową gruntu będącego przedmiotem nabycia został wzniesiony przez osobę nabywającą nieruchomość przez zasiedzenie, z podstawy opodatkowania wyłącza się wartość tego budynku.

Stosownie do regulacji zawartych w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania. W tym przypadku nie stosuje się przepisu dotyczącego kwoty wolnej od opodatkowania na podstawie zaliczenia nabywcy do odpowiedniej grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 17a ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnik tego podatku jest obowiązany złożyć w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe (SD-3) o nabyciu rzeczy i praw majątkowych wg ustalonego wzoru, o którym mówi rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2006 r. w sprawie zeznań podatkowych składanych przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 139, poz. 988 z późn. zm.). Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawczyni na mocy postanowienia sądowego nabyła wraz z mężem w drodze zasiedzenia własność nieruchomości stanowiącej zabudowaną działkę o powierzchni 730 m². Wartość działki wynosi około 14.000 zł a domu około 400.000 zł.

Wnioskodawczyni powołując się na te wartości twierdzi, że skoro wartość domu przekracza wartość działki, to nie powinna płacić podatku od zasiedzenia. Jest to pogląd oczywiście błędny. Treść art. 7 ust. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którą jeżeli budynek stanowiący część składową gruntu będącego przedmiotem nabycia został wzniesiony przez osobę nabywającą nieruchomość przez zasiedzenie, z podstawy opodatkowania wyłącza się wartość tego budynku; należy rozumieć w ten sposób, że od wartości całej rzeczy według jej stanu w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego - a więc od wartości całej posiadanej przez wnioskodawczynię nieruchomości - gruntu wraz z położonym na niej budynkiem - odejmuje się sumę odpowiadającą wartości budynku. Różnica zaś podlega opodatkowaniu.

Zasadą jest, że wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw (art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 8 ust. 3 ww. ustawy).

Z kolei, w myśl art. 8 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn jeżeli nabywca nie określił wartości nabytych rzeczy lub praw majątkowych albo wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny naczelnika urzędu skarbowego wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Jeżeli nabywca, pomimo wezwania, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez nabywcę wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33 % od wartości podanej przez nabywcę, koszty opinii biegłego ponosi nabywca.

Biorąc pod uwagę powyższe, stanowiska wnioskodawczyni nie można było uznać za prawidłowe.

W myśl art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej, wnioskujący o wydanie interpretacji indywidualnej składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. W razie złożenia fałszywego oświadczenia wydana interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.