IBPBII/1/436-201/12/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 29 maja 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 31 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 maja 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny środków pieniężnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca posiada z żoną wspólność majątkową małżeńską. On i jego żona zaciągnęli w banku kredyt hipoteczny przeznaczony na nabycie nieruchomości. W umowie o kredyt z dnia 10 listopada 2011 r. Wnioskodawca i jego żona są określeni jako "działający łącznie, zwani kredytobiorcą", a warunki na jakich przyznano im kredyt są takie same zarówno w stosunku do Wnioskodawcy jak i jego żony. Bank udzielił małżonkom, tj. "kredytobiorcy" kredytu w kwocie 50.000,00 złotych. Przedmiot kredytowania to nieruchomość, która stanowi własność Wnioskodawcy. W akcie notarialnym z dnia 25 stycznia 2012 r. (umowa sprzedaży i akt ustanowienia hipoteki) jest zapis: iż Wnioskodawca "kupuje tę nieruchomość za podaną cenę, do majątku osobistego". Zapłata części ceny sprzedaży nastąpiła w formie przelewu z jego środków własnych na rachunek wskazany przez sprzedającego. Natomiast reszta ceny sprzedaży, w kwocie 50.000,00 złotych, została uregulowana przelewem dokonanym przez bank (po przedstawieniu aktu notarialnego), ze środków pochodzących z kredytu, na rachunek wskazany przez sprzedającego. A zatem bank dokonał przelewu kwoty udzielonego małżonkom kredytu, tj. 50.000,00 złotych, bezpośrednio na rachunek wskazany przez sprzedającego, pomijając jego rachunek bankowy i pomijając rachunek bankowy jego żony. W akcie notarialnym jest zapis: "żona (...) wyraziła zgodę aby zapłata części ceny sprzedaży w kwocie 50.000,00 zł, za nieruchomość lokalową opisaną powyżej nastąpiła ze środków pochodzących z kredytu udzielonego małżonkom i w tym zakresie Wnioskodawca zostanie zwolniony przez małżonków (...) z obowiązku świadczenia polegającego na zapłacie reszty ceny sprzedaży w kwocie 50.000,00 zł".

W ww. akcie notarialnym (umowa sprzedaży i akt ustanowienia hipoteki) jest zapis: "Nie pobrano podatku od darowizny na podstawie przepisu art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (...) - I grupa podatkowa".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy darowizna żony na rzecz Wnioskodawcy jest zwolniona z podatku czy opodatkowana.

Czy taką darowiznę należy zgłosić w stosownym urzędzie skarbowym, na jakim druku, w jakim terminie. Ile wyniesie kwota ewentualnego podatku.

Zdaniem Wnioskodawcy darowizna jest zwolniona z podatku i nie wymaga zgłoszenia w urzędzie skarbowym.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna" należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Celem darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Może ona polegać zarówno na przesunięciu do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych formach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego - do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Zgodnie z art. 890 § 1 Kodeksu oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa i inne świadczenia.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Stosownie do art. 15 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następującej skali:

Kwoty nadwyżki w zł -Podatek wynosi

ponad-do -

- 10.278 -3%

10.278 -20.556 -308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10.278 zł

20.556 -822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20.556 zł

Natomiast stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Jak z wyżej powołanych przepisów prawa wynika nabycie tytułem umowy darowizny środków pieniężnych powyżej kwoty 9.637 zł przez osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zwolnione z podatku od darowizny, jeżeli zostaną spełnione łącznie warunki wymienione w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2, tj. fakt otrzymania darowizny zostanie w ustawowym terminie zgłoszony właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, za wyjątkiem sytuacji, gdy umowa darowizny zostanie zawarta w formie aktu notarialnego oraz nastąpi udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania środków na rachunek bankowy nabywcy (obdarowanego).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ww. ustawy).

Wówczas zastosowanie znajduje art. 17a ust. 1 ww. ustawy, na podstawie, którego podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2 (obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika), złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca i jego żona (pomiędzy małżonkami istnieje wspólność majątkowa małżeńska) zaciągnęli kredyt hipoteczny w kwocie 50.000,00 zł, przeznaczony na zakup nieruchomości stanowiącej własność Wnioskodawcy. W umowie kredytu Wnioskodawca i jego żona są określeni jako "działający łącznie, zwani kredytobiorcą", a warunki na jakich przyznano im kredyt są takie same zarówno w stosunku do Wnioskodawcy jak i jego żony. Zapłata ceny sprzedaży nastąpiła w części w formie przelewu środków własnych Wnioskodawcy na rachunek bankowy wskazany przez sprzedającego, a w części (50.000,00 zł) została przekazana przez bank w formie przelewu kwoty udzielonego małżonkom kredytu. Środki z kredytu przelano bezpośrednio na rachunek wskazany przez sprzedającego, pomijając rachunek bankowy Wnioskodawcy i rachunek bankowy jego żony. Zgodnie z zapisem w ww. akcie notarialnym żona Wnioskodawcy wyraziła zgodę na zapłacenie części ceny sprzedaży (50.000,00 zł) za ww. nieruchomość męża ze środków pochodzących z kredytu udzielonego przez bank małżonkom i tym samym Wnioskodawca został zwolniony z obowiązku zapłaty tej kwoty.

Notariusz nie pobrał podatku od spadków i darowizn na podstawie przepisu art. 4a tej ustawy.

Na tle powyższego zauważyć należy, iż istota przedmiotowej sprawy sprowadza się do kwestii, czy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym spełniona została dyspozycja art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w konsekwencji, czy Wnioskodawca korzysta ze zwolnienia podmiotowego określonego w wymienionym przepisie z związku z darowizną środków pieniężnych od żony (pochodzących z kredytu zaciągniętego wspólnie i przekazanych w formie przelewu bezpośrednio na konto sprzedającego).

Dokonując analizy w ww. zakresie na wstępie podkreślić należy, iż rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest stwierdzenie dopuszczalności rozporządzania przez jednego z małżonków składnikami majątku wspólnego małżonków na rzecz majątku odrębnego jednego z nich (może stanowić to domenę ewentualnego postępowania podatkowego). W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie kwestia ustalenia skutków prawnych czynności przekazania środków pieniężnych pochodzących z kredytu zaciągniętego wspólnie przez Wnioskodawcą i jego żonę (pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej) do majątku odrębnego Wnioskodawcy jest wyłącznie okolicznością faktyczną.

Wskazać należy, iż stosownie do treści § 2 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w związku z art. 14b § 6 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, dyrektorzy izb skarbowych upoważnieni są w imieniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych do udzielania pisemnych interpretacji indywidualnych w zakresie przepisów prawa podatkowego w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa w sprawach pozostających we właściwości naczelników urzędów i dyrektorów izb skarbowych oraz naczelników urzędów i dyrektorów izb celnych.

Zgodnie z art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, pod pojęciem przepisów prawa podatkowego rozumie się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych, przy czym mianem ustaw podatkowych - w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ordynacji podatkowej określa się ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich.

Z powyższych regulacji wynika, że upoważniony Dyrektor Izby Skarbowej ma obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania ustaw podatkowych oraz wydanych na ich podstawie aktów wykonawczych i ratyfikowanych umów międzynarodowych związanych z materią podatkową.

Zagadnienie zawierania umów cywilnoprawnych przez małżonków będących we wspólności majątkowej (wspólności ustawowej), w kontekście zawierania przez obojga lub przez jednego z nich umowy darowizny, jako objęte odrębnymi przepisami ustawy - Kodeks cywilny w związku z przepisami ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, nie należy do zakresu przepisów prawa podatkowego w rozumieniu art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, a w konsekwencji rozstrzygnięcie ww. kwestii nie należy do właściwości organu upoważnionego do wydania interpretacji indywidualnej.

W związku z powyższym ocena stanowiska Wnioskodawcy dokonana została jedynie na podstawie przepisów prawa podatkowego i przy założeniu, iż zgodnie z treścią sformułowanego przez Wnioskodawcę pytania, czynność dokonana przez jego małżonkę jest darowizną.

Przechodząc do rozważenia czy w przedmiotowej sprawie spełniona została dyspozycja art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że w treści ww. przepisu ustawodawca jednoznacznie wskazał, że zwolnienie podatkowe tytułem umowy darowizny środków pieniężnych przez osoby wymienione w tym przepisie ma miejsce, jeżeli zostaną spełnione łącznie warunki wymienione w art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2, w tym - nastąpi udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania środków na rachunek bankowy nabywcy (obdarowanego). Formułując tak a nie inaczej treść przepisu art. 4a ust. 1 pkt 2 cyt. wyżej ustawy ustawodawca wykluczył tym samym możliwość wpłaty darowanych środków pieniężnych na inny rachunek bankowy niż rachunek bankowy nabywcy.

Zatem, nie można się zgodzić ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że ww. darowizna jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn.

Z racji przelania przez bank środków pieniężnych (stanowiących kredyt udzielony małżonkom) bezpośrednio na rachunek wskazany przez sprzedającego, w żaden sposób nie można wyciągnąć wniosku, iż to żona Wnioskodawcy dokonała wpłaty darowizny pieniężnej na konto bankowe Wnioskodawcy - obdarowanego. Konto bankowe wskazane przez sprzedającego nieruchomość nie jest kontem związanym z obdarowanym, tj. że należy do obdarowanego lub posiada cechy pozwalające na imienne zidentyfikowanie beneficjenta środków pieniężnych.

W analizowanej sprawie tut. Organ podziela powszechnie reprezentowany szeroko w orzecznictwie sądowym pogląd, iż wykładni przepisów wprowadzających ulgi lub zwolnienia podatkowe albo wprowadzających inne wyjątki od konstytucyjnych zasad równości i powszechności opodatkowania, należy dokonywać w sposób ścisły. Powyższe oznacza, że przy interpretacji postanowień art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn - jako wprowadzających wyjątek od ogólnych zasad opodatkowania - nie można dokonywać wykładni w sposób rozszerzający.

Wobec tego, w przedmiotowej sprawie w związku z tym, iż środki pieniężne będące przedmiotem darowizny nie wpłynęły na rachunek bankowy Wnioskodawcy, ale na rachunek bankowy wskazany przez sprzedającego, a więc rachunek nie wymieniony w pkt 2 art. 4 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie został spełniony warunek określony w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, kwota środków pieniężnych otrzymana w darowiźnie od żony podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w wyżej powołanych przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Odnosząc się do pytania Wnioskodawcy - "Ile wyniesie kwota ewentualnego podatku...", należy stwierdzić, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Powyższe oznacza, że Organ interpretacyjny nie jest uprawniony do obliczania kwoty podatków (do tego uprawniony jest urząd skarbowy); dokonuje natomiast oceny prawnej realnego stanu faktycznego dotyczącego Wnioskodawcy lub zdarzenia przyszłego czyli potencjalnego stanu faktycznego, który w stosunku do Wnioskodawcy może zaistnieć w jego sferze prawnopodatkowej, do której stosuje się przepisy prawa podatkowego.

Natomiast w kwestii obowiązku złożenia zeznania podatkowego Organ pragnie wskazać, iż zeznanie takie składa się na druku SD-3 w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Przy czym, jeżeli zgodnie z ustawą na płatniku (notariuszu) ciąży obowiązek poboru podatku - płatnik nie jest zobowiązany do składania zeznania.

W myśl art. 18 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn notariusze są płatnikami podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.