IBPBII/1/436-135/09/TK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 maja 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 25 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 25 maja 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (spółka kapitałowa) będący podatnikiem podatku od towarów i usług prowadzący działalność gospodarczą zamierza z inną spółką kapitałową prowadzącą działalność gospodarczą zawrzeć umowę pożyczki określonej kwoty pieniężnej. Zgodnie z umową pożyczka udzielona zostanie za wynagrodzeniem, tj. będzie oprocentowana. W przedmiocie działalności pożyczkodawcy nie mieszczą się usługi pośrednictwa finansowego, pożyczkodawca nie trudnił się dotychczas udzielaniem pożyczek innym przedsiębiorcom, będącym płatnikami podatku od towarów i usług, jednakże z posiadanych przez wnioskodawcę (pożyczkobiorcę) informacji wynika, iż pożyczkodawca zamierza udzielać pożyczek częściej (kilka razy w roku).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zgodnie z przepisem art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki, która ma być zawarta pomiędzy wnioskodawcą a pożyczkodawcą będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, tj. czy wnioskodawca (pożyczkobiorca) będzie musiał uiścić od otrzymanej pożyczki podatek od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem wnioskodawcy, w opisanej sytuacji czynność cywilnoprawna w postaci umowy pożyczki nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z przywołanym przepisem czynność nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli przynajmniej jedna ze stron tej czynności z tytułu dokonania tej czynności opodatkowana jest podatkiem od towarów i usług.

Udzielenie na mocy umowy cywilnoprawnej zawartej pomiędzy podatnikami podatku od towarów i usług oprocentowanej pożyczki stanowić będzie usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Na podstawie zaś art. 43 ust. 1 pkt 1 przywołanej ustawy jako usługa pośrednictwa finansowego wskazana w załączniku 4 do ustawy, czynność ta zwolniona będzie od podatku od towarów i usług. Jak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

W art. 15 ustawy ustawodawca stwierdza, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Ustawodawca definiując działalność gospodarczą w ust. 2 przywołanego artykułu wskazał, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Zasady wykładni gramatycznej i funkcjonalnej definicji działalności gospodarczej prowadzą więc do wniosku, że działalnością gospodarczą będzie nawet pojedyncza czynność, jeżeli wiąże się z nią zamiar wykonywania w sposób częstotliwy, tj. stały i powtarzalny, przy czym czynność ta powinna być wykonana przez podmiot wskazany w art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług. Dla uznania więc konkretnego działania za czynność podjętą w ramach działalności gospodarczej warunkiem sine qua non uznania, że dany podmiot działa w charakterze podatnika VAT, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub osoba wykonująca wolny zawód. Wówczas wykonywanie przezeń czynności może spowodować, że w odniesieniu do tych czynności zostanie on uznany za podatnika VAT (wyrok WSA w Warszawie z dnia 4 września 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 739/08, LEX nr 465823). Warto przy tym zwrócić uwagę, że ustawodawca w art. 15 ust. 1 wskazał, że podatnikiem będzie podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. W doktrynie prawa podatkowego spotkać można słuszne stanowisko, zgodnie z którym nie jest konieczne faktyczne kontynuowanie działalności; wystarczający jest zamiar jej kontynuowania (prowadzenia częstotliwie), choćby nawet po dokonaniu jednorazowej czynności podmiot zaprzestał dalszego prowadzenia działalności gospodarczej (zob. A. Bartosiewicz, R. Kubacki, VAT. Komentarz, Lex 2009, wyd. III). Za przyjęciem powyższego stanowiska przemawia również teza wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 września 2008 r. w sprawie o sygnaturze akt III SA/Wa 864/08, zgodnie z którą przez "usługi" na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług rozumieć należy wyłącznie świadczenie dwustronne, wzajemne (M. Podatkowy 2008/11/7).

W przedmiotowej sprawie spółka zamierza udzielić innej spółce oprocentowanej pożyczki, wobec czego należy uznać, że zawarta pomiędzy stronami umowa, w której jedna ze stron zobowiąże się udzielić drugiej pożyczki w pieniądzu, a druga zapłacić pożyczkodawcy z tego tytułu wynagrodzenie w postaci oprocentowania, stanowić będzie usługę pośrednictwa finansowego w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Jeżeli więc uzna się, że pożyczkodawca będzie podatnikiem podatku VAT od opisanej powyżej usługi, pożyczkobiorca nie będzie obowiązany do zapłaty podatku od dokonanej między stronami czynności cywilnoprawnej, a dla takiego rozstrzygnięcia znaczenia nie będzie mieć to, że pożyczka jako usługa pośrednictwa finansowego zwolniona będzie z podatku od towarów i usług. Jak słusznie zauważył Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w piśmie z dnia 26 stycznia 2009 r. w sprawie o nr IPPB2/436-425/08-4/MZ o wyłączeniu czynności spod działania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy są podatnikami podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku. A zatem, jeżeli umowa pożyczki zostanie objęta zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, czynność taka będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest, zgodnie ze złożonym wnioskiem, ocena stanowiska wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. Nr 68 z 2007 r., poz. 450 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, podatkowi temu podlegają umowy pożyczki. Ponieważ w ustawie brak jest definicji umowy pożyczki, w tym zakresie należy posiłkować się uregulowaniami zawartymi w ustawie - Kodeks cywilny.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy ciąży, przy umowie pożyczki, na biorącym pożyczkę.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Należy jednak zaznaczyć, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa umowa podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że wnioskodawca będący czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług otrzymał od innej spółki, również czynnego podatnika podatku od towarów i usług, pożyczkę pieniężną. Udzielający pożyczki nie posiada w swojej działalności usług pośrednictwa finansowego. Jeżeli zatem usługa udzielonej wnioskodawcy pożyczki w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zostanie uznana za podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem lub mieszczącą się w zakresie zwolnienia od tego podatku, pożyczka ta nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a pożyczkobiorca z tytułu otrzymanej pożyczki nie będzie miał obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W przeciwnym razie na wnioskodawcy, jako pożyczkobiorcy będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu umowy pożyczki.

W przedmiotowej sprawie, podlegająca generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki zawarta przez wnioskodawcę jest wyłączona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile ustalenia wnioskodawcy poczynione na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług są prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.