IBPBII/1/436-131/12/AŻ - Ustalenie podstawy opodatkowania przy nabyciu tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 29 marca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 4 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania przy nabyciu tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 4 kwietnia 2012 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania przy nabyciu tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni wraz z mężem są współwłaścicielami (wspólność ustawowa małżeńska) udziału wynoszącego 36/96 części (37,5%) w nieruchomości o pow. 2a 37 m^2. Wskazana nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym nr 13. W budynku możliwe jest ustanowienie odrębnej własności pięciu lokali mieszkalnych.

Współwłaściciele planują zawarcie nieodpłatnej umowy zniesienia współwłasności poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali. W wyniku tej umowy Wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymają na wyłączną własność lokale mieszkalne: nr 5 (na I piętrze) oraz nr 6 (na II piętrze). Omawiane wyżej lokale stanowią 46,31% łącznej powierzchni wszystkich lokali wydzielanych w budynku.

W poprzednich latach przedmiotowy budynek mieszkalny uległ znacznej przebudowie polegającej na nadbudowaniu II piętra budynku. Koszty przebudowy poniosła Wnioskodawczyni wraz z mężem. Zatem ponieśli oni nakłady na nieruchomość wspólną (przebudowę budynku i wybudowanie II piętra, w tym lokalu nr 6). Żaden z pozostałych współwłaścicieli nie partycypował w kosztach przebudowy ani nie zwrócił Wnioskodawczyni przypadającej na niego części nakładów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności możliwa jest taka interpretacja przepisu art. 7 ust. 6 w zw. z ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, iż od wartości rzeczy w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, przysługującego przed zniesieniem współwłasności należy odjąć długi i ciężary w postaci poczynionych nakładów na rozbudowę budynku, co prowadziłoby do wniosku, że stanowiąca podstawę opodatkowania czysta wartość rzeczy po potrąceniu nakładów równa się zeru, przy przyjęciu, iż aktualne ceny rynkowe odpowiadają wysokości poczynionych nakładów.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności należy od podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odjąć wartość długów i ciężarów (czysta wartość).

W opisanym zdarzeniu Wnioskodawczyni (wraz z mężem) ma roszczenie do pozostałych współwłaścicieli nieruchomości o zwrot nakładów poniesionych na rozbudowę budynku. W przypadku zniesienia współwłasności nakłady te są tożsame z długami i ciężarami podlegającymi odliczeniu.

Zatem ustalenie podstawy opodatkowania po potrąceniu nakładów (przy przyjęciu wartości jako odpowiadającej lub przewyższającej aktualną wartość rynkową części przekraczającej wartość udziału przysługującego nabywcy przed zniesieniem współwłasności) prowadzi do wniosku, iż czysta wartość rzeczy w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przysługiwał przed zniesieniem współwłasności - równa się zero i nie zostanie naliczony podatek od spadków i darowizn.

Wnioskodawczyni wskazała, iż jej stanowisko potwierdza:

* wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 czerwca 2009 r. sygn. II FSK 237/2008,

* postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Bałuty z dnia 30 maja 2007 r. znak: I USB IV 436/3/07,

* pismo Ministra Finansów Departamentu Podatków i Opłat z dnia 8 sierpnia 1980 r. znak: PO-4-8030/0208/80,

* interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 1 lipca 2008 r. znak: ITPB2/436-57/08/ENB,

* interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 stycznia 2011 r. znak: IPPB2/436-460/10-2/AF.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 i nast. k.c.) Zniesienie to może nastąpić poprzez podział rzeczy wspólnej, przyznanie tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż rzeczy. Zniesienie współwłasności może więc polegać na dokonaniu podziału rzeczy wspólnej. Nowe rzeczy powstałe w wyniku podziału fizycznego stanowią wyłączną własność poszczególnych współwłaścicieli.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Stosownie do art. 7 ust. 6 ustawy przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Przepis ten powinien być stosowany łącznie z przepisem art. 7 ust. 1 ustawy, w myśl którego podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Należy podkreślić, że odliczenie długów i ciężarów od wartości nabytej rzeczy lub prawa majątkowego nie może być traktowane jako ulga lub zwolnienie podatkowe. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

Pojęcie "długów" w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia, łącznie z roszczeniami z tytułu poczynionych przez nabywcę nakładów na nabytą nieruchomość. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jej wartości. "Ciężarem" natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. ustanowienie służebności.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 ustawy).

Jak wskazano powyżej, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Ustalenie podstawy opodatkowania składa się więc z dwóch etapów. W pierwszym należy określić wartość rzeczy lub praw majątkowych, których dotyczy zniesienie współwłasności, według zasady generalnej wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy (czysta wartość - po potrąceniu długów i ciężarów - ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego). W drugim etapie ustala się udział, jaki przysługiwał dotychczas współwłaścicielowi i jego wartość. Podatkowi podlega bowiem nadwyżka wartości udziału. Wartość nieruchomości przy zniesieniu współwłasności przyjmuje się z dnia powstania obowiązku podatkowego, tzn. z chwili zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności. W powyższym przypadku będą to ceny rynkowe na dzień zawarcia umowy dotyczącej powyższego zniesienia współwłasności.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni wraz z mężem są współwłaścicielami (wspólność ustawowa małżeńska) udziału wynoszącego 36/96 części (37,5%) w nieruchomości o pow. 2a 37 m^2. Wskazana nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym nr 13. W budynku możliwe jest ustanowienie odrębnej własności pięciu lokali mieszkalnych. Współwłaściciele planują zawarcie nieodpłatnej umowy zniesienia współwłasności poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali. W wyniku tej umowy Wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymają na wyłączną własność lokale mieszkalne: nr 5 (na I piętrze) oraz nr 6 (na II piętrze). Omawiane wyżej lokale stanowią 46,31% łącznej powierzchni wszystkich lokali wydzielanych w budynku. W poprzednich latach przedmiotowy budynek mieszkalny uległ znacznej przebudowie polegającej na nadbudowaniu II piętra budynku. Koszty przebudowy (nakłady na nieruchomość wspólną) poniosła Wnioskodawczyni wraz z mężem. Żaden z pozostałych współwłaścicieli nie partycypował w kosztach przebudowy ani nie zwrócił Wnioskodawczyni przypadającej na niego części nakładów.

W przedmiotowej sytuacji przy ustaleniu podstawy opodatkowania uwzględnić należy roszczenia związane z wartością nakładów poczynionych przez Wnioskodawczynię i jej męża na przebudowę nieruchomości objętej współwłasnością.

Jeżeli zatem po uwzględnieniu roszczeń związanych z nakładami czysta wartość nieruchomości nabytej w wyniku zniesienia współwłasności przez Wnioskodawczynię będzie odpowiadać wartości udziału przysługującego jej przed zniesieniem współwłasności, wówczas podstawa opodatkowania będzie równa zeru i nie wystąpi konieczność zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Podkreślić należy, że w niniejszej interpretacji - zgodnie ze złożonym wnioskiem - przyjęto założenie, iż następuje nieodpłatne zniesienie współwłasności. Nie jest natomiast przedmiotem interpretacji ocena czy czynności przeprowadzone przez Wnioskodawczynię będą rzeczywiście stanowiły zniesienie współwłasności. Podkreślić bowiem należy, iż opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega całkowite zniesienie współwłasności.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.