IBPBII/1/436-122/12/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 16 marca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 30 marca 2012 r.), uzupełnionym w dniu 2 kwietnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 30 marca 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu. Wniosek uzupełniono w dniu 2 kwietnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (Spółka z o.o.) jest spółką posiadającą siedzibę na terytorium Polski, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych. Spółka jest częścią międzynarodowego koncernu, który produkuje nowoczesne aktywne systemy bezpieczeństwa takie jak układy kierownicze, hamulce i układy zawieszenia, a także zaawansowane systemy bezpieczeństwa pasażerów.

Wnioskodawca przystąpił do istniejącego w ramach Grupy spółek należących do koncernu systemu zarządzania płynnością finansową typu "cash pooling scheme" (dalej: "system"), którego celem jest optymalizacja pozycji finansowej podmiotów należących do koncernu.

"System" dotyczy rozliczeń w walucie EUR. Poprzez przystąpienie do "systemu", spółki uczestniczące w nim zyskują lepsze warunki w zakresie zarządzania środkami oraz operacji finansowych niż byłyby w stanie uzyskać samodzielnie. W "systemie" uczestniczy kilkadziesiąt spółek z koncernu, m.in. spółki posiadające nieograniczony obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób prawnych w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Holandii, Francji (dalej: "uczestnicy systemu"). W "systemie" uczestniczy również należąca do koncernu Spółka X, podlegająca nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych w Niemczech, która pełni rolę podmiotu zarządzającego "systemem" poprzez Frankurt Treasury Operations (dalej: FTO).

Wnioskodawca uczestniczy w "systemie" na podstawie dwóch umów:

Umowa z Bankiem jest ramową umową regulującą funkcjonowanie całego "systemu" działającego w Grupie. Ze strony Grupy "umowa z Bankiem" została podpisana przez Spółkę Y (Spółkę posiadającą nieograniczony obowiązek podatkowy w Niemczech), w "umowie z Bankiem" określaną jako "Master". W związku z przystąpieniem do "systemu", Bank prowadzi w walucie EUR rachunki "uczestników systemu" ("issuing accounts") oraz prowadzi dla Spółki Y "rachunek główny" ("main account" lub "receiving account"). Dodatkowo, rachunek używany przez FTO jest traktowany jako "rachunek docelowy" ("target account") dla rachunku "uczestnika systemu" ("issuing account") prowadzonego dla Wnioskodawcy (jak również pozostałych rachunków "uczestników systemu" - innych polskich i europejskich jednostek z Grupy). Na dalszym etapie, ale nie działając już jako "rachunek docelowy" ("target account") m.in. dla rachunku "uczestnika systemu" prowadzonego dla Wnioskodawcy ("issuing account") - rachunek FTO może być rachunkiem traktowanym jako rachunek "uczestnika systemu" ("issuing account") z perspektywy "rachunku głównego" należącego do Spółki Y.

Zgodnie z postanowieniami "umowy z Bankiem", każdy z rachunków korzysta z linii kredytowej. Każdy z "uczestników systemu", udzielił Bankowi upoważnień do przekazywania środków pieniężnych pomiędzy wszystkimi rachunkami.

Z perspektywy rachunku prowadzonego dla Wnioskodawcy, rozliczenia z Bankiem z tytułu udziału w "systemie" odbywają się zgodnie z postanowieniami "umowy z Bankiem" w następujący sposób:

Taki sam mechanizm jak opisany powyżej ma również zastosowanie do rozliczeń pomiędzy "rachunkiem docelowym" ("target account") i "rachunkiem głównym" ("main account"). Bank jest upoważniony i zobowiązany do obciążenia "rachunku głównego" kwotą nie spłaconą Bankowi przez któregokolwiek "uczestnika systemu" oraz do dokonania spłaty tej kwoty środkami pochodzącymi z tego rachunku.

2. Umowa z FTO.

Na podstawie "umowy", FTO świadczy na rzecz "uczestników systemu" usługi w zakresie zarządzania płynnością finansową i finansowania. FTO, działając w imieniu spółek należących do koncernu, może uzyskać warunki korzystania z systemu zarządzania płynnością finansową i finansowania korzystniejsze od tych, które "uczestnicy systemu" mogliby uzyskać samodzielnie.

W ramach "systemu" FTO zarządza środkami finansowymi udostępnionymi przez "uczestników systemu". W praktyce mechanizm zarządzania polega na przekazywaniu nadwyżek i uzupełnianiu niedoborów w posiadanych środkach. Zgodnie z "umową" "uczestnikowi systemu" można udostępnić środki do maksymalnej kwoty określonej w umowie, wraz z naliczonymi odsetkami; ma on również prawo wniesienia do "systemu" środków w nieograniczonej kwocie.

Zgodnie z postanowieniami "umowy" FTO jest zobowiązany do założenia i prowadzenia odpowiedniej wewnętrznej ewidencji księgowej, w której dokonuje zapisów księgowych wszystkich operacji:

Każdego dnia zostaje wyliczone przez FTO aktualne saldo należności/zobowiązań Wnioskodawcy wynikających z uczestnictwa w "systemie". Z końcem każdego miesiąca FTO przekazuje "uczestnikom systemu" zestawienie dokonanych operacji. Na koniec miesiąca odsetki wynikające z uczestnictwa w "systemie" są dodawane lub odejmowane od salda.

Rozliczenie dokonywane przez FTO obejmuje:

Z tytułu wykonywania przez FTO usług w zakresie zarządzania płynnością finansową i finansowania, zgodnie z "umową" FTO przysługuje roczne ryczałtowe wynagrodzenie od każdego z "uczestników systemu". Jednocześnie FTO uzyskuje również wynagrodzenie kalkulowane w oparciu o tzw. spread, tj. różnicę pomiędzy kwotą odsetek należnych FTO od "uczestników systemu" (jeżeli korzystają z finansowania w ramach "systemu") a kwotą odsetek do zapłaty przez FTO na rzecz "uczestników systemu" (jeżeli inwestują nadwyżki w ramach "systemu").

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy przystąpienie do "systemu" powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż żadna z czynności wykonywanych w związku z przystąpieniem do "systemu" i uczestnictwem w nim nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż nie są one objęte katalogiem czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Następnie Wnioskodawca przytoczył art. 1 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i ust. 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca podkreślił, iż powyższy katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych stanowi katalog zamknięty, co oznacza, że jakakolwiek inna czynność prawna nie wymieniona w tym katalogu pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, iż na gruncie polskiego prawa cywilnego umowy zarządzania płynnością finansową są umowami nienazwanymi, które nie zostały w sposób szczególny uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową wskazuje, że jest to wielostopniowy, rozbudowany system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy podmiotów, zawierający w sobie czynności polegające na transferze środków pieniężnych. Podstawowym celem "systemu" jest efektywna gospodarka finansowa "uczestników systemu" i kompleksowe zarządzanie płynnością finansową danej grupy. Nie jest to natomiast, zdaniem Wnioskodawcy, żadna z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, jego zobowiązania wobec "uczestników systemu", powstające w związku z przelewami wykonywanymi w ramach "systemu" za pośrednictwem FTO nie stanowią również pożyczki gdyż:

* nie jest skonkretyzowany przedmiot umowy, tzn. nie dochodzi do przeniesienia własności określonej ilości pieniędzy, gdyż przelewy są wykonywane automatycznie, w wysokości aktualnego, wyliczanego codziennie, salda rachunku Wnioskodawcy,

* w momencie zawarcia "umowy" nie są skonkretyzowane strony, które będą dokonywać wzajemnych (zarządzanych przez FTO) operacji finansowania niedoborów na rachunkach "uczestników systemu", a tym samym nie może być mowy o zwrocie tej samej ilości pieniądza, gdyż, co do zasady nie ma możliwości powiązania środków pieniężnych przeznaczonych na pokrycie przejściowych niedoborów na rachunkach Wnioskodawcy z "uczestnikiem systemu" efektywnie finansującym takie niedobory.

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, przystąpienie do "systemu" oraz uczestnictwo w nim nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca powołał interpretacje indywidualne wydane przez:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy stwierdzić, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa "cash poolingu" jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy "cash poolingu", jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest - co do zasady - rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu" lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy "cash poolingu" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym - z powyższych przyczyn - wszystkie czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem żadna z zawartych przez Wnioskodawcę umów o zarządzanie środkami pieniężnymi w strukturze "cash poolingu" oraz świadczone w ich ramach czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.