IBPBII/1/436-102/13/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 29 marca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 29 marca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca oraz inne spółki z grupy kapitałowej X w Polsce (dalej: Grupa) rozważają wprowadzenie zmian w istniejącej krajowej strukturze cash pooling, w której dotychczas uczestniczą. Wprowadzane zmiany wiązałyby się z podpisaniem nowej, polegającej na zarządzaniu płynnością finansową umowy cash pooling (dalej: Umowa/Umowa Cash pooling).

Usługa cash pooling, jako kompleksowa usługa finansowa oferowana przez Bank tak jak dotychczas obejmowała będzie szereg powiązanych ze sobą czynności, mających na celu umożliwienie polskim spółkom należącym do Grupy optymalizację gospodarowania wolnymi środkami finansowymi oraz ograniczenie obciążeń związanych z niedoborami środków finansowych. Świadczący usługę Bank nie jest podmiotem powiązanym w rozumieniu ustaw podatkowych w stosunku do Wnioskodawcy, ani innego Uczestnika struktury cash pooling. Uczestnicy struktury są podmiotami powiązanymi w myśl postanowień art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku ze świadczoną usługą Bank w każdym miesiącu otrzymać ma ryczałtowe wynagrodzenie od każdego z Uczestników struktury.

Spółka oświadcza, iż Spółka oraz "A" spółka S.A. jak również "B" Sp. z o.o. nie posiadają wspólnego udziałowca, który miałby, co najmniej 25% udziałów w Spółce lub poszczególnych Uczestnikach, jak również Spółka nie jest udziałowcem Uczestników oraz żaden z Uczestników nie jest udziałowcem Spółki. Jednocześnie wskazać należy, że "B" Sp. z o.o., "C" Sp. z o.o. oraz "D" Sp. z o.o. posiadają wspólnego udziałowca, którym jest "XX" a.s. z siedzibą w Pradze, który posiada 100% udziałów w kapitale zakładowym tych spółek.

Realizacja umowy cash pooling przebiegała będzie w sposób następujący:

1. Podstawowe założenia Umowy cash pooling:

* cash pooling będzie prowadzony w walucie polskiej;

* jest to cash pooling rzeczywisty;

* uczestnikami Umowy cash pooling będą: Wnioskodawca, "C" Sp. z o.o., "A" S.A., "D" Sp. z o.o. oraz "B" Sp. z o.o., działająca również jako Agent (Pool-leader) Umowy cash pooling (dalej również: Agent);

* na koniec każdego dnia salda na rachunkach Uczestników, wykorzystywanych w strukturze cash pooling będą zerowane (z wyjątkiem Rachunku Konsolidacyjnego Agenta) umowa cash pooling nie przewiduje transferów zwrotnych na początku dnia następnego;

* każdy z Uczestników (z wyjątkiem Agenta będącego posiadaczem Rachunku Konsolidacyjnego) będzie posiadał odrębny rachunek bankowy, określany w Umowie jako Rachunek Źródłowy (dalej także: RZ), natomiast Agent pełniąc zgodnie z art. 3 Umowy funkcje reprezentanta pozostałych Uczestników, będzie posiadaczem Rachunku Konsolidacyjnego (dalej również: RK), na którym będą gromadzone środki pochodzące z należących do pozostałych Uczestników RZ;

* z tytułu świadczenia usług, po upływie okresu rozliczeniowego (jeden miesiąc), Bank pobierał będzie prowizję należną mu od każdego Uczestnika (w tym Agenta);

* zgodnie z art. 7 Umowy, celem realizacji jej postanowień, Uczestnicy upoważnią Bank do działania w ich imieniu w celu dokonania wszelkich czynności prawnych i faktycznych związanych z realizacją operacji wskazanych w Umowie.

2. Operacje na koniec dnia roboczego będą przebiegać w zgodzie z postanowieniami art. 4 umowy cash pooling:

* na koniec każdego Dnia Roboczego, w przypadku salda ujemnego na Rachunku Źródłowym, Bank dokona przelewu środków z Rachunku Konsolidacyjnego, w wyniku którego saldo końcowe na Rachunku Źródłowym wyniesie zero;

* na koniec każdego Dnia Roboczego, w przypadku salda dodatniego na Rachunku Źródłowym, Bank dokona przelewu środków z Rachunku Źródłowego na Rachunek Konsolidacyjny, w wyniku którego saldo końcowe na Rachunku Źródłowym wyniesie zero;

* na koniec każdego Dnia Roboczego, w przypadku salda na Rachunku Źródłowym równego zero, żadne operacje nie będą wykonywane.

3. Sposób rozliczania odsetek:

- W związku z udziałem w Strukturze cash pooling, Uczestnicy postanowili, iż na podstawie art. 6 Umowy:

- Bank, uwzględniając wartość sald dziennych poszczególnych Uczestników, będzie wykonywał transfery pomiędzy Rachunkami, w cyklu miesięcznym, w kwotach odzwierciedlających odsetki w wysokości wynikającej z zapisów tworzonych na podstawie ww. pkt 3 lit. a.

- W przypadku rozwiązania Umowy przez Bank w trybie określonym przepisami Umowy w odniesieniu do danego Uczestnika, danemu Uczestnikowi przysługiwać będą odsetki z tytułu realizacji Umowy naliczone na dzień rozwiązania Umowy, natomiast Bankowi przysługiwać będzie prowizja w wysokości proporcjonalnej do części ostatniego Okresu Rozliczeniowego, w jakiej Umowa obowiązywała do dnia rozwiązania.

4. Spółka nie jest stroną Umowy... (... zawarta dnia 1 lutego 2010 r., do której w dniu 1 listopada 2011 r. przystąpiła "B" Sp. z o.o.) oraz Umowy Mutual Credit Facility Agreement z dnia 1 listopada 2011 r. (umowy te regulują działania międzynarodowej struktury Cash-pooling Grupy "X", funkcjonującej niezależnie od struktury krajowej), zawartej pomiędzy "B"Sp. z o.o., a "XX" a.s. (agentem struktury międzynarodowej) i nie uczestniczy bezpośrednio w międzynarodowej strukturze Cash-pooling Grupy "X". Jako Uczestnik struktury krajowej Spółka wyraziła jednak zgodę na przekazywanie przez Agenta do międzynarodowej struktury Grupy "X" środków finansowych zdeponowanych na Rachunku Konsolidacyjnym w ramach prowadzonej krajowej struktury Cash-pooling.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy Umowa cash poolingu lub czynności związane z transferami środków pieniężnych w ramach Umowy podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy Umowa cash poolingu lub czynności związane z transferami środków pieniężnych w ramach Umowy nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazał, że Umowa cash pooling lub czynności związane z transferami środków pieniężnych w związku z realizacja Umowy nie zostały wymienione w treści ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jako przedmiot opodatkowania tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Wnioskodawca podkreślił, że ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu.

Wnioskodawca uważa, że cash pooling wykazuje pewne podobieństwo do umowy pożyczki, aczkolwiek nie zawiera jej wszystkich istotnych elementów. Zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Cash pooling jest natomiast umową nienazwaną, umożliwiającą kompensatę niedoborów środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystne zagospodarowanie nadwyżki posiadanych środków. W cash poolingu uczestniczą co najmniej trzy podmioty - podmiot posiadający wolne środki finansowe, podmiot posiadający niedobór tych środków oraz bank. Z tytułu uczestnictwa w cash poolingu dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, gdyż brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Zatem nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, stąd też czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy należy stwierdzić, iż cash pooling (umowa o zarządzanie płynnością finansową) nie jest tożsamy z pożyczką (umową pożyczki). Z uwagi na zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych cash pooling (umowa o zarządzenie płynnością finansową) nie stanowi przedmiotu opodatkowania tym podatkiem.

Niezależnie od powyższego, Wnioskodawca wskazał, iż opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych czynności wykonywanych w ramach usługi cash poolingu będzie również podlegać wyłączeniu z opodatkowania, na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy ponieważ Bank świadcząc kompleksowa usługę zarządzania płynnością finansową będzie podatnikiem VAT w związku z czym czynności te nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na poparcie zajętego stanowiska Wnioskodawca powołał wydane już interpretacje podatkowe:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 czerwca 2009 r., znak: IBPB II/1/436-98/09/MZ,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 19 sierpnia 2009 r., znak: IBPB II/1/436-139/09/MCZ,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 11 czerwca 2012 r., znak: IPTPB2/436-34/12-2/k.k.

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 17 grudnia 2012 r., znak: ILPB2/436-256/12-2/MK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy zajęta na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu. W pozostałym zakresie wniosku, tj. w zakresie skutków podatkowych powstałych na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych i podatku od towarów i usług, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne jak czynności wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności nie wymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy, przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion.

Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z przynajmniej trzema podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, co do zasady, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling lub zmiana umowy cash poolingu nie zostały wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki. Tym samym, wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż opisana we wniosku planowana zmiana umowy w istniejącej krajowej strukturze cash poolingu, jak i wykonywane w jej ramach czynności, w efekcie których dochodzi do przepływów finansowych i konsolidacji w związku z realizacją usług zarządzania płynnością finansową, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ponadto należy wskazać, iż w odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, stwierdzić należy, że są one rozstrzygnięciami wydanymi w konkretnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się odnoszącym, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa. Niemniej jednak należy podkreślić, że rozstrzygnięcia te są zgodne z linia interpretacyjną reprezentowaną przez Ministra Finansów.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.