IBPBII/1/415-885/13/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 23 września 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 24 września 2013 r.), uzupełnionym 6 i 8 listopada 2013 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za szkodę powstałą w następstwie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 września 2013 r. wpłynął do tut. Biura łączny wniosek - złożony przez Wnioskodawcę i jego żonę - o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za szkodę powstałą w następstwie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 30 października 2013 r. znak: IBPB II/1/415-885/13/BJ wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Przedmiotowy wniosek uzupełniono 6 listopada 2013 r. (uiszczenie opłaty) i 8 listopada 2013 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Na terenie P. prowadzona jest działalność KWK (...). Od lat występują związane z tym szkody górnicze. Ze względu na zaistniałe fakty Urząd Gminy poinformował Wnioskodawcę o zmianie miejscowego planu zagospodarowania części Sołectwa zgodnie z Uchwałą Rady Gminy Nr (...). Równocześnie Wnioskodawca został zawiadomiony o tejże zmianie, dotyczącej jego działki, ogłoszonej w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) Nr 177, poz. 3289 z dnia 2 sierpnia 2011 r.

Wnioskodawca został poinformowany o możliwości ubiegania się o odszkodowanie z tytułu rzeczywistej szkody wynikającej z braku możliwości korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób. Dowiedziawszy się o tejże informacji Wnioskodawca zasięgnął pomocy rzeczoznawcy w zakresie wyceny gruntów, który wycenił wartość jego działki na kwotę 296.462 zł. O wycenie Wnioskodawca poinformował Urząd Gminy, który po oględzinach biegłego wycenił jego działkę na kwotę 65.500 zł. Różnica kwot okazała się zbyt duża i dlatego pierwszej propozycji odszkodowania Wnioskodawca nie przyjął i poprosił o ponowne rozpatrzenie, w którym Urząd Gminy zaproponował mu kwotę 170.300 zł. Wnioskodawca przystał na propozycję Urzędu Gminy. W wyniku uzyskanego porozumienia między Wnioskodawcą a Urzędem Gminy w dniu 22 stycznia 2013 r. podpisano umowę ugody, w wyniku której Wnioskodawca otrzymał w terminie dwóch miesięcy odszkodowanie.

W lipcu 2013 r. Wnioskodawca otrzymał z Urzędu Gminy informację, że jest zobowiązany do zapłaty do Urzędu Skarbowego podatku od otrzymanej kwoty odszkodowania. Wnioskodawca uważa, że powinien był zostać poinformowany o tym w momencie zawierania ugody. W związku z zaistniałą sytuacją czuje się bardzo pokrzywdzony, ponieważ z braku jego winy został pozbawiony prawa zabudowy na jego działce, która straciła na wartości i traktowana jest jako nieużytek. Wnioskodawca zaznaczył, że grunt jest działką budowlaną, uzbrojoną, z utwardzonym dojazdem. Nie z jego winy lecz z działalności KWK (...) został zmieniony plan zagospodarowania. Już od długich lat teren, na którym Wnioskodawca mieszka oraz wspomniana działka jest całkowicie zalewana poprzez występującą corocznie powódź. Przez długie lata Wnioskodawca z uczciwością podchodził do każdej z próśb Kopalni i przyjmował każde odszkodowanie, które nie było w stanie zwrócić zniszczonych krzewów oraz warzyw uprawnych. W związku z powyższym, nawet w przypadku chęci sprzedaży działki nikt jej nie kupi, ponieważ jest to teren zalewowy.

Wnioskodawca zadaje sobie pytania dlaczego po tylu latach został pokrzywdzony przez Urząd Gminy, który sam zaproponował mu możliwość ubiegania się o odszkodowanie, dlaczego nie został poinformowany o obowiązku zapłaty podatku, gdy w każdym przypadku wypłaty innych odszkodowań takich obowiązków nie było, tym bardziej, że szkoda została spowodowana działaniem tutejszej Kopalni.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca ma obowiązek zapłaty podatku od odszkodowania wypłaconego mu przez Urząd Gminy.

Zdaniem Wnioskodawcy, postępowanie Urzędu Gminy w jego przypadku było krzywdzące. Wnioskodawca jest prostym człowiekiem utrzymującym się z renty i rolnictwa i nie został poinformowany o przepisach urzędowych, z którymi podczas podpisywania umowy powinien zaznajomić go pracownik Urzędu Gminy.

Wnioskodawca uważa, że nie powinien być zobowiązany do zapłaty podatku za krzywdę, którą mu wyrządzono. Wiele razy otrzymywał odszkodowania z tytułu poniesionych strat w wyniku działania KWK (...). Wnioskodawca wskazał, że został poinformowany, iż zgodnie z prawem geologicznym i górniczym szkody spowodowane działaniem ruchu zakładu górniczego nie obejmują opodatkowania wypłaconego odszkodowania. Jednocześnie Wnioskodawca zaznaczył, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania lub zadośćuczynienia, gdzie ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (art. 21 ust. 1 pkt 3). Wnioskodawca wskazał przy tym, że przepisy ustalające wysokość i zasady odszkodowania określone są w aktach, które zostały przesłane z wnioskiem z 23 września 2013 r.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągnięte przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 20 ust. 1cyt. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak wynika z powyższego przepisu katalog przychodów zaliczanych do tzw. innych źródeł jest katalogiem otwartym. Tym samym do tegoż źródła należy zaliczyć wszystkie inne przychody, które nie mogą być zakwalifikowane do pozostałych kategorii źródeł, szczegółowo wymienionych w treści art. 10 ust. 1 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego.

Ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Z kolei zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko te odszkodowania lub zadośćuczynienia, które zostały otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Przy czym nie korzystają ze zwolnienia odszkodowania otrzymane z związku z prowadzoną działalnością gospodarczą ani odszkodowania dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Czyli zwolnione z opodatkowania są tylko odszkodowania (wypłacone na podstawie wyroku lub ugody sądowej) za tzw. szkodę rzeczywistą stanowiącą poniesienie straty, a nie dotyczącą utraconych korzyści.

Z wniosku wynika, że w związku ze zmianą miejscowego planu zagospodarowania działka Wnioskodawcy straciła na wartości. Wnioskodawca ubiegał się o odszkodowanie z tytułu rzeczywistej szkody wynikającej z braku możliwości korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób. W dniu 22 stycznia 2013 r. w wyniku uzyskanego porozumienia między Wnioskodawcą a Urzędem Gminy podpisano ugodę, w wyniku której Wnioskodawca otrzymał w terminie dwóch miesięcy odszkodowanie.

Wnioskodawca uważa, że nie powinien płacić podatku od ww. odszkodowania.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.) jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:

W myśl art. 36 ust. 2 ww. ustawy realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.

Stosownie do treści art. 36 ust. 3 ww. ustawy jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.

Wysokość odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3, oraz wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4, ustala się na dzień jej sprzedaży. Obniżenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowią różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem (art. 37 ust. 1 cyt. ustawy).

Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewidują zatem w powołanym art. 36 ust. 1 ustawy możliwość wystąpienia przez właściciela lub użytkownika wieczystego z żądaniem wypłaty odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę. Należy jednak wskazać, iż w przepisach prawa brak jest konkretnych uregulowań określających wysokość lub zasady ustalania przedmiotowego odszkodowania.

Skoro zatem w przepisach prawa brak jest konkretnych uregulowań określających wysokość lub zasady ustalania odszkodowania przewidzianego w art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, to nie znajdzie zastosowania zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem na mocy tego przepisu wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Ponadto, wskazać należy, iż z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g cyt. ustawy jednoznacznie wynika, iż zwolnieniu nie podlegają takie odszkodowania, które zostały wypłacone na podstawie umowy czy też ugody innej niż sądowa. To oznacza, że nawet wówczas, gdyby wysokość lub zasady ustalania omawianego odszkodowania wynikały z przepisów rangi ustawowej (lub aktów wykonawczych na podstawie takich przepisów wydanych), to i tak odszkodowanie nie korzystałoby ze zwolnienia, gdyż zostało otrzymane na podstawie pozasądowej ugody zawartej z Gminą.

Z wyżej wymienionych uregulowań prawnych wynika, iż odszkodowanie, o którym mowa w art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, nie może korzystać ze zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Do omawianego odszkodowania nie można również zastosować zwolnienia wynikającego z treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy gdyż jego brzmienie wskazuje na to, iż zwolnieniem wynikającym z tego przepisu są objęte wyłącznie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, które zostały otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej a nie pozasądowej, jak ma to miejsce w przedstawionym stanie faktycznym.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że wypłacone przez urząd Gminy na podstawie umowy ugody odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę wynikającą z braku możliwości korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób w związku z uchwaleniem planu zagospodarowania przestrzennego nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w lit. g pkt 3 ust. 1 art. 21 z powyższego zwolnienia zostały wyłączone odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe, a w przedstawionym stanie faktycznym została zawarta pozasądowa umowa ugody.

Odnośnie tej części stanowiska, w którym Wnioskodawca stwierdza, że nie powinien być zobowiązany do zapłaty podatku za krzywdę, gdyż wiele razy otrzymywał odszkodowania z tytułu poniesionych strat w wyniku działania KWK korzystając ze zwolnienia, Organ zauważa, że w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego. Taka sytuacja w niniejszej sprawie jednak nie występuje, ponieważ z wniosku wynika, że odszkodowanie zostało wypłacone w związku ze zmianą planu zagospodarowania przestrzennego a nie na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego.

Zatem otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W związku z dołączeniem do wniosku kserokopii dokumentów należy zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.