IBPBII/1/415-866/11/HK - Rozliczenie dochodu w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 4 października 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 6 października 2011 r.), uzupełnionym w dniu 27 grudnia 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia dochodu za 2011 r. w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 października 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia dochodu za 2011 r. w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego pismem z dnia 8 grudnia 2011 r. znak: IBPB II/1/415-866/11/HK wezwano o jego uzupełnienie. W dniu 27 grudnia 2011 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 2010 r. Sąd Okręgowy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Wnioskodawcy przeciwko żonie, prawomocnym wyrokiem rozwiązał ich małżeństwo. Od 1 grudnia 2010 r. Wnioskodawca prowadzi samodzielne gospodarstwo.

Sąd w prawomocnym orzeczeniu zdefiniował sposób i okresy wychowania i zamieszkania syna (ur. dnia 26 maja 2007 r.) w roku podatkowym u byłych małżonków. Jak wynika z tego orzeczenia można przyjąć, że w połowie roku podatkowego Wnioskodawca samotnie wychowuje syna, który w tym okresie z nim zamieszkuje. Istotą dla sprawy jest, iż w orzeczeniu Sądu o rozwiązaniu małżeństwa Wnioskodawca nie został pozbawiony praw rodzicielskich i przysługuje mu prawnie rola rodzica.

W 2011 r. Wnioskodawca wziął na siebie całkowity ciężar kosztów związanych z wychowaniem dziecka.

W wyroku rozwodowym Sąd obciążył byłych małżonków wspólnie kosztami utrzymania dziecka, jednak z katalogu obowiązków zdefiniowanych przez Sąd jednoznacznie wynika, że to Wnioskodawca ponosi pełne koszty wychowania dziecka w czasie, kiedy dziecko przebywa u niego, a oprócz tego - wypłacając byłej żonie miesięcznie przez cały rok podatkowy alimenty w kwocie 1.100 zł - Wnioskodawca ponosi również pełne koszty wychowania dziecka w czasie, kiedy przebywa u byłej żony. W czasie gdy syn mieszka u Wnioskodawcy kupuje on ubranka dla dziecka, zabawki, zapewnia dziecku wyżywienie oraz wypoczynek np. w bieżącym roku dwukrotnie był z synem na wczasach zagranicznych. Syn posiada u Wnioskodawcy swój pokój i wszystkie niezbędne rzeczy codziennego użytku. Ponadto Wnioskodawca zapewnia dziecku całoroczną prywatną opiekę medyczną, z której korzysta również była żona w przypadku koniecznych lekarskich konsultacji w czasie, gdy dziecko przebywa u niej. Poza tym podczas choroby Wnioskodawca kupuje dziecku lekarstwa oraz dostarcza niezbędną opiekę, gdy syn nie może chodzić do przedszkola. Również w razie potrzeby Wnioskodawca zaprowadza dziecko oraz finansuje badania niezbędne do wydania prawidłowej diagnozy lekarskiej podczas przewlekłych chorób.

W czasie, kiedy syn przebywa u Wnioskodawcy to on samotnie uczestniczy w jego wychowaniu, bez jakiejkolwiek pomocy byłej żony. Z uwagi na fakt, że istnieje bardzo duża więź emocjonalna pomiędzy Wnioskodawcą a synem, ma on dużo większy wpływ na kształtowanie osobowości syna oraz jego ogólny rozwój emocjonalny, intelektualny oraz fizyczny. Ten czas, w którym syn przebywa z Wnioskodawcą, maksymalnie wykorzystuje on na czynny udział w rozwoju dziecka, tj. zabiera syna na basen i uczy go pływać, organizuje wycieczki edukacyjne, np. do parku dinozaurów, parku miniatur, muzeum przyrodniczego, planetarium. Wnioskodawca zapewnia synowi rozrywkę, zabierając go do wesołego miasteczka, cyrku, kulkolandu oraz na rozmaite place zabaw. Bardzo często gra z synem w edukacyjne gry planszowe, układają wspólnie puzzle, odwiedzają ZOO oraz stadninę koni. Spędza z synem bardzo dużo czasu na świeżym powietrzu. Poza tym zawsze przed snem Wnioskodawca czyta synowi bajki, których w swoim pokoju ma już około kilkudziesięciu. Syn odwiedzając z Wnioskodawcą liczne oceanaria zainteresował się akwarystyką, a od kilku miesięcy ma już u siebie w pokoju swoje akwarium z kilkunastoma rybkami, które regularnie karmi, rozpoznaje i potrafi nazwać. Wnioskodawca podkreśla, że syn zdecydowanie woli przebywać u niego w domu, co niejednokrotnie podkreśla, gdy Wnioskodawca odprowadza go do przedszkola. Ten fakt mogą potwierdzić opiekunki syna z przedszkola, które kilkukrotnie informowały Wnioskodawcę, że syn podczas zabawy w przedszkolu z ogromnym entuzjazmem opowiada o rzeczach, które robił razem z ojcem i miejscach, do których zabrał go tata, czego nigdy nie robi w odniesieniu do byłej żony. Informacje te jednoznacznie świadczą, iż Wnioskodawca ma znacznie większy niż była żona wpływ na wychowanie syna w sferze emocjonalnej, intelektualnej oraz fizycznej.

Powyższy stan faktyczny Wnioskodawca jest w stanie udokumentować zeznaniami świadków (osoby z kręgu rodziny, przyjaciele, sąsiedzi, wychowawcy przedszkoli), dowodami ponoszenia kosztów i harmonogramem opieki ustalonym przez Sąd.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 23 grudnia 2011 r. (wpływ do tut. BKIP - 27 grudnia 2011 r.) Wnioskodawca doprecyzował zaistniały stan faktyczny wskazując, iż:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z opisanym stanem faktycznym Wnioskodawca może skorzystać z możliwości rozliczenia wspólnie z synem jako rodzic samotnie wychowujący dziecko.

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, w oparciu o art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), uzyskał on prawo do preferencyjnego rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. W ocenie Wnioskodawcy stan ten odnosi się i zaistniał w ciągu roku podatkowego 2011.

W ocenie Wnioskodawcy przedstawiony stan faktyczny świadczy, iż sprawując samotnie opiekę nad synem, bez jakiegokolwiek wsparcia i pomocy ze strony byłej żony przez prawie połowę roku kalendarzowego i uczestnicząc aktywnie w jego rozwoju, wychowuje swojego syna przyczyniając się w przeważający sposób do jego rozwoju fizycznego, intelektualnego oraz emocjonalnego.

Dodatkowo, to Wnioskodawca w całości ponosi ciężar finansowy wychowania syna, co - w opinii Wnioskodawcy - w dzisiejszych czasach jest kluczowym elementem zapewniającym całokształt zabiegów mających na celu ukształtowanie dziecka pod względem fizycznym, moralnym i umysłowym. Sprawując stałą opiekę nad synem oraz kształtując jego osobowość Wnioskodawca ponosi większościowy trud związany z wychowaniem dziecka.

Podsumowując, zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, Wnioskodawca uważa, że według przepisów prawa podatkowego ma prawo do preferencyjnego opodatkowania jako rodzic samotnie wychowujący dziecko za rok 2011. Zdaniem Wnioskodawcy uwzględnić należy również to, iż art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest elementem polityki prorodzinnej państwa i ma za zadanie umożliwić preferencyjne opodatkowanie osobom, na których spoczywają większe obowiązki związane z wychowywaniem dzieci.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

Zgodnie z art. 6 ust. 8 i 9 powołanej ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (za wyjątkiem odnoszącym się do przychodów dotyczących tzw. najmu prywatnego) lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1, tj. po dniu 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

* posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

* wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),

* nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą),

* wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia. W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.

Ponadto przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dzieci. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku. Jednakże jeżeli w trakcie roku dziecko przebywa u obojga rodziców, to prawo do preferencyjnego rozliczenia przysługuje temu z rodziców, który faktycznie wychowuje dziecko, sprawuje nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim, a nie tylko przyjmując gościnnie czy też przyjmując pod opiekę w określonych lub ustalonych przedziałach czasowych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż syn Wnioskodawcy mieszka z matką, której Sąd powierzył wykonanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem; przy czym Wnioskodawcy zostało przyznane prawo do współdecydowania we wszystkich istotnych sprawach dotyczących dziecka.

W ciągu roku podatkowego 2011 syn przebywał także w miejscu zamieszkania Wnioskodawcy, gdzie posiada swój pokój i niezbędne rzeczy codziennego użytku.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż zgodnie z orzeczeniem Sądu małoletnie dziecko ma przebywać pod wyłączną pieczą Wnioskodawcy, w miejscu jego zamieszkania, przez część każdego roku kalendarzowego, w szczególności zawsze przez jeden miesiąc wakacji letnich i jeden tydzień ferii zimowych, w Święta Bożego Narodzenia do dnia 30 grudnia w latach nieparzystych i w Święta Wielkanocne w latach parzystych, w okresie od 30 grudnia roku parzystego do dnia 2 stycznia roku nieparzystego, w okresie od 01 do 3 maja oraz w Święto Bożego Ciała przemiennie, poczynając od okresu 01 do 3 maja w latach nieparzystych. Niezależnie od powyższego, syn może przebywać u Wnioskodawcy także w innym czasie, który jest ustalany na podstawie wyroku Sądu.

Z opisu stanu faktycznego wynika również, że Wnioskodawca ponosi pełne koszty związane z utrzymaniem dziecka w czasie, kiedy syn przebywa u niego. Wnioskodawca wypłaca byłej żonie miesięcznie przez cały rok podatkowy alimenty w kwocie 1.100 zł, przeznaczone na utrzymanie dziecka w czasie, kiedy syn przebywa u byłej żony. Ponadto Wnioskodawca zapewnia dziecku całoroczną prywatną opiekę medyczną.

Z uwagi na fakt, że istnieje bardzo duża więź emocjonalna pomiędzy Wnioskodawcą a synem, ma on ogromny wpływ na kształtowanie osobowości syna oraz jego ogólny rozwój emocjonalny, intelektualny oraz fizyczny. Ten czas, w którym syn przebywa z Wnioskodawcą maksymalnie wykorzystuje on na czynny udział w rozwoju dziecka, tj. zabiera syna na basen, organizuje wycieczki edukacyjne i zapewnia synowi rozrywkę.

Wnioskodawca podkreśla, że syn zdecydowanie woli przebywać u niego w domu, co niejednokrotnie podkreśla, gdy Wnioskodawca odprowadza go do przedszkola.

Z istoty pojęcia "osoba samotnie wychowująca dzieci" należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób, ponieważ za prawnie niedopuszczalną należałoby uznać sytuację, w której z tego samego stanu faktycznego dwie osoby wysnują wniosek, że są osobami samotnie wychowującymi dzieci. Używając określeń "rodzic albo opiekun prawny" ustawodawca przesądził zatem, że możliwość wspólnego rozliczenia dochodów z małoletnim dzieckiem przysługuje tylko jednemu z rodziców, a mianowicie temu, który faktycznie wychowuje dziecko.

W niniejszej sprawie odpowiedź na pytanie, czy Wnioskodawca może być opodatkowany jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy zatem wywieść z ustalenia, który z rodziców w rzeczywistości ponosi trud wychowania dziecka. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do jego "utrzymania" czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim bądź zapewniania dziecku rozlicznych atrakcji lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju. Użycie określenia "osoba samotnie wychowująca dzieci" oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do wspólnego rozliczenia dochodów z małoletnim dzieckiem temu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko, a nie zajmuje się jedynie dzieckiem w czasie określonym mu sądownie do dyspozycji, tj. przede wszystkim w czasie wakacji, w weekendy i święta czy też inne dni wolne od pracy.

W okolicznościach rozstrzyganej sprawy stwierdzić zatem należy, że rodzicem faktycznie wychowującym syna jest matka dziecka. To ona bowiem, jak wynika z wniosku, z racji, iż to jej Sąd przyznał prawo do wykonywania władzy rodzicielskiej, zajmuje się wychowaniem syna. Wnioskodawca posiada jedynie prawo do współdecydowania we wszystkich sprawach dotyczących dziecka, jednakże to nie oznacza, iż ponosi codzienny trud jego wychowywania. Jak wynika z treści wniosku Wnioskodawca zajmuje się synem jedynie w czasie wakacji, ferii, w weekendy czy też w inne dni ustalone na podstawie wyroku Sądu. Zatem trudno jest uznać, iż Wnioskodawca dziecko faktycznie wychowuje, a właśnie wychowywanie dziecka, tj. kształtowanie jego osobowości i sprawowanie nad nim stałej pieczy (a nie tylko doraźnej, tj. w określonych przedziałach czasowych) jest warunkiem do skorzystania z preferencji podatkowej, o której mowa w powołanym art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z tych też przyczyn Wnioskodawca nie może zostać uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Prawa do preferencyjnego rozliczenia podatku nie można również wywieźć z faktu, iż sytuacja materialna Wnioskodawcy jest najprawdopodobniej lepsza niż sytuacja materialna jego byłej żony (to Wnioskodawca zapewnia dziecku prywatną opiekę lekarską, płaci alimenty, zapewnia dziecku liczne atrakcje i rozrywki). Niewątpliwie syn jest bardzo zadowolony z faktu, iż Wnioskodawca zapewnia mu wiele różnych atrakcji i rozrywek w czasie, gdy przebywają razem i niewątpliwie trzeba przyznać Wnioskodawcy, iż jego kontakt z dzieckiem ma wpływ na kształtowanie osobowości dziecka, gdyż jest to naturalny wynik relacji dziecko-rodzic. Jednakże nie jest to wystarczającym powodem do twierdzenia, iż to Wnioskodawca faktycznie wychowuje dziecko. Wnioskodawca bowiem, w odróżnieniu od matki dziecka, zajmuje się synem sporadycznie, niejako "od święta". Tymczasem wychowywanie dziecka jest procesem ciągłym, który musi mieć miejsce zarówno w sytuacjach, gdy dziecko ma zapewnione liczne atrakcje i rozrywki, jak również (przede wszystkim) w tzw. "dni powszednie", kiedy tychże atrakcji i rozrywek jest znacznie mniej, a więcej jest obowiązków (z których dziecko nie zawsze jest zadowolone).

Należy zauważyć, że okres samotnego wychowywania dziecka może trwać nawet jeden dzień (np. w sytuacji narodzin dziecka w trakcie roku podatkowego bądź śmierci jednego z rodziców). Jednakże w przedstawionym stanie faktycznym - co wykazano powyżej - nie można stwierdzić, że Wnioskodawca ponosi codzienny trud wychowania dziecka, gdyż to matce Sąd powierzył wykonanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem i to matka dziecka sprawuje faktyczny nadzór nad wychowaniem syna. Wnioskodawca zaprasza syna do siebie (towarzyszy mu) jedynie w czasie wakacji, w weekendy i święta czy też inne określone dni w roku.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.