IBPBII/1/415-836/11/AŻ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 27 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaconego odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 27 września 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaconego odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 1999 r. Wnioskodawczyni wystąpiła do sądu okręgowego, w imieniu niepełnoletnich wówczas synów, z powództwem w sprawie ściągnięcia zasądzonych alimentów od przebywającego na terenie Francji ojca. W 2000 r. adekwatny organ francuski przesłał potwierdzenie odbioru wniosku. Pomimo uzupełnienia wszystkich wymaganych dokumentów do 2005 r. nie podjęto żadnych działań mających na celu wyegzekwowanie należnych kwot.

W związku z powyższym w 2005 r. Wnioskodawczyni złożyła skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu przeciwko odpowiedniemu Ministerstwu Francji, które było odpowiedzialne za tak długo trwający przewód sądowy. Ponieważ na skutek nieotrzymywania alimentów przez tak długi okres rodzina Wnioskodawczyni poniosła dolegliwości życia w niedostatku, Wnioskodawczyni wystąpiła o odszkodowanie od władz francuskich w wysokości 20.000 zł. Europejski Trybunał Praw Człowieka po zapoznaniu się ze sprawą wydał w 2010 r. korzystny dla Wnioskodawczyni wyrok. Po kilku miesiącach zabiegania o wywiązanie się przez stronę francuską ze zobowiązań nałożonych wyrokiem Trybunału w 2011 r. Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie w wysokości 19.312,84 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Wnioskodawczyni wskazała, iż odszkodowanie zostało przyznane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka za poniesione straty moralne. Z powodu sytuacji materialnej, w której znalazła się jej rodzina zaspokajanie podstawowych potrzeb było bardzo trudne. Wnioskodawczyni wskazała, iż pieniądze z odszkodowania zostaną przeznaczone na kształcenie synów oraz pokrycie zobowiązań bankowych. Wobec powyższego Wnioskodawczyni powołała się na art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych traktujący o możliwości zwolnienia podatkowego przy tego typu odszkodowaniach sądowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy źródłem przychodów są również inne źródła. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Wskazany przez ustawodawcę w art. 20 ust. 1 ww. ustawy katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera on jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do innych źródeł. Zgodnie z powołanymi przepisami opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla podatnika przysporzenie majątkowe.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Oznacza to, że na mocy tego przepisu wolne od podatku są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami w nim wymienionymi.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje bowiem inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w 1999 r. Wnioskodawczyni wystąpiła do sądu okręgowego, w imieniu niepełnoletnich wówczas synów, z powództwem w sprawie ściągnięcia zasądzonych alimentów od przebywającego na terenie Francji ojca. Pomimo uzupełnienia wszystkich wymaganych dokumentów do 2005 r. nie podjęto żadnych działań mających na celu wyegzekwowanie należnych kwot.

W związku z powyższym w 2005 r. Wnioskodawczyni złożyła skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu przeciwko odpowiedniemu Ministerstwu Francji, które było odpowiedzialne za tak długo trwający przewód sądowy. Ponieważ na skutek nieotrzymywania alimentów przez tak długi okres rodzina Wnioskodawczyni poniosła dolegliwości życia w niedostatku, Wnioskodawczyni wystąpiła o odszkodowanie od władz francuskich w wysokości 20.000 zł. Europejski Trybunał Praw Człowieka po zapoznaniu się ze sprawą wydał w 2010 r. korzystny dla Wnioskodawczyni wyrok. Po kilku miesiącach zabiegania o wywiązanie się przez stronę francuską ze zobowiązań nałożonych wyrokiem Trybunału w 2011 r. Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie w wysokości 19.312,84 zł.

Przenosząc zaistniały stan faktyczny na grunt przepisów prawa wskazać należy, iż przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymaga dla zastosowania zwolnienia przedmiotowego, by odszkodowanie było wypłacone na podstawie polskich przepisów lub ugody zawartej przed polskim sądem. Nie ogranicza też zwolnienia do ewentualnych odszkodowań wypłaconych wyłącznie w kraju. Z treści wniosku wynika, iż odszkodowanie zostało przyznane wyrokiem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. W związku z tym wskazać należy, iż otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie jest odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem zostało ono otrzymane na podstawie wyroku i nie znajdą do niego zastosowania wyjątki przewidziane w ww. przepisie, gdyż nie zostało ono wypłacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Wypłacone świadczenie ma niewątpliwie charakter odszkodowawczy mający na celu naprawienie szkody spowodowanej niewyegzekwowaniem należnych alimentów i związanym z tym niedostatkiem rodziny.

Tym samym wskazane odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.