IBPBII/1/415-832/14/ASz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) #8722; Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 3 października 2014 r. (wpływ do Biura - 7 października 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu - jest prawidłowe.

W dniu 7 października 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W celu osiągnięcia lepszych efektów windykacyjnych Gmina (Wnioskodawca) zamierza wprowadzić program pozwalający osobom, znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej na odpracowanie zaległości czynszowych i opłat eksploatacyjnych powstałych z tytułu najmu lokali, znajdujących się w zasobie mieszkaniowym Gminy lub z tytułu ich bezumownego zajmowania (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu).

Wnioskodawca wskazał, że z osobami zobowiązanymi do zapłaty zaległości finansowych, podpisywany byłby aneks do umowy najmu, przewidujący, zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego i art. 659 § 2 ww. Kodeksu możliwość zapłaty czynszu i opłat eksploatacyjnych za zgodą wynajmującego, także w formie świadczenia rzeczowego, polegającego na świadczeniu na rzecz Gminy różnego rodzaju prac porządkowych. Następnie z najemcą podpisywane byłoby porozumienie, w którym ustalony byłby konkretny rodzaj pracy, termin jej wykonania oraz wysokość zadłużenia jaka w wyniku wykonania pracy byłaby spłacona. Wykonanie zleconej pracy potwierdzane byłoby każdorazowo przez pracownika upoważnionego przez Wójta Gminy. Z osobami zajmującymi lokal bez tytułu prawnego zawierane byłoby porozumienia na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy u najemców lub osób zajmujących lokale wchodzące w skład zasobu mieszkaniowego Gminy powstaje przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowywaniem przez nich zaległości z tytułu opłat czynszowych, eksploatacyjnych oraz za bezumowne korzystanie z lokalu, a jeśli tak, czy Gmina jako płatnik zobowiązana będzie do odprowadzania zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że spłata długu wynikającego z zaległości czynszowych i innych związanych z zajmowaniem lokalu, którego właścicielem jest gmina, poprzez jego odpracowanie, jest dla dłużnika obojętne podatkowo.

Wnioskodawca uważa, że świadczenie pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wobec gminy nie generuje u niego powstania przychodu. W związku z tym, że po stronie najemcy nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, Gmina nie będzie występowała w tym przypadku jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, a tym samym nie będzie wystawiała deklaracji PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza wprowadzić program pozwalający osobom, znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej na odpracowanie zaległości czynszowych i opłat eksploatacyjnych powstałych z tytułu najmu lokali, znajdujących się w zasobie mieszkaniowym Gminy lub z tytułu ich bezumownego zajmowania (po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu).

Z osobami zobowiązanymi do zapłaty zaległości finansowych, podpisywany byłby aneks do umowy najmu, przewidujący, zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego i art. 659 § 2 ww. Kodeksu możliwość zapłaty czynszu i opłat eksploatacyjnych za zgodą wynajmującego, także w formie świadczenia rzeczowego, polegającego na świadczeniu na rzecz Gminy różnego rodzaju prac porządkowych. Z osobami zajmującymi lokal bez tytułu prawnego zawierane byłoby porozumienia na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Z powyższego wynika, że wynajmujący jest zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.

Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (art. 18 ust. 2 ww. ustawy).

Natomiast w myśl art. 18 ust. 3 ww. ustawy osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem jej jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku z tytułu zaległości czynszowych lub odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy czy łączącego strony stosunku prawnego wynikającego z art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania - poza umową stron - jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności stwierdzić należy, że wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Faktu tego nie zmienia to, że umowy najmu wygasły lub zostały rozwiązane, wskutek czego ustaje łączący strony stosunek prawny najmu, bowiem byłego lokatora wiąże z właścicielem lokalu - wynikający z art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego #8722; nienazwany stosunek prawny polegający na tym, że były lokator jest zobowiązany uiszczać na rzecz Wnioskodawcy do czasu opróżnienia lokalu odszkodowanie za jego zajmowanie bez tytułu prawnego.

Mając na uwadze przedstawiony opis zdarzenia przyszłego i powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, że po stronie najemców jak i osób, które nie posiadają tytułu prawnego do lokalu a zajmują lokale znajdujące się w zasobie mieszkaniowym Gminy bez tytułu prawnego, nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległego czynszu lub odszkodowania, a co za tym idzie, na Wnioskodawcy nie będą ciążyły z tego tytułu obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie poboru zaliczek na ten podatek.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.