IBPBII/1/415-795/14/MK - Określenie skutków podatkowych w ujęciu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrotu przez spółdzielnię mieszkaniową zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 25 września 2014 r. (data wpływu do Biura - 29 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwrotu przez spółdzielnię mieszkaniową zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 września 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwrotu przez spółdzielnię mieszkaniową zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (wraz z żoną) przez wiele lat oszczędzał dokonując wpłat na książeczkę mieszkaniową w. Bank.... W 1989 r. wpłacił wkład mieszkaniowy na mieszkanie spółdzielcze w Spółdzielni Mieszkaniowej, który pochłonął wszystkie zgromadzone oszczędności oraz wypłaconą przez bank premię gwarancyjną. W dniu 29 grudnia 1989 r. Wnioskodawca otrzymał mieszkanie spółdzielcze. W latach 2009-2012, na skutek bardzo niskich dochodów rodziny związanych z jego chorobą, Wnioskodawca wraz z żoną nie opłacali terminowo opłat czynszowych. W związku z powstałym zadłużeniem czynszowym w 2012 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa odebrała im tytuł prawny do mieszkania. Jednocześnie został zwrócony wkład mieszkaniowy w wysokości - jak podaje Spółdzielnia w PIT-8C - 55.916,84 zł, natomiast faktyczna wysokość wypłaconego zwrotu wyniosła ok. 29.900,00 zł łącznie dla Wnioskodawcy i żony. Fakt ten został udokumentowany poprzez wystawienie druku PIT-8C, w którym w poz. 34 określono kwotę zwróconego wkładu mieszkaniowego jako przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W rzeczywistości, jak wynika z pisma Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 26 sierpnia 2014 r., wysokość wkładu lokatorskiego, który został wniesiony na mieszkanie wyniósł 2.394.400,00 starych zł (tekst jedn.: 239,44 zł po denominacji). Z uwagi na taki zapis Spółdzielni Mieszkaniowej w PIT-8C - kwota 55.916,84 zł potraktowana została przez właściwy Urząd Skarbowy jako przychód podlegający opodatkowaniu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy kwota zwróconego zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego stanowi w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód podlegający opodatkowaniu.

Zdaniem Wnioskodawcy, pozbawienie prawa do lokalu w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej wiąże się ze zwrotem wkładu mieszkaniowego, który dotychczasowy lokator wniósł na rzecz Spółdzielni. W przypadku Wnioskodawcy wydatki na ten cel zostały poniesione w 1989 r. Kwota, którą wówczas Wnioskodawca poniósł była efektem jego oraz żony wieloletnich oszczędności i jej wysokość, w mniemaniu Wnioskodawcy, była współmierna z pozyskanymi środkami finansowymi w 2012 r. tytułem wypłaty wkładu lokatorskiego. Na przestrzeni 23 lat, podczas których Wnioskodawca zamieszkiwał w zasobach Spółdzielni, nastąpiła denominacja złotego, z roku na rok narastała inflacja i każde świadczenie podlegało corocznej waloryzacji. W ocenie Wnioskodawcy, dochód jaki osiągnął z tytułu zwrotu wspomnianego wkładu lokatorskiego nie jest przychodem a jedynie zwrotem, na co zresztą wskazuje użyte w druku PIT-8C sformułowanie "zwrot". Z uwagi na ten fakt kwota 55.916,84 zł nie powinna podlegać opodatkowaniu a jedynie stanowić oddanie w ponowne posiadanie wcześniej zaoszczędzonych środków finansowych po dokonanym rozliczeniu zaległości czynszowych ze Spółdzielnią.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenie, przy czym - co istotne - musi być ono przez podatnika otrzymane lub postawione do jego dyspozycji.

Przepis art. 10 ust. 1 tej ustawy zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 cyt. ustawy, źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla osób fizycznych (podatników) przysporzenie majątkowe.

Jednakże, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca przez wiele lat oszczędzał dokonując wpłat na książeczkę mieszkaniową w. Bank.... W 1989 r. wpłacił wkład mieszkaniowy na mieszkanie spółdzielcze w Spółdzielni Mieszkaniowej, który pochłonął wszystkie zgromadzone oszczędności oraz wypłaconą przez bank premię gwarancyjną. W dniu 29 grudnia 1989 r. Wnioskodawca otrzymał mieszkanie spółdzielcze. W latach 2009-2012, na skutek bardzo niskich dochodów rodziny związanych z jego chorobą, Wnioskodawca wraz z żoną nie opłacali terminowo opłat czynszowych. W związku z powstałym zadłużeniem czynszowym w 2012 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa odebrała im tytuł prawny do mieszkania. Jednocześnie został zwrócony wkład mieszkaniowy w wysokości 55.916,84 zł, natomiast faktyczna wysokość wypłaconego zwrotu wyniosła ok. 29.900,00 zł łącznie dla Wnioskodawcy i żony. Fakt ten został udokumentowany poprzez wystawienie druku PIT-8C, w którym w poz. 34 określono kwotę zwróconego wkładu mieszkaniowego jako przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W rzeczywistości, wysokość wkładu lokatorskiego, który został wniesiony na mieszkanie wyniósł 2.394.400,00 starych zł (tekst jedn.: 239,44 zł po denominacji). Z uwagi na taki zapis Spółdzielni Mieszkaniowej w PIT-8C - kwota 55.916,84 zł potraktowana została przez właściwy Urząd Skarbowy jako przychód podlegający opodatkowaniu.

Kwestię wniesienia wkładu mieszkaniowego oraz jego zwrotu regulują przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1222).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu.

W myśl natomiast art. 4 ust. 3 ww. ustawy członkowie spółdzielni, którzy oczekują na ustanowienie na ich rzecz spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego albo prawa odrębnej własności lokalu, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów budowy lokali przez wnoszenie wkładów mieszkaniowych lub budowlanych. Od chwili postawienia im lokali do dyspozycji uiszczają oni opłaty określone w ust. 1 albo 2.

W myśl art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkostwa oraz w innych wypadkach określonych w niniejszym rozdziale.

W przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu (art. 11 ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie do art. 11 ust. 21 cyt. ustawy w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu.

Zgodnie z art. 11 ust. 22 tej ustawy z wartości rynkowej lokalu potrąca się przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, potrąca się również nominalną kwotę umorzenia kredytu lub dotacji, w części przypadającej na ten lokal oraz kwoty zaległych opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu.

Warunkiem wypłaty, o której mowa w ust. 21, jest opróżnienie lokalu (art. 11 ust. 24 ww. ustawy).

Powołany wyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie wskazuje przedmiotowe zwolnienie jako ograniczające się tylko i wyłącznie do wysokości wniesionych do spółdzielni wkładów. Jeżeli wartość ich ulega zwiększeniu na skutek waloryzacji wówczas zwolnienie obejmuje wyłącznie tę część wypłaconej kwoty, która odpowiada kwocie wniesionego wkładu (tekst jedn.: bez uwzględnienia waloryzacji). Z tego też względu, nadwyżka pomiędzy uzyskanym przychodem (tekst jedn.: zwaloryzowanym wkładem) a nominalną wartością wniesionego (uiszczonego) wkładu stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem uzyskany przez Wnioskodawcę przychód w związku ze zwrotem zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego w kwocie 55.916,84 zł stanowi co do zasady przychód podatkowy, przy czym do wysokości uprzednio wniesionego (uiszczonego w wysokości 239,44 zł - po denominacji) wkładu (bez uwzględnienia waloryzacji), korzysta ze zwolnienia z opodatkowania.

W świetle powyższego, należy zatem stwierdzić, iż kwota zwróconego wkładu mieszkaniowego, do wysokości wniesionego do Spółdzielni Mieszkaniowej wkładu, jest przychodem zwolnionym z podatku dochodowego na mocy ww. art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast nadwyżka pomiędzy wypłaconą przez Spółdzielnię kwotą a wniesionym wkładem stanowi przysporzenie majątkowe, tj. przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 tej ustawy. W takim przypadku Spółdzielnia obowiązana była do sporządzenia informacji PIT-8C, o której mowa w art. 42a ww. ustawy. W informacji tej Spółdzielnia Mieszkaniowa zobowiązana była wykazać jako przychód podlegający opodatkowaniu różnicę między wypłaconą należnością a wartością wniesionego do Spółdzielni wkładu.

W związku z powyższym, nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że dochód jaki osiągnął z tytułu zwrotu wkładu lokatorskiego nie jest przychodem a jedynie zwrotem wkładu oraz że z uwagi na ten fakt kwota 55.916,84 zł nie powinna podlegać opodatkowaniu a jedynie stanowić oddanie w ponowne posiadanie wcześniej zaoszczędzonych środków finansowych po dokonanym rozliczeniu zaległości czynszowych ze Spółdzielnią.

Należy jeszcze raz podkreślić, że zwrot wkładu mieszkaniowego jest przychodem w rozumieniu powołanego powyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zakwalifikowanym do tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy. Jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy do wysokości wniesionych wkładów do spółdzielni zwolniony z podatku dochodowego.

Mając na uwadze powyższe należy stanowisko Wnioskodawcy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.