IBPBII/1/415-77/11/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 stycznia 2011 r. (data wpływu 31 stycznia 2011 r.) w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za ustanowienie użytkowania na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 stycznia 2011 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za ustanowienie użytkowania na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zaistniałego stanu faktycznego:

Wnioskodawca jest współwłaścicielem nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości P. oznaczonej jako działka nr 126 obr 213. Nieruchomość jest gruntem rolnym i wchodzi w skład prowadzonego przez Wnioskodawcę gospodarstwa rolnego. Na podstawie ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w P. z dnia 15 kwietnia 2010 r. pomiędzy współwłaścicielami nieruchomości gruntowej a Spółką, zostało ustanowione prawo odpłatnego użytkowania części nieruchomości gruntowej, o powierzchni 0,2 ha, na której zlokalizowany jest odwiert wraz z obiektami towarzyszącymi. W ramach ustanowionego użytkowania Spółka uzyskała prawo dojazdu, wykonywania eksploatacji, a następnie rekonstrukcji lub likwidacji tego odwiertu. Użytkowanie zostało ustanowione na okres 10 lat od dnia 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. Z tytułu ustanowienia użytkowania Wnioskodawca otrzymał wypłacone jednorazowo wynagrodzenie w kwocie 50.000 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone na podstawie ugody sądowej wynagrodzenie z tytułu ustanowienia użytkowania na gruncie wchodzącym w skład gospodarstwa rolnego w celu eksploatacji, rekonstrukcji lub likwidacji odwiertu przez Spółkę podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane wynagrodzenie wypłacone na warunkach opisanych powyżej podlega zwolnieniu od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 120 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pomimo tego, iż w powołanym przepisie jest mowa o odszkodowaniu za ustanowienie na gruntach, wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, służebności gruntowej, to należy uznać, iż zwolnienie obejmuje również wynagrodzenie za ustanowienie użytkowania na takich gruntach. Zarówno służebność gruntowa jak i użytkowanie są ograniczonymi prawami rzeczowymi, których przedmiotem jest korzystanie z cudzej rzeczy, najczęściej za ekwiwalent pieniężny w postaci wynagrodzenia. Cel, w jakim zostało ustanowione użytkowanie na rzecz Spółki mógłby równie dobrze zostać osiągnięty w drodze ustanowienia służebności gruntowej lub służebności przesyłu. Ustanowienie użytkowania zagwarantowało przedsiębiorcy prawo do korzystania z gruntu i umiejscowionych na nim urządzeń przesyłowych, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń, a właściciel nieruchomości otrzymał w zamian za ograniczenie swojego prawa ekwiwalent pieniężny. Zdaniem Wnioskodawcy nieuzasadnione było by odmienne traktowanie pod względem podatkowym właściciela nieruchomości rolnej obciążonej użytkowaniem a inaczej właściciela nieruchomości rolnej obciążonej służebnością gruntową, zwłaszcza w sytuacji, gdy aktualnie nie ma możliwości ustanowienia służebności gruntowej w powyższym zakresie. Ustanowienie użytkowania związane jest z inwestycją dotyczącą urządzeń gazowych, a zatem spełnia wymóg określony w art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy. Jak zwrócił uwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 21 października 2009 r. (sygn. akt I SA/Sz 4673/09) użyte przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy podatkowej pojęcie "odszkodowanie za ustanowienie służebności gruntowej" odpowiada pojęciu wynagrodzenia, ekwiwalentu, zapłaty, należności. Sąd wyjaśnił iż w omawianym przepisie chodzi o świadczenia pieniężne otrzymane przez osobę fizyczną będącą posiadaczem gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, stanowiące odszkodowanie, czyli rekompensatę (ekwiwalent) za ograniczenie swojego prawa własności takich gruntów na rzecz przedsiębiorcy realizującego określoną inwestycję.

Jak stwierdził Sąd takie wynagrodzenie stanowi odszkodowanie (ustalone z góry szacunkowo) za szkody jakie poniesie posiadacz gruntów rolnych wskutek realizacji inwestycji. Wynagrodzenie ustalone na rzecz Wnioskodawcy w drodze ugody sądowej za ustanowienie użytkowania, ma taki sam charakter prawny i ekonomiczny jak odszkodowanie o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) należy uznać iż są to pojęcia tożsame, równoznaczne i mogą być używane zamiennie.

Biorąc powyższe pod uwagę, wnioskodawca stoi na stanowisku, iż uzyskane na mocy ugody sądowej wynagrodzenie za ustanowienie na gruntach rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego użytkowania na rzecz Spółki celu umożliwienia przedsiębiorcy przemysłowemu korzystania z urządzeń gazowych podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji zaniechano poboru podatku.

Ponadto zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie sądowo-administracyjnym poglądem przepisy dotyczące wszelkiego rodzaju ulg i zwolnień podatkowych, jako odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, powinny być interpretowane ściśle, z zastosowaniem wykładni językowej. Wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna. W przytaczanym art. 21 ust. 1 pkt 120 cyt. ustawy ustawodawca wykazał warunki, które tylko spełnione łącznie uprawniają do korzystania ze zwolnienia.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 120 cyt. ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

Jednocześnie w myśl powołanego wyżej art. 143 ust. 2 przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Mając na względzie powyższe, rozstrzygnięcie rozpatrywanej sprawy jest uzależnione od tego czy wynagrodzenie, w przypadku, gdy zostało wypłacone za ustanowienie użytkowania mieści się w dyspozycji zwolnienia unormowanego we wzmiankowanym art. 21 ust. 1 pkt 120 cyt. ustawy o podatku dochodowym. Pozostałe bowiem przesłanki stosowania zwolnienia wskazane w przepisie zostały skonsumowane.

Zagadnienia związane z ustanowieniem służebności gruntowej uregulowane zostały w przepisach prawa cywilnego. Zgodnie z art. 244 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka. Przytoczony katalog ograniczonych praw rzeczowych ma charakter zamknięty, a każde z nich jest odrębnie unormowane.

Stosownie do art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Użytkowanie normuje natomiast art. 252 Kodeksu cywilnego stanowiący, iż rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie). Mając na względzie powyższe wskazać należy, że skoro w art. 21 ust. 1 pkt 120 cyt. ustawy o podatku dochodowym nie wskazano użytkowania, jako prawa za ustanowienie, którego wynagrodzenie wolne jest od opodatkowania, należy traktować to za świadomy zabieg ustawodawcy. Niespełnienie jednego z warunków korzystania ze zwolnienia (inne niż wskazane w przepisie ograniczone prawo rzeczowe) czyni bezprzedmiotowym podnoszony przez Wnioskodawcę argument o odszkodowawczym charakterze wypłaconego wynagrodzenia. Odnośnie natomiast przytoczonego we wniosku orzeczenia zauważa się, iż zgodnie z art. 87 Konstytucji Rzeczpospolitej (tekst jedn. Dz. U. z 1997 Nr, 78 poz. 483) orzeczenia sądów nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa, a jedynie rozstrzygnięcie indywidualnej sprawy. Dodatkowo przytoczone orzeczenie odnosiło się do rozstrzygnięcia charakteru prawnego służebności przesyłu, a także zakresu pojęciowego słowa "odszkodowanie". Tym samym rozstrzygany przez sąd stan faktyczny był inny niż prezentowany przez Wnioskodawcę, w związku z czym nie może nawet pomocniczo zostać wykorzystany do analizy prezentowanej we wniosku sprawy. Wobec powyższego wskazana we wniosku kwota podlegać będzie opodatkowaniu a otrzymane wynagrodzenie będzie stanowić przychód "z innych źródeł", o którym mowa w art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy o podatku dochodowym i należy je wykazać w zeznaniu PIT-36 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) składanym za rok podatkowy, w którym zostało wypłacone. Ponadto informuje się, że pomimo wskazania przez Wnioskodawcę, że użytkowanie zostało ustanowione na okres 10 lat od dnia 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. to całokształt przedstawiony w stanie faktycznym wskazuje na okres od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2020 r. Powyższe nie wpływa jednak na rozstrzygnięcie w przedmiocie interpretacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Ponadto wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są na pisemny wniosek zainteresowanego w jego indywidualnej sprawie. W związku z powyższym przedmiotowa interpretacja dotyczy wyłącznie Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tutejszy organ pragnie jednocześnie nadmienić, że dokumenty załączone do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.