IBPBII/1/415-660/10/HK - Możliwość zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania przyznanego w związku z wypadkiem przy pracy na terenie Niemiec.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 19 lipca 2010 r. (data wpływu do tut. Biura - 22 lipca 2010 r.), uzupełnionym w dniu 28 października 2010 r. i 12 listopada 2010 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania przyznanego w związku z wypadkiem przy pracy na terenie Niemiec:

* w części dotyczącej świadczeń otrzymanych w okresie od stycznia 1998 r. do grudnia 2004 r. - jest nieprawidłowe,

* w części dotyczącej świadczeń otrzymanych od stycznia 2005 r. - jest prawidłowe.

W dniu 22 lipca 2010 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odszkodowania przyznanego w związku z wypadkiem przy pracy na terenie Niemiec.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 15 października 2010 r. Znak: IBPB II/1/415-660/10/HK, a następnie pismem z dnia 2 listopada 2010 r. Znak: IBPB II/1/415-660/10/HK wezwano o jego uzupełnienie. W dniu 28 października 2010 r. i 12 listopada 2010 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 1997 r. wnioskodawczyni pracowała jako pracownik sezonowy na terenie Niemiec i w dniu 17 sierpnia 1997 r. podczas pracy uległa wypadkowi. Na skutek tego wypadku doznała obrażeń w postaci kompresyjnego złamania 12 kręgu piersiowego oraz 1-2 trzonu lędźwiowego. Ubezpieczyciel niemiecki decyzją z dnia 4 grudnia 1998 r. uznał ten wypadek za wypadek przy pracy i przyznał wnioskodawczyni z tytułu odniesionych obrażeń tymczasowe odszkodowanie płatne w miesięcznych ratach. Ubezpieczyciel wypłacał odszkodowanie w ratach do maja 2010 r., po czym wypłacił jednorazowo skapitalizowane odszkodowanie.

Bank, który przekazywał wnioskodawczyni dotychczasowe odszkodowanie w ratach pobierał podatek dochodowy od każdej raty interpretując miesięczne raty odszkodowania jako rentę. Wnioskodawczyni nie podziela poglądu Banku albowiem - zdaniem wnioskodawczyni - nie została jej przyznana renta ale odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, rozłożone na raty. Podobnie skapitalizowania kwota wypłacona przez ubezpieczyciela, w ocenie wnioskodawczyni, nie jest rentą a odszkodowaniem.

W opinii wnioskodawczyni, ani w Polsce ani też w innych krajach Unii Europejskiej podatek dochodowy od odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu, powstałym w szczególności podczas wypadku przy pracy, nigdy nie był i nie jest pobierany.

W treści uzupełnienia wnioskodawczyni doprecyzowała stan faktyczny stwierdzając, iż rentę jako tymczasowe odszkodowanie otrzymała na mocy decyzji Landwirtschaftliche Berufsgenossenschaft NB/Opf/Rolnicza Spółdzielnia Zawodowa/Ustawowe Ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków. Odszkodowanie to wypłacone było z niemieckiego ustawowego ubezpieczenia społecznego. Tymczasowe odszkodowanie wnioskodawczyni otrzymywała od 1 stycznia 1998 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym stanie faktycznym należy uiścić podatek dochodowy od już wypłaconych rat odszkodowania oraz skapitalizowanej kwoty odszkodowania, wypłaconej na przyszłość.

Zdaniem wnioskodawczyni podatek dochodowy od wypłaconych kwot odszkodowania nie należy się.

Jako przepis podlegający interpretacji wnioskodawczyni w części D.3, poz. 47 druku ORD-IN wskazała art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do art. 4a ww. ustawy przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawczyni pracując w Niemczech uległa wypadkowi. W związku z powyższym zostało jej przyznane odszkodowanie, które w okresie od stycznia 1998 r. do maja 2010 r. było wypłacane w ratach, a następnie zostało wypłacone jednorazowo - jako skapitalizowana wartość. Z treści wniosku jak również jego uzupełnienia - wbrew twierdzeniu wnioskodawczyni - wynika jednoznacznie, iż świadczenia te są wypłacane jako renta wypadkowa.

Skoro zatem wypłacone wnioskodawczyni, w związku z wypadkiem przy pracy na terenie Niemiec, świadczenia stanowią w efekcie rentę wypadkową, to w przedmiotowej sprawie należy dokonać analizy przepisów prawa podatkowego dotyczących rent.

W myśl art. 19 umowy zawartej między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku z dnia 18 grudnia 1972 r. (Dz. U. z 1975 r. Nr 31, poz. 163 z późn. zm.) dochody nie wymienione wyraźnie w poprzednich artykułach (w kategorii tej mieszczą się m.in. renty oraz wszelkie inne świadczenia, w tym także odszkodowania) - mogą być opodatkowane tylko w państwie, w którym mają miejsce zamieszkania osoby uzyskujące dochody z tego tytułu. Umowa ta obowiązywała do końca 2004 r.

Z powyższych przepisów wynika, iż renty czy też odszkodowania wypłacone w postaci renty otrzymywane z Niemiec, wypłacane osobom mającym miejsce zamieszkania w Polsce, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce.

Zasady opodatkowania dochodu uzyskanego z tytułu wypłaconych rent oraz wysokość podatku zostały uregulowane w ww. ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowy, podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Analizy, czy ww. świadczenie otrzymane przez wnioskodawczynię korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych należy dokonać poprzez pryzmat zapisów art. 21 ust. 1 pkt 3, pkt 3c oraz pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3c tej ustawy wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż przyznana wnioskodawczyni renta wypadkowa z tytułu wypadku na podstawie przepisów prawa niemieckiego nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych określonych w powołanych wyżej przepisach art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie została bowiem przyznana na podstawie przepisów prawa cywilnego, jak również nie została przyznana w warunkach i na zasadach określonych w treści art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

W niniejszej sprawie brak jest jednak podstaw do zastosowania ww. zwolnienia, gdyż z wniosku nie wynika aby przedmiotowe odszkodowanie w postaci renty wypadkowej było wypłacane jako odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia osobowego, gdyż zostało ono wypłacone z niemieckiego ustawowego ubezpieczenia społecznego.

Zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Tak więc, wszystkie ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania wynikającej z art. 84 Konstytucji RP stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Tym samym podkreślenia wymaga fakt, że tylko określone zdarzenia prawne bądź spełnienie określonych przesłanek, od których ustawodawca uzależnia prawo do zwolnienia z opodatkowania - skutkuje zwolnieniem przychodu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przyznane wnioskodawczyni na podstawie przepisów prawa niemieckiego tymczasowe odszkodowanie wypłacane w postaci renty wypadkowej, nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych określonych w treści ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przyjąć zatem należy, że rzeczone świadczenie otrzymane przez wnioskodawczynię od stycznia 1998 r. do grudnia 2004 r. podlegała opodatkowaniu wyłącznie w Polsce, zgodnie z art. 19 ww. umowy obowiązującej do dnia 31 grudnia 2004 r.

Tak więc uzyskane przez nią w powyższym okresie świadczenie z tytułu ww. renty podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Inne natomiast są zasady opodatkowania ww. świadczenia, otrzymanego od dnia 1 stycznia 2005 r.

Stosownie do art. 18 ust. 1 umowy z dnia 14 maja 2003 r. zawartej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90), obowiązującej od dnia 1 stycznia 2005 r., emerytury i podobne świadczenia lub renty, otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie z drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym pierwszym Państwie.

Z kolei, zgodnie art. 18 ust. 2 ww. umowy, bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu płatności otrzymywane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym Umawiającym się Państwie z obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych drugiego Umawiającego się Państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym drugim Państwie.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż renty otrzymywane z Niemiec, wypłacane osobom mającym miejsce zamieszkania w Polsce podlegają opodatkowaniu w Polsce. Wyjątek dotyczy jednak sytuacji gdy świadczenia są wypłacane z niemieckiego obowiązkowego systemu ubezpieczeń socjalnych Republiki Federalnej Niemiec, bowiem wówczas, stosownie do ww. art. 18 ust. 2 umowy płatności takie podlegają opodatkowaniu tylko w państwie źródła t. j. w Niemczech.

Niemieckie ustawowe ubezpieczenie społeczne składa się z pięciu działów:

* ustawowe ubezpieczenie na wypadek bezrobocia,

* ustawowe ubezpieczenie emerytalne,

* ustawowe ubezpieczenie zdrowotne,

* ustawowe ubezpieczenie od następstw wypadków oraz

* ustawowe ubezpieczenie pielęgnacyjne.

Świadczenia pochodzące z tych pięciu działów mogą mieć formę zasiłków jednorazowych lub bieżących świadczeń stałych. Niemniej jednak wyłączne prawo do opodatkowania w Niemczech dotyczy zarówno bieżących stałych świadczeń, jak i jednorazowych zasiłków pochodzących ze wszystkich ww. działów ustawowego ubezpieczenia.

W konsekwencji powyższych regulacji prawnych należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie odnośnie świadczeń wypłacanych od stycznia 2005 r. za wypadek przy pracy zastosowanie będzie miała umowa polsko-niemiecka podpisana w dniu 14 maja 2003 r. obowiązująca od dnia 1 stycznia 2005 r.

Z treści przedstawionego stanu faktycznego wynika jednoznacznie, że wnioskodawczyni otrzymywała tymczasowe odszkodowanie w postaci renty wypadkowej, która wypłacana była z niemieckiego ustawowego ubezpieczenia społecznego (ustawowego ubezpieczenia od następstw wypadków).

Mając na względzie powyższe, należy stwierdzić, iż wypłacone wnioskodawczyni przedmiotowe świadczenie (otrzymane od dnia 1 stycznia 2005 r.) stanowi świadczenie z niemieckiego ustawowego ubezpieczenia społecznego - tym samym podlega opodatkowaniu zgodnie z powołanym art. 18 ust. 2 umowy międzynarodowej, tylko w Niemczech i nie podlegają opodatkowaniu w Polsce.

Powyższe oznacza, że stanowisko wnioskodawczyni w części dotyczącej świadczeń otrzymanych w okresie od stycznia 1998 r. do grudnia 2004 r. należało uznać za nieprawidłowe, natomiast w tej części, która dotyczy świadczenia otrzymanego od stycznia 2005 r. - należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dołączono plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.