IBPBII/1/415-645/13/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 czerwca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 20 czerwca 2013 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconej kwoty składek z tytułu niemieckiej umowy ubezpieczeniowej - jest prawidłowe.

W dniu 20 czerwca 2013 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconej kwoty składek z tytułu niemieckiej umowy ubezpieczeniowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest obywatelem polskim, podlegającym w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Od lutego 1988 r. do 2004 r. Wnioskodawca pracował i opodatkowywał się w Niemczech. Od 1992 r. równolegle Wnioskodawca świadczył również pracę w Polsce. Z podatku należnego od polskiego wynagrodzenia rozliczał się w Polsce. Dochody te Wnioskodawca zgłaszał także do opodatkowania w Niemczech (tam mieszkała rodzina Wnioskodawcy).

W 2004 r. Wnioskodawca wraz z rodziną podjął decyzję o przeprowadzce do Polski i od tego czasu to właśnie w Polsce stale przebywa i tutaj znajduje się jego ośrodek interesów życiowych. W szczególności Wnioskodawca informuje, iż od 2004 r. nie świadczy już pracy na terytorium Niemiec.

Pracując i mieszkając w Niemczech, Wnioskodawca podpisał z niemieckim towarzystwem ubezpieczeń (Nürnberger Versicherung, dalej "Niemiecke Towarzystwo Ubezpieczeniowe") kapitałowe ubezpieczenie na życie (Kapital-Lebensversicherung, dalej "Ubezpieczenie"). Umowa została zawarta w grudniu 1989 r. Od tamtego czasu Wnioskodawca corocznie, w miesiącu listopadzie, uiszcza roczną składkę na Ubezpieczenie (po przeprowadzce do Polski Wnioskodawca uiszcza roczną składkę przelewem z polskiego rachunku bankowego).

Umowa Ubezpieczenia przestaje obowiązywać wraz z dniem 1 grudnia 2014 r., chyba że wcześniej nastąpi śmierć Wnioskodawcy. Podczas zawierania umowy Ubezpieczenia Wnioskodawca mógł wybrać, czy chce, aby Niemieckie Towarzystwo Ubezpieczeniowe wypłacało mu miesięczną rentę, czy też wypłaciło kapitał (umówioną sumę pieniężną) jednorazowo, po zakończeniu umowy lub w razie śmierci. Wnioskodawca zdecydował się na tę drugą opcję.

Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłata z tytułu Ubezpieczenia, jaką otrzyma Wnioskodawca, będzie powodować konieczność zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wypłata, jaką otrzyma z tytułu Ubezpieczenia, nie będzie powodować konieczności zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie natomiast do ust. 1a tego artykułu, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

Wnioskodawca spełnia oba powyższe kryteria. Od 2004 r. jego centrum interesów życiowych (przede wszystkim rodzina) znajduje się w Polsce, a ponadto w przypadku Wnioskodawcy spełniona jest dodatkowo również przesłanka, o której mowa w art. 3 ust. 1a pkt 2 tej ustawy. Niemniej, przepisy m.in. art. 3 ust. 1 i la ustawy stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ww. ustawy). A zatem w związku z faktem, że wypłata nastąpi z Niemieckiego Towarzystwa Ubezpieczeniowego, zgodnie z art. 4a ustawy, przy odpowiedzi na zadane przez Wnioskodawcę pytanie niezbędne jest również uwzględnienie postanowień umowy polsko-niemieckiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

W art. 6-21 umowy polsko-niemieckiej nie zawarto postanowień dotyczących miejsca opodatkowania dochodów z tytułu ubezpieczenia. Rozważyć zatem należy, czy mieszczą się one w art. 22 umowy, który w ust. 1 stanowi, że dochody osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibą w Umawiającym się Państwie, bez wzglądu na to, gdzie są osiągane, a które nie są objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.

Powyższy artykuł umowy polsko-niemieckiej odpowiada art. 21 Modelowej Konwencji OECD. W Komentarzu do tejże Konwencji, czytamy: "w praktyce wskazuje się, że art. 21 może mieć zastosowanie do następujących dochodów: świadczenia alimentacyjne, zasiłki macierzyńskie, wychowawcze, świadczenia z tytułu ubezpieczeń, wygrane losowe czy innowacyjne instrumenty finansowe." (T. Ciszewski i T. Napierała B. Brzeziński Model Konwencji OECD. Komentarz, Warszawa 2010, s. 1099).

Ustępy 2 i 3 art. 22 tejże umowy nie obejmują sytuacji Wnioskodawcy, dlatego też stwierdzić należy, że wypłata z tytułu Ubezpieczenia będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce. Potwierdza to m.in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 lipca 2011 r. znak: IPPB4/415-363/11-6/SP, zgodnie z którą " (...) zgodnie z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec otrzymane świadczenie z tytułu umowy ubezpieczeniowej przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce podlega opodatkowaniu tylko w Polsce."

A zatem co do zasady, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, wypłata z tytułu ww. ubezpieczenia stanowi dla Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu. Niemniej, we wskazanej ustawie prawodawca zawarł również katalog przychodów, które podlegają zwolnieniu.

W art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca postanowił zwolnić z podatku kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

W ocenie Wnioskodawcy, analiza art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do jego przypadku (wypłaty z tytułu ubezpieczenia) prowadzi przede wszystkim do wniosku, że podstawowe kryterium pozwalające zastosować zwolnienie, tj. otrzymanie kwoty z tytułu ubezpieczenia majątkowego lub osobowego jest spełnione.

Stosownie do art. 805 § 2 Kodeks cywilnego, świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

Zawarte przez Wnioskodawcę ubezpieczenie stanowi w jego ocenie ubezpieczenie osobowe - jest bowiem związane z zajściem przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Ponadto, nie jest spełniona żadna z przesłanek uniemożliwiających zastosowanie zwolnienia. Po pierwsze, wypłata z tytułu Ubezpieczenia nie będzie kwotą odszkodowania za jakiekolwiek szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej - Wnioskodawca w ogóle nie prowadzi działalności gospodarczej.

Po drugie, wypłata z tytułu Ubezpieczenia, którą otrzyma on w przyszłości, nie będzie dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi. Analizowany przepis dotyczy bowiem dochodu uzyskanego z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, a więc aktualnie - na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej. Wynika to wprost z art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który definiuje fundusze kapitałowe jako "fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych." Ustawa ta reguluje zasady wykonywania działalności w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W ocenie Wnioskodawcy, nie ulega zatem wątpliwości, że ustawa o działalności ubezpieczeniowej nie może być aktem regulującym możliwość prowadzenia tejże działalności na terytorium Niemiec, co wprost przemawia za niespełnieniem kryterium, o którym mowa w art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Warto również zwrócić uwagę, że na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej możliwe jest zawarcie umów ubezpieczenia z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym dopiero od kilkunastu lat (raport Rzecznika Ubezpieczonych dostępny na stronie...), co oznacza, że w roku 1989, nawet gdyby organ uznał za zasadne odwoływać się do polskich przepisów, Wnioskodawca takiej umowy nie mógł po prostu zawrzeć.

W związku z powyższym, Wnioskodawca uważa, że wypłata, jaką otrzyma z tytułu Ubezpieczenia, będzie podlegała zwolnieniu z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał liczne interpretacje indywidualne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy (art. 24 ust. 15 ww. ustawy).

Stosownie do art. 829 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć:

W myśl natomiast art. 831 § 1 Kodeksu cywilnego, ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy zatem stwierdzić, iż co do zasady należności z tytułu ubezpieczenia na życie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przywołane powyżej przepisy Kodeksu cywilnego odnoszą się do rodzaju ubezpieczenia osobowego.

W świetle art. 24 ust. 15 ww. ustawy, dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca jest obywatelem polskim, podlegającym w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Pracując i mieszkając w Niemczech w latach 1988-2004, w grudniu 1989 r., Wnioskodawca podpisał z Niemieckim Towarzystwem Ubezpieczeń - Nürnberger Versicherung, umowę kapitałowego ubezpieczenia na życie - Kapital-Lebensversicherung. Od tamtego czasu Wnioskodawca corocznie, w miesiącu listopadzie, uiszcza roczną składkę na ww. ubezpieczenie. Umowa ubezpieczenia przestaje obowiązywać wraz z dniem 1 grudnia 2014 r., chyba że wcześniej nastąpi śmierć Wnioskodawcy. Po zakończeniu umowy Niemieckie Towarzystwo Ubezpieczeniowe wypłaci Wnioskodawcy umówioną sumę pieniężną jednorazowo. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

Odnosząc powołane powyżej przepisy do przedstawionego stanu faktycznego oraz zajętego stanowiska podkreślić należy, iż rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest stwierdzenie jakiego rodzaju świadczenie w świetle ustawy o działalności ubezpieczeniowej otrzyma Wnioskodawca - jako ubezpieczony, z kapitałowego ubezpieczenia na życie. W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie kwestia ustalenia, że przedmiotowe świadczenie, które zostanie wypłacone Wnioskodawcy przez Ubezpieczyciela było świadczeniem z tytułu ubezpieczenia osobowego i nie było związane z funduszami kapitałowymi jest wyłącznie okolicznością faktyczną.

Wskazać przy tym należy, iż stosownie do treści § 2 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w związku z art. 14b § 6 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, dyrektorzy izb skarbowych upoważnieni są w imieniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych do udzielania pisemnych interpretacji indywidualnych w zakresie przepisów prawa podatkowego w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa w sprawach pozostających we właściwości naczelników urzędów i dyrektorów izb skarbowych oraz naczelników urzędów i dyrektorów izb celnych.

Zgodnie z art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, pod pojęciem przepisów prawa podatkowego rozumie się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych, przy czym mianem ustaw podatkowych - w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ordynacji podatkowej określa się ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich.

Z powyższych regulacji wynika, że upoważniony Dyrektor Izby Skarbowej ma obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania ustaw podatkowych oraz wydanych na ich podstawie aktów wykonawczych i ratyfikowanych umów międzynarodowych związanych z materią podatkową.

W związku z powyższym ocena stanowiska Wnioskodawcy dokonana została jedynie na podstawie przepisów prawa podatkowego i przy założeniu, iż zgodnie z oświadczeniem Wnioskodawcy przedmiotowe świadczenie, które otrzyma z kapitałowego ubezpieczenia na życie jest świadczeniem z tytułu ubezpieczenia osobowego i nie jest ubezpieczeniem związanym z funduszami kapitałowymi, o których mowa w przepisach o działalności ubezpieczeniowej.

Mając na uwadze powyższe oraz to, że podstawą wypłaty przez Ubezpieczyciela kwoty pieniężnej dla Wnioskodawcy było ubezpieczenie osobowe stwierdzić należy, że otrzymana przez Wnioskodawcę z tego tytułu kwota korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie powołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ wydający niniejszą interpretację pragnie podkreślić, że jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Ponadto należy wskazać, iż w odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, stwierdzić należy, że są one rozstrzygnięciami wydanymi w konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się odnoszącym, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym Skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.