IBPBII/1/415-607/11/ASz

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 10 czerwca 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 14 czerwca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przyznanego wyrokiem sądowym zadośćuczynienia wraz z odsetkami:

* w części dotyczącej opodatkowania zasądzonych odsetek - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej opodatkowania zadośćuczynienia i rozliczenia się na druku PIT-37 - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 czerwca 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przyznanego wyrokiem sądowym zadośćuczynienia wraz z odsetkami.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego zostało wnioskodawczyni przyznane zadośćuczynienie. W treści uzasadnienia do wyroku podano, iż:

" (...) Zaniechanie pozwanego polegające na bezzasadnej odmowie wypłaty powódce świadczenia udziału w zyskach rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą za niewykonanie umowy z 2002 r. zawierającej klauzulę earn-out. Roszczenie zatem powódki jest usprawiedliwione w świetle art. 393 k.c. w związku z art. 471 k.c. (...)".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, kwota zasądzonego zadośćuczynienia powinna być wykazana w deklaracji PIT-37 za rok, w którym zostanie zapłacona jako kwota zwolniona od podatku, natomiast kwota odsetek w pozycji inne przychody i opodatkowana według skali podatkowej.

Wnioskodawczyni wskazała, iż podstawę prawną dochodzenia zadośćuczynienia stanowiły przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), a więc zasądzone zadośćuczynienie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ze zwolnienia nie będą korzystały odsetki za zwłokę w zapłacie.

Wobec powyższego prawidłowe będzie, zdaniem wnioskodawczyni, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wykazanie kwoty zasądzonego zadośćuczynienia w deklaracji PlT-37 za rok, w którym zostanie zapłacona, jako kwoty zwolnionej od podatku, natomiast kwoty odsetek - w pozycji inne przychody i opodatkowanie według skali podatkowej.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z powołanego wyżej przepisu wynika, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia zasądzone przez sąd i otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3 powyższej ustawy nie obejmuje zatem generalnie odszkodowań, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw oraz odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tegoż przepisu.

Jak wskazano we wniosku wyrokiem Sądu Apelacyjnego wnioskodawczyni zostało zasądzone zadośćuczynienie. Z treści uzasadnienia ww. wyroku wynika, że podstawę prawną dochodzenia zadośćuczynienia stanowiły art. 393 oraz 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

W myśl art. 393 § 1 k.c. jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.

Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać (art. 393 § 2 k.c.).

Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej (art. 393 § 3 k.c.).

Natomiast art. 471 k.c. stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z powołanych powyżej przepisów wynika zatem, że strony oznaczonego stosunku zobowiązaniowego mogą zastrzec, że dłużnik spełni określone, wynikające z tego stosunku świadczenie, na rzecz osoby trzeciej. Osoba trzecia w wyniku tego zastrzeżenia staje się uprawniona do żądania spełnienia świadczenia bezpośrednio od dłużnika. Prawidłowe zachowanie się dłużnika w wykonaniu zobowiązania polega na zadośćuczynieniu oczekiwaniom wierzyciela, którego uzasadnieniem jest istniejące między stronami zobowiązanie. Jeżeli dłużnik uchybia swoim obowiązkom, nie spełniając świadczenia lub spełniając je w sposób nienależyty, to wierzyciel może podjąć kroki zmierzające do przymusowej realizacji świadczenia. Odszkodowanie za niewykonanie umowy dochodzone na podstawie art. 471 k.c. jest świadczeniem mającym powetować szkodę spowodowaną niewłaściwym działaniem lub zaniechaniem dłużnika.

Jak wskazano powyżej zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że z woli ustawodawcy zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a wyłącznie te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

W świetle powyższego należy zatem stwierdzić, że art. 393 oraz art. 471 Kodeksu cywilnego regulują jedynie możliwość żądania przez wnioskodawczynię wypłacenia zadośćuczynienia oraz wskazują na obowiązek dłużnika naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania; nie określają jednak wprost wysokości ww. zadośćuczynienia, a także nie wskazują zasad jego ustalania. Wobec tego do odszkodowania z tytułu wypłaconego zadośćuczynienia nie może mieć zastosowanie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten dotyczy wyłącznie ściśle określonych odszkodowań, tj. tych których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów prawa. W konsekwencji wskazane zadośćuczynienie podlega opodatkowaniu i winno być wykazane w zeznaniu rocznym.

Natomiast instytucję prawną odsetek reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty zadośćuczynienia nie są wliczane do wartości zadośćuczynienia.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z zadośćuczynieniem. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

W przypadku dochodów z tytułu odsetek, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, 95, 119 i 130 oraz w art. 52a ust. 1 pkt 5 ustawy. Przy czym, przepis art. 21 ust. 1 pkt 95 powołanej ustawy stanowi, iż wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 m.in. ze stosunku pracy. Zatem o zastosowaniu tego zwolnienia decyduje spełnienie łącznie dwóch przesłanek, tj. pierwszej dotyczącej źródła przychodu, do którego kwalifikowane jest ww. wynagrodzenie/świadczenie, odpowiednio drugiej - dotyczącej nieterminowości jego wypłaty.

Przy czym w przypadku zadośćuczynienia, które jest przyznawane na żądanie poszkodowanego (o ile dojdzie do zawarcia umowy, ugody lub ogłoszenia wyroku sądu, określających w szczególności wysokość oraz terminy wypłaty przyznanego świadczenia), odsetki przyznane za okres od dnia wystąpienia z roszczeniem do dnia ich zapłaty zgodnie z ww. umową, ugodą lub wyrokiem, nie spełniają warunku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy. Przepis ten ma bowiem wyłącznie zastosowanie w sytuacji gdy od momentu zawarcia umowy, ugody lub ogłoszenia wyroku sądu przyznających zadośćuczynienie - zobowiązany spóźni się z wypłatą świadczenia na rzecz poszkodowanego.

Nie ma natomiast zastosowania do odsetek naliczonych za okres poprzedzający datę zawarcia umowy, ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia w tej sprawie. Tego rodzaju odsetki stanowią podobnie jak kwota zadośćuczynienia (jeżeli nie wiąże się ona z żadnym ze stosunków prawnych określonych w katalogu przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

W konsekwencji kwota odsetek przyznanych wnioskodawczyni podlega opodatkowaniu i należy ją wykazać w zeznaniu PIT-36 w pozycji inne źródła.

Reasumując należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku przepisy Kodeksu cywilnego stanowiły jedynie podstawę prawną dochodzenia zasądzonego zadośćuczynienia. Nie wynika z nich natomiast w jakiej wysokości zadośćuczynienie winno być ustalone lub jakie są zasady jego ustalania. Tym samym nie zostanie spełniona przesłanka do skorzystania ze zwolnienia od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy. Tak więc, uzyskany przez wnioskodawczynię przychód z tytułu ww. zadośćuczynienia oraz odsetek - podlegał będzie opodatkowaniu. W związku z tym wnioskodawczyni winna rozliczyć się z podatku dochodowego od osób fizycznych na druku PIT-36.

Zatem stanowisko wnioskodawczyni w zakresie zwolnienia z opodatkowania zasądzonego zadośćuczynienia oraz rozliczenia się na druku PIT-37 należało uznać za nieprawidłowe, natomiast w kwestii opodatkowania odsetek zasądzonych z ww. tytułu należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.