IBPBII/1/415-540/12/BD - Określenie skutków podatkowych otrzymania zasądzonego odszkodowania wraz z odsetkami.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 23 maja 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 23 maja 2012 r.), uzupełnionym w dniu 3 sierpnia 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania zasądzonego odszkodowania wraz z odsetkami:

* w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania odszkodowania - jest nieprawidłowe,

* w części dotyczącej opodatkowania odsetek - jest prawidłowe.

W dniu 23 maja 2012 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania zasądzonego odszkodowania wraz z odsetkami.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z dnia 26 lipca 2012 r. znak: IBPBII/1/415-540/12/BD wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia. Wniosek został uzupełniony w dniu 3 sierpnia 2012 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Od 18 lat Wnioskodawczyni jako osoba fizyczna wynajmowała firmie X pomieszczenia. W dniu 1 maja 2012 r. nastąpiło wypowiedzenie umowy najmu; okres wypowiedzenia trwał 1 rok. W umowie najmu firma X umieściła klauzulę, iż po wygaśnięciu umowy, w wynajmowanym obiekcie nie będzie prowadzona działalność branży szyb samochodowych. W zamian za dotrzymanie tego warunku, najemca zapłaci odszkodowanie w wysokości 6-cio miesięcznego czynszu (tekst jedn.: w wysokości 36.690 zł). Ten punkt umowy miał charakter wzajemności. W okresie wypowiedzenia, najemca, aby uniknąć zapłaty odszkodowania zerwał jednostronnie warunki umowy.

Odszkodowanie zostało wyegzekwowane na drodze sądowej. Odszkodowanie wpłynęło na konto w kwocie 41.886,57 zł w dniu 16 kwietnia 2012 r. (6-cio miesięczny czynsz wraz z odsetkami).

W uzupełnieniu wniosku z dnia 2 sierpnia 2012 r., Wnioskodawczyni wskazała, iż odszkodowanie, które zostało zasądzone na jej rzecz wyrokiem Sądu Okręgowego w B. z dnia 15 marca 2012 r. oddalającym apelację od wyroku Sądu Rejonowego w B. z dnia 9 listopada 2011 r., przysługuje na podstawie postanowień umowy najmu z dnia 27 grudnia 2006 r.

Na podstawie postanowień ww. umowy wynajmujący (Wnioskodawczyni) zobowiązała się, że po rozwiązaniu, wypowiedzeniu lub wygaśnięciu umowy najmu w obiekcie stanowiącym przedmiot najmu nie będzie prowadzona przez wynajmującego działalność w branży szyb samochodowych (sprzedaż, montaż, naprawa, magazynowanie) przez 24 miesiące, pod karą 6-cio miesięcznego czynszu płatnego z góry. W zamian za dotrzymanie ww. warunku najemca miał zapłacić z góry odszkodowanie w wysokości 6-cio miesięcznego czynszu. Wobec tego, iż najemca nie wywiązał się z obowiązku zapłaty wynajmujący pozwał go. Sąd zasądził wyżej opisane odszkodowanie.

Wysokość i zasady zapłaty odszkodowania ustalone zostały w umowie zawartej pomiędzy Wnioskodawczynią - wynajmującym a najemcą. Postanowienie takie zostało wprowadzone do umowy w oparciu o art. 353¹ Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od otrzymanego odszkodowania wraz z odsetkami należy zapłacić podatek dochodowy.

W ocenie Wnioskodawczyni, kwota odszkodowania powinna być zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, natomiast odsetki powinny być opodatkowane ww. podatkiem.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł, do których kwalifikuje się dochód danego rodzaju został wymieniony w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W pkt 9 tegoż przepisu wymieniono jako źródło przychodu "inne źródła".

W myśl zaś art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 tej ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Zatem, na mocy tego przepisu wolne od podatku są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami w nim wymienionymi.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje bowiem inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Jak wynika z wniosku w umowie najmu została zawarta obustronna klauzula, w której Wnioskodawczyni jako wynajmująca zobowiązała się, iż po rozwiązaniu, wypowiedzeniu lub wygaśnięciu umowy najmu w obiekcie stanowiącym przedmiot najmu nie będzie prowadzona przez wynajmującego działalność w branży szyb samochodowych przez okres 24 miesięcy pod karą zapłaty wartości 6-cio miesięcznego czynszu płatnego z góry. W zamian za dotrzymanie ww. warunku najemca miał zapłacić Wnioskodawczyni z góry odszkodowanie w wysokości 6-cio miesięcznego czynszu. Takowe uregulowanie zostało wprowadzone do umowy w oparciu o treść art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który stanowi, iż strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. W zawartej między stronami umowie została więc określona wartość odszkodowania w wysokości 6-cio miesięcznej kwoty czynszu. Z racji, iż najemca nie wywiązał się z obowiązku zapłaty wynajmującemu ww. odszkodowania, zostało ono wyegzekwowane przez Wnioskodawczynię drogą sądową.

W świetle powyższego przyznane Wnioskodawczyni odszkodowanie z tytułu nie wywiązania się najemcy z warunków uregulowanych w zawartej w umowie pomiędzy Wnioskodawczynią a najemcą nie dotyczyło odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczyło utraconych korzyści, tj. korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby uzyskać, gdyby bez przeszkód mogła dysponować swoim lokalem - bez ograniczenia wynikającego z klauzuli zawartej umowy, tj. nie prowadzenia działalność w danej branży przez okres 24 miesięcy w wynajmowanym obiekcie. W związku z czym wskazane odszkodowanie jest rekompensatą za nieuzyskany dochód, jaki bowiem mogła osiągnąć, gdyby nie zdecydowała się na zawarcie umowy na takich warunkach. Odszkodowanie to będzie więc podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i nie będzie korzystało ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w przedstawionym stanie faktycznym nie zostały spełnione przesłanki do zwolnienia.

Zatem w tej części stanowisko Wnioskodawczyni należy uznać za nieprawidłowe.

Jak wynika z wniosku Wnioskodawczyni oprócz przedmiotowego odszkodowania otrzymała również odsetki.

Instytucję odsetek reguluje art. 481 ustawy - Kodeks cywilny. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, iż odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań, karą za nieterminową spłatę. Wskazane odsetki nie zostały wymienione w katalogu zwolnień. Zatem w tym zakresie stanowisko Wnioskodawczyni zawarte we wniosku jest prawidłowe, gdyż przedmiotowe odsetki podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni w części dotyczącej opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty zasądzonych i otrzymanych odsetek należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.