IBPBII/1/415-507/12/MCZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 maja 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 14 maja 2012 r.), uzupełnionym w dniu 31 lipca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego z Norwegii odszkodowania za utracone zarobki z związku z wypadkiem przy pracy - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 maja 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego z Norwegii odszkodowania za utracone zarobki z związku z wypadkiem przy pracy.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego pismem z dnia 20 lipca 2012 r. znak: IBPB II/1/415-507/12/MCZ wezwano o jego uzupełnienie. W dniu 31 lipca 2012 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W marcu 2007 r. Wnioskodawca wyjechał do pracy Norwegii, gdzie pracował na rzecz pracodawcy norweskiego. W dniu 13 kwietnia 2007 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi przy pracy, do którego doszło podczas łupania drewna. Nastąpiła amputacja kciuka i palca wskazującego prawej dłoni. Decyzją z dnia 11 listopada 2008 r. Wnioskodawca otrzymał od Norweskiego Urzędu Ubezpieczeń Społecznych odszkodowanie za trwałe uszkodzenie powstałe w wyniku wypadku przy pracy - zgodnie z prawem o ubezpieczeniu społecznym (§ 13-17). Lekarz orzecznik stwierdził 28% trwały stopień niepełnosprawności medycznej, tzn. grupę drugą. Odszkodowanie to zostało w Polsce opodatkowane. Bank pośredniczący w jego wypłacie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy.

Dodatkowo, w lutym 2009 r. Towarzystwo Ubezpieczeniowe w Norwegii (G.F. BA - odpowiednik polskiego PZU) zaproponowało Wnioskodawcy odszkodowanie za utracone dochody, jakie prawdopodobnie poniósł do dnia 2 lutego 2009 r. oraz za ewentualną przyszłą utratę dochodów. Odszkodowanie oparto na założeniu, że Wnioskodawca będzie w stanie wrócić do pracy w pełnym wymiarze godzin, ale dopuszczono możliwość, że potrzebuje pewnego okresu przejściowego, aby móc funkcjonować w innej pracy. Ewentualnie, że będzie miał możliwość powrotu do pracy na zredukowanym stanowisku w branży budowlanej. Ofertę powyższą wysunięto jako ugodę pozasądową. Wnioskodawca przyjął tę ofertę.

Wnioskodawca zaznaczył, iż przedmiotowe odszkodowanie nie zostało mu wypłacone z tytułu jego ubezpieczenia majątkowego lub osobowego. Zostało ono wypłacone przez ubezpieczyciela pracodawcy. Zgodnie z otrzymanym od norweskiego ubezpieczyciela pismem, sprawę rozpatrzono w ramach ubezpieczenia jego norweskiego pracodawcy, ubezpieczenia dotyczącego wypadków przy pracy. Ubezpieczenie to obejmuje odpowiedzialność pracodawcy zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach od wypadków przy pracy nr 65 z 16 czerwca 1989 r.

W wielu sytuacjach osoba, która doznała szkody w wyniku wypadku przy pracy, ma większe uprawnienia, niż osoba chora lub taka, która doznała innej szkody. Umowa ubezpieczyciela, którą zawarł pracodawca, od wypadków przy pracy, zapewnia odszkodowanie w wypadku trwałej niesprawności medycznej w zakresie co najmniej 15% i/lub niezdolności do pracy zarobkowej. Ubezpieczenie pokrywa też utratę dochodów i niezbędne wydatki związane ze szkodą dziś i w przyszłości - jeżeli nie są pokrywane przez "NAV Trygd" lub inną instytucję. "NAV" pokrywa zwykle utratę dochodów przez pierwszy rok na mocy rozporządzenia o wynagrodzeniu chorobowym. "NAV Trygd" pokrywa także w całości niezbędne wydatki na pomoc lekarska, terapię fizykalną, środki medyczne oraz niezbędne właściwe pomoce.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca doprecyzował zaistniały stan faktyczny informując, że:

* świadczenie otrzymane z Towarzystwa Ubezpieczeniowego w Norwegii (G.F. BA) nie stanowi odpowiednika odszkodowania, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 lub 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

* nie ma wiedzy na temat tego, czy jego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy,

* odszkodowanie zostało wypłacone z ubezpieczenia od wypadków przy pracy, które w Norwegii w obliczu prawa jest ubezpieczeniem obowiązkowym, które wszyscy pracodawcy są obowiązani wykupić dla swoich pracowników; ubezpieczenie ma na celu uzyskanie odszkodowania za straty ekonomiczne oraz jest przeznaczone dla pracowników, którzy zostali poszkodowani w czasie pracy oraz dla pracodawcy właściwego dla danego miejsca pracy; z tego wynika, że odszkodowanie jest odszkodowaniem z ubezpieczenia majątkowego pracodawcy,

* "NAV Trygd" stanowi odpowiednik polskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane odszkodowanie za utracone zarobki korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie to nie powinno być opodatkowane zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym jako pochodzące z ubezpieczenia majątkowego norweskiego pracodawcy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm. - w brzmieniu obowiązującym w 2009 r.)) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Zgodnie z art. 3 ust. 1a za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

Stosownie do art. 3 ust. 2a ww. ustawy osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ww. ustawy).

Ustawodawca przesądził zatem, że zgodnie z zasadą nieograniczonego obowiązku podatkowego (art. 3 ust. 1 cyt. ustawy) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Stąd też do tej kategorii osób mają zastosowanie ogólne reguły podatkowe korygowane wyłącznie treścią umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu (art. 4a ww. ustawy). Co do zasady więc osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osiągające dochody za jej granicą, charakteryzują się taką samą cechą istotną jak osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie osiągające dochodów pochodzących z innego państwa.

W treści wniosku wskazano, iż Wnioskodawca, w marcu 2007 r. podjął pracę w Norwegii, gdzie pracował na rzecz pracodawcy norweskiego. W kwietniu 2007 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi przy pracy, w wyniku którego amputowano mu kciuk i palec wskazujący prawej ręki. Decyzją z dnia 11 listopada 2008 r. Wnioskodawca otrzymał od Norweskiego Urzędu Ubezpieczeń Społecznych odszkodowanie za trwałe uszkodzenie powstałe w wyniku wypadku przy pracy - zgodnie z prawem o ubezpieczeniu społecznym (§ 13-17). Odszkodowanie to zostało w Polsce opodatkowane. Bank pośredniczący w jego wypłacie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy.

Dodatkowo w lutym 2009 r. Towarzystwo Ubezpieczeniowe w Norwegii (G.F. BA - odpowiednik polskiego PZU) zaproponowało Wnioskodawcy odszkodowanie za utracone dochody, jakie prawdopodobnie poniósł on do dnia 2 lutego 2009 r. oraz za ewentualną przyszłą utratę dochodów. Ofertę powyższą wysunięto jako ugodę pozasądową. Wnioskodawca przyjął ofertę. Wnioskodawca zaznaczył, iż przedmiotowe odszkodowanie nie zostało wypłacone z tytułu ubezpieczenia majątkowego lub osobowego samego Wnioskodawcy. Zostało ono wypłacone przez ubezpieczyciela pracodawcy (ubezpieczenia majątkowego) z ubezpieczenia dotyczącego wypadków przy pracy. Ubezpieczenie to obejmuje odpowiedzialność pracodawcy zgodnie z norweską ustawą o ubezpieczeniach od wypadków przy pracy. Wnioskodawca wskazał również, że świadczenie otrzymane z Towarzystwa Ubezpieczeniowego w Norwegii nie stanowi odpowiednika odszkodowania, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 3 lub 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Odszkodowanie to zostało wypłacone z ubezpieczenia od wypadków przy pracy, które w Norwegii jest ubezpieczeniem obowiązkowym i które wszyscy pracodawcy są obowiązani wykupić dla swoich pracowników.

Z uwagi na to, że Wnioskodawca jest rezydentem polskim (ma miejsce zamieszkania w Polsce), a otrzymane w 2009 r. odszkodowanie za utracone zarobki z związku z wypadkiem przy pracy było wypłacone z Norwegii, zastosowanie w niniejszej sprawie ma umowa z dnia 24 maja 1977 r. między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Norwegii o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 1979 r. Nr 27, poz. 157 z późn. zm.); obowiązująca w 2009 r.

Ww. umowa nie zawiera przepisu odnoszącego się wprost do odszkodowań, zatem w myśl tej umowy odszkodowanie należy zakwalifikować jako tzw. "inny dochód", którego zasady opodatkowania reguluje art. 22 ust. 1 powołanej umowy.

Zgodnie z tym przepisem, części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie (tekst jedn.: w Polsce), bez względu na to, skąd one pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, będą opodatkowane tylko w tym Państwie (tylko w Polsce).

Zatem odszkodowanie za utracone zarobki pochodzące z Norwegii, a wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania w Polsce, podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.

W kontekście przywołanych regulacji umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania do opodatkowania ww. świadczenia w Polsce stosuje się przepisy polskiego prawa podatkowego-ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W związku z powyższym należy poddać analizie wskazany w części E.3 poz. 61 wniosku ORD-IN, przepis art. 21 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podany jako przepis prawa podatkowego będącego przedmiotem interpretacji indywidualnej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3c tej ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż przyznane Wnioskodawcy świadczenie/odszkodowania za utracone zarobki z związku z wypadkiem przy pracy wypłacone na podstawie pozasądowej ugody przez ubezpieczyciela pracodawcy, który zgodnie z norweską ustawą o ubezpieczeniu od wypadków od pracy podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu, nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych określonych w powołanych wyżej przepisach art. 21 ust. 1 pkt 3, pkt 3b i pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

W niniejszej sprawie brak jest jednak podstaw do zastosowania ww. zwolnienia, gdyż z wniosku wynika, iż przedmiotowe odszkodowanie z tytułu odszkodowania za utracone zarobki z związku z wypadkiem przy pracy nie było wypłacane Wnioskodawcy jako odszkodowanie z tytułu jego ubezpieczenia osobowego lub majątkowego, zostało natomiast wypłacone przez ubezpieczyciela pracodawcy (osoby trzeciej), na podstawie umowy ubezpieczenia majątkowego, zawartej pomiędzy pracodawcą a ubezpieczycielem, niezbędnej w Norwegii w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa określonej branży (budowlanego), zatrudniającego pracowników.

Zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Tak więc, wszystkie ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania wynikającej z art. 84 Konstytucji RP stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Tym samym podkreślenia wymaga fakt, że tylko określone zdarzenia prawne bądź spełnienie określonych przesłanek, od których ustawodawca uzależnia prawo do zwolnienia z opodatkowania - skutkuje zwolnieniem przychodu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz w oparciu o przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy uznać, iż otrzymane w 2009 r. odszkodowanie od ubezpieczyciela pracodawcy za utracone zarobki w związku z wypadkiem przy pracy, uzyskane z Norwegii nie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego. Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przedmiotowe odszkodowanie stanowi dochód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 tejże ustawy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i wykazaniu w zeznaniu rocznym za 2009 r.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ jednocześnie zaznacza, iż interpretacja została wydana w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez Wnioskodawcę. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.