IBPBII/1/415-440/11/MK - Określenie skutków podatkowych zwrotu przez spółdzielnię mieszkaniową wkładu mieszkaniowego (lokatorskiego).

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 19 kwietnia 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwrotu przez spółdzielnię mieszkaniową wkładu mieszkaniowego (lokatorskiego) - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 kwietnia 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych zwrotu przez spółdzielnię mieszkaniową wkładu mieszkaniowego (lokatorskiego).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca zgodnie z regulacjami ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych oraz własnym Statutem ustanawia wkłady (w zasobach mieszkaniowych), mieszkaniowe i budowlane, a osoby fizyczne te wkłady nabywają uiszczając za nie odpowiednie środki pieniężne i nabywają spółdzielcze prawa: lokatorskie (wkład mieszkaniowy) bądź własnościowe (wkład budowlany).

Osoby, które wkłady nabyły, mogą dokonać ich zwrotu, otrzymując zwrot środków na nabycie wkładów - przy zwrocie wkładu mieszkaniowego rozliczenie może nastąpić tylko bezpośrednio przez wnioskodawcę, natomiast wkład budowlany może zostać zbyty osobie trzeciej w drodze przeniesienia na osobę trzecią u notariusza albo zwrócony do wnioskodawcy. Jest oczywiste, że w większości przypadków zwrot wkładu bądź jego zbycie następuje po znacznym upływie czasu od daty jego wniesienia do wnioskodawcy. Powoduje to oczywisty wzrost wartości wkładu, który wnioskodawca wypłaca według wyceny dokonanej przez rzeczoznawcę.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy zwrot wkładu mieszkaniowego wycenionego przez rzeczoznawcę po wartości uwzględniającej przecenę powoduje po stronie osoby fizycznej dochód do opodatkowania.

Jeżeli chodzi o zwrot wkładu mieszkaniowego, to zdaniem wnioskodawcy jest oczywiste, że w sytuacji, gdy zwrot następuje w kwocie równej wartości wniesienia tego wkładu, nie wystąpi dla osoby fizycznej dochód - w tym przypadku wykładnia art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nastręcza żadnych problemów. Takie przypadki występować będą jednak niezwykle rzadko.

Zdaniem wnioskodawcy powołany przepis powinien jednak być stosowany także z uwzględnieniem celu, dla jakiego został ustanowiony. Jakim bowiem - w stosunku do wartości wkładu z dnia jego wniesienia - przysporzeniem majątkowym dla osoby fizycznej jest wzrost wartości tego wkładu wynikający z jego dostosowania do aktualnego (z czasu zwrotu wkładu) poziomu cen tego wkładu, na podstawie wyceny rzeczoznawcy.

Zdaniem wnioskodawcy trudno tu mówić o jakimkolwiek przysporzeniu majątkowym dla tej osoby fizycznej. Jeżeli nie ma przysporzenia majątkowego, to i nie ma dochodu, a jeżeli nie ma dochodu, to i brak podstawy do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Niniejsza interpretacja indywidualna stanowi pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty przez spółdzielnię mieszkaniową wkładu mieszkaniowego (lokatorskiego).

W pozostałym zakresie wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Na wstępie tut. Organ wskazuje, że we własnym stanowisku w sprawie (poz. 56 wniosku ORD-IN) wnioskodawca podał art. 20 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Mając jednak na uwadze merytoryczną treść przedmiotowego wniosku, tut. Organ uznał, iż wnioskodawca miał na uwadze art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: z 2010 r. Dz. U. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Natomiast jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Z treści powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Na podstawie powołanych wyżej przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla osób fizycznych (podatników) przysporzenie majątkowe.

Jednakże w myśl art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawca zgodnie z regulacjami ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych oraz własnym Statutem ustanawia wkłady (w zasobach mieszkaniowych), mieszkaniowe i budowlane, a osoby fizyczne te wkłady nabywają uiszczając za nie odpowiednie środki pieniężne i nabywają spółdzielcze prawa: lokatorskie (wkład mieszkaniowy) bądź własnościowe (wkład budowlany). W większości przypadków zwrot wkładu bądź jego zbycie następuje po znacznym upływie czasu od daty jego wniesienia do wnioskodawcy. Powoduje to oczywisty wzrost wartości wkładu, który wnioskodawca wypłaca według wyceny dokonanej przez rzeczoznawcę.

Kwestę zwrotu wniesionego wkładu mieszkaniowego regulują przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wygasa z chwilą ustania członkostwa oraz w innych wypadkach określonych w niniejszym rozdziale.

Z przepisu art. 11 ust. 1¹ ww. ustawy wynika, iż spółdzielnia może podjąć uchwałę o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego z następujących przyczyn:

Przepis art. 11 ust. 2 ww. ustawy stanowi, iż w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

Zgodnie z art. 11 ust. 2¹ ww. ustawy w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu. Przy czym z wartości rynkowej lokalu potrąca się przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, potrąca się również nominalną kwotę umorzenia kredytu lub dotacji, w części przypadającej na ten lokal oraz kwoty zaległych opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu (art. 11 ust. 2² ww. ustawy).

Warunkiem wypłaty, o której mowa w ust. 2¹, jest opróżnienie lokalu (art. 11 ust. 2⁴ ww. ustawy).

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż kwota zwróconego wkładu mieszkaniowego, do wysokości wniesionego do Spółdzielni Mieszkaniowej wkładu jest przychodem zwolnionym z podatku dochodowego na mocy ww. art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast nadwyżka pomiędzy wypłaconym wkładem a wniesionym wkładem stanowi przysporzenie majątkowe, tj. przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 tej ustawy. W takim przypadku wnioskodawca obowiązany jest do sporządzenia informacji PIT-8C, o której mowa w art. 42a ww. ustawy. Zgodnie bowiem z treścią tego artykułu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.