IBPBII/1/415-393/12/HK - PIT w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi na mocy zawartej ugody sądowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 kwietnia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 16 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi na mocy zawartej ugody sądowej - jest prawidłowe.

W dniu 16 kwietnia 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi na mocy zawartej ugody sądowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 3 lipca 2010 r. osoba fizyczna, zatrudniona na podstawie umowy o pracę z dnia 21 lipca 1997 r. na stanowisku prezesa zarządu-dyrektora w Spółdzielni Mieszkaniowej (tekst jedn.: u Wnioskodawcy), wniosła do Sądu przeciwko Spółdzielni pozew o stwierdzenie nieważności wypowiedzenia umowy o pracę z dnia 30 czerwca 2010 r.

W toku procesu, tj. w dniu 30 lipca 2010 r., były pracownik, działając za pośrednictwem swego pełnomocnika, sprecyzował roszczenie i wniósł o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, doręczonego w dniu 30 czerwca 2010 r., za bezskuteczne i o przywrócenie do pracy. Wnioskodawca wniósł o oddalenie przedmiotowego powództwa w całości.

Następnie, pismem z dnia 3 listopada 2011 r. były pracownik zmodyfikował żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie na jego rzecz odszkodowania równego wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia stosunku pracy.

Wobec woli polubownego rozstrzygnięcia sporu zaistniałego pomiędzy Spółdzielnią Mieszkaniową a byłym pracownikiem, w dniu 14 grudnia 2011 r. strony zawarły przed Sądem Rejonowym ugodę sądową, na podstawie której:

Zatem w efekcie porozumienia stron została zawarta ugoda sądowa, w wyniku której Wnioskodawca musiał zapłacić byłemu pracownikowi określoną kwotę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy powyższa kwota korzysta ze zwolnienia od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 lub 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym czy na Spółdzielni jako na płatniku ciąży obowiązek pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek.

Zdaniem Spółdzielni przyznana kwota nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści zawartej ugody nie wynika bowiem, że jest to odszkodowanie lub zadośćuczynienie wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tychże ustaw.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Takim przychodem jest również przedmiotowa kwota pieniężna wynikająca z ugody sądowej.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

W myśl art. 45 § 1 ustawy - Kodeks pracy w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 ustawy - Kodeks pracy, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 ustawy - Kodeks pracy, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47¹ ustawy - Kodeks pracy).

Zgodnie natomiast z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Ponadto, w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub inne zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Należy zaznaczyć, że zwolnienie określone w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Zwolnieniu podlegają także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a-b). Na mocy tegoż przepisu wolne od podatku są inne odszkodowania niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wymienionymi powyżej. Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegająca na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w dniu 14 grudnia 2011 r. Wnioskodawca zawarł z byłym pracownikiem ugodę sądową, na podstawie której Spółdzielnia zobowiązała się do wypłacenia byłemu pracownikowi określonej kwoty. Natomiast były pracownik oświadczył, że w powyższy sposób roszczenia dochodzone we wskazanej sprawie zostają zaspokojone w całości.

Zgodnie z art. 42 ust. 3 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu.

Skoro zatem w niniejszej sprawie kwestią, która nie została rozstrzygnięta przez Sąd jest okoliczność, czy Wnioskodawca rozwiązał stosunek pracy zgodnie z dyspozycjami zawartymi w treści Kodeksu pracy, to nie można przyjąć założenia, iż nie zostały spełnione stosowne przesłanki zawarte w treści tegoż Kodeksu pracy. Zatem nie można stwierdzić, iż wskazana umowa o pracę została rozwiązana z naruszeniem przepisów o wypowiedzeniu umów o pracę. To oznacza, że w przedstawionym stanie faktycznym przepisy Kodeksu pracy nie stanowiły podstawy do wypłaty ww. odszkodowania, gdyż odszkodowanie to nie zostało wypłacone w związku z naruszeniem przepisów Kodeksu pracy.

Przenosząc wskazane przepisy prawa na grunt przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, iż kwota wynikająca z treści zawartej ugody sądowej ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Kwota ta ma zatem rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. W związku z tym należy uznać, iż określone w ugodzie świadczenie, przyznane byłemu pracownikowi, nie jest odszkodowaniem wynikającym z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem w niniejszej sprawie przeanalizować należy, czy istnieje możliwość zastosowania do tego świadczenia art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy. Koniecznym jest jednakże zwrócenie uwagi, iż zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ww. ustawy, zwolnienie nie ma zastosowania do odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Mając na uwadze powołane przepisy należy stwierdzić, iż wypłacona kwota z jednej strony nie stanowi odszkodowania, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z drugiej strony nie znajdzie również zastosowania do niej przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, bowiem wypłacona kwota ma zrekompensować byłemu pracownikowi utracone korzyści (utracone dochody) jakie mógłby osiągnąć, gdyby nadal był zatrudniony. W związku z tym wypłacona pracownikowi kwota nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.