IBPBII/1/415-299/12/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 6 marca 2012 r. (data wpływu do Organu - 19 marca 2012 r.), uzupełnionym w dniu 30 i 31 maja 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości wraz z odsetkami - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 marca 2012 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie m.in. opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości wraz z odsetkami.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 25 maja2012 r. znak: IBPB II/1/415-299/12/MZ, IBPB II/1/415-300/12/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 30 maja 2012 r. (uiszczenie dodatkowej opłaty) oraz w dniu 31 maja 2012 r. (data wpływu pisemnego uzupełnienia).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest właścicielem gruntu wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego o powierzchni 1,32 ha. W 1982 r. na ww. gruncie wybudowano bez zgody Wnioskodawcy infrastrukturę energetyczną w postaci transformatora przesyłowego na 4 słupach betonowych oraz dodatkowo na 5 słupach przesyłu energii. Infrastruktura przesyłowa zajęła prawie 1037 m ² powierzchni działki Wnioskodawcy, co uniemożliwia jej zabudowę i znacząco obniża jej wartość rynkową. Ponadto, w wyniku zabudowy, pozostała część działki została pozbawiona dojazdu i leży ugorem. W 2011 r. Wnioskodawca otrzymał od Spółki akcyjnej E. kwotę łączną 27 919,45 zł na którą składają się kwoty: 13.200 zł z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości, kwota 4.719,45 zł z tytułu wypłaconych odsetek oraz kwota 10.000 zł z tytułu ugody pozasądowej.

Wnioskodawca podkreślił, iż działka rolna została zajęta bez jego zgody w Sądzie, zatem jest to częściowa należność - odszkodowanie za zabraną nieprawnie jego działkę rolną (za którą płaci podatek rolny), nie używając jej, nie może uprawiać żadnych zbóż - brak dojazdu.

Wnioskodawca wskazał, iż w świetle art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione od podatku są ugody przedsądowe. Zaznaczył również, iż narzucono mu wysokość jednorazowego odszkodowania, pomimo że Spółka akcyjna E. będzie prowadzić na działce działalność gospodarczą wiecznie, pobierając w rachunkach opłatę za przesył energii elektrycznej przez zabraną Wnioskodawcy działkę rolną.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że odszkodowanie w kwocie 10.000 zł otrzymał za pozasądową umowę (zaznaczając, iż jest to kwota absolutnie nieadekwatna do realiów zniszczenia) z tytułu wyeliminowania jego działki z wszelkiej użyteczności (rolniczej i gospodarczej).

Wnioskodawca wskazał również, że otrzymane kwoty to odszkodowanie za zniszczoną działkę rolniczą przez Spółkę akcyjną E.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone świadczenie w łącznej wysokości 27.919,45 zł, na które składają się kwoty: 13.200 zł z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości, 4.719,45 zł z tytułu wypłaconych odsetek oraz 10.000 zł z tytułu ugody pozasądowej, będące w rzeczywistości ekwiwalentem za uszczerbek z tytułu ustanowienia służebności przesyłu należy uznać w całości, bądź w części za odszkodowanie w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym czy będzie ono wolne od podatku w myśl przepisów ww. ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacone świadczenie w łącznej wysokości 27.919,45 zł, na które składają się kwoty: 13.200 zł z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości, kwota 4.719,45 zł z tytułu wypłaconych odsetek oraz kwota 10 000 zł z tytułu ugody pozasądowej, będące ekwiwalentem za uszczerbek z tytułu ustanowienia służebności przesyłu należy w całości uznać za wolne od podatku odszkodowanie w świetle art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w części odnoszącej się do opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaty należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości wraz z odsetkami. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych w części odnoszącej się do opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wypłaty wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na podstawie ugody pozasądowej, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W myśl zasady powszechnego opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Ponadto, wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym przypadku zastosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Tym samym, każdy wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko tych, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań. Zwolnieniu podlegają także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a)-b) ww. ustawy.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 224 § 2 w związku z art. 225 i 230 ww. Kodeksu, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy (w tym wypadku nieruchomości, stanowiącej własność Wnioskodawcy).

Przysługujące, na mocy art. 224 § 2 i art. 225 ww. ustawy, wynagrodzenie nie jest naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz wynagrodzeniem zapłaty za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego.

Dla objęcia zwolnieniem od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymanego odszkodowania nie jest wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o to odszkodowanie. Przepisy Kodeksu cywilnego nie określają bowiem wprost wysokości ani zasad ustalania otrzymanego odszkodowania.

Zatem przedmiotowe odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie korzysta również ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy. Określone przez tenże przepis wynagrodzenie (a nie odszkodowanie) obejmuje spodziewane korzyści jakie Wnioskodawca uzyskałby gdyby nieruchomość nie została bezumownie zajęta. Ponadto zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3b objęte są tylko te odszkodowania, które przyznano na podstawie wyroku sądowego lub ugody sądowej.

W przedmiotowej sprawie, aby ocenić stanowisko Wnioskodawcy koniecznym jest dokonanie również analizy art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, wskazanego przez Wnioskodawcę w druku ORD-IN, jako przepisu prawa podatkowego będącego przedmiotem interpretacji. Przepis ten stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że takie odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

* otrzymuje je posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego,

* odszkodowanie zostaje wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej,

* podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów prowadzi na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego inwestycję związaną z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

* źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami.

W niniejszym przypadku, z treści wniosku wynika, że wypłata kwoty 13.200 zł miała miejsce tytułem należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Wypłacono również odsetki od tej kwoty w wysokości 4.719,45 zł.

Wobec powyższego, kwoty powyższe nie zostały wypłacone jako odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest to bowiem ani odszkodowanie za ustanowienie służebności gruntowej, ani z tytułu rekultywacji gruntów, ani szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie, ale jest to wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości wraz z odsetkami.

Należy wyjaśnić, że kwota odsetek od należności z tytułu bezumownego korzystania z gruntu również nie podlega zwolnieniu od podatku, gdyż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują zwolnienia odsetek wypłacanych z tego tytułu.

W związku z powyższym, świadczenie uzyskane przez Wnioskodawcę od Spółki akcyjnej E. w postaci należności za bezumowne korzystanie z działki rolnej wraz z odsetkami nie spełnia warunków niezbędnych do skorzystania ze zwolnień przedmiotowych na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym przedmiotowe świadczenie stanowi dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są "inne źródła", za które art. 20 ust. 1 ww. ustawy nakazuje uważać w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania "w szczególności". Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Tym samym zakres art. 20 ust. 1 ww. ustawy obejmuje także kwoty wypłaconego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż otrzymana przez Wnioskodawcę należność za bezumowne korzystanie z działki rolnej wraz z odsetkami, w łącznej kwocie 17.919,45 zł nie podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny (weryfikacji) dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.