IBPBII/1/415-286/13/AŻ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 6 marca 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 8 marca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku obniżenia wartości nieruchomości w następstwie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 marca 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku obniżenia wartości nieruchomości w następstwie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W maju 2012 r., na podstawie umowy cywilnoprawnej, Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości wynikające ze zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na skutek wprowadzenia do planu zmiany przeznaczenia terenu oraz inwestycji celu publicznego - linii energetycznej 400 kv.

Inwestor, na wniosek którego wprowadzono do planu zagospodarowania przestrzennego niekorzystne dla nieruchomości Wnioskodawczyni zapisy, zobowiązał się w zawartej z gminą umowie pokryć roszczenia mieszkańców z tytułu spadku wartości nieruchomości. W przypadku Wnioskodawczyni nastąpiła zmiana przeznaczenia terenu z budowlanego na rolny oraz wprowadzenie w bezpośrednie sąsiedztwo linii 400 kv. Czyli zabudowana i zagospodarowana działka budowlana (w poprzednim planie) jest obecnie działką rolną, na której stoi budynek mieszkalny.

W wyniku nowych zapisów planu nieruchomość Wnioskodawczyni doznała rzeczywistej szkody, tj. trwałego i nieodwracalnego obniżenia wartości. Korzystając ze swoich uprawnień Wnioskodawczyni wystąpiła o odszkodowanie. Na potrzeby ww. odszkodowania zostały wykonane dwa operaty szacunkowe: jeden określający wartość odtworzeniową nieruchomości, drugi określający spadek wartości nieruchomości. Operaty te zostały wykonane przez uprawnionych rzeczoznawców (z uprawnieniami także biegłego sądowego) wybranych przez inwestora. Spadek wartości nieruchomości został określony na około 70%.

Po dwóch latach negocjacji prowadzonych z przedstawicielem inwestora i gminą został zawarty kompromis. Wysokość wynegocjowanego odszkodowania wynikała z wykonanych operatów szacunkowych. Została zawarta umowa cywilnoprawna, na podstawie której Wnioskodawczyni otrzymała od przedstawiciela inwestora odszkodowanie. W umowie, jako podstawa odszkodowania, znajdują się następujące zapisy: § 4 pkt 1 - ustalone na podstawie niniejszej umowy odszkodowanie określone w § 3 oraz jego zapłata stanowi zaspokojenie wszelkich roszczeń właściciela (względnie jego następców prawnych) z tytułu budowanej linii w sposób opisany w niniejszej umowie oraz wynikających z art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; § 10 pkt 1 w sprawach nieuregulowanych postanowieniami niniejszej umowy zastosowanie mają przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz przepisy Kodeksu cywilnego.

Nieruchomość Wnioskodawczyni to zagospodarowana działka - zabudowana domem jednorodzinnym, wielopokoleniowym. Budowę domu i zagospodarowanie otoczenia rozpoczęto w 1957 r. Od tego czasu była sukcesywnie modernizowana. Na działce nie jest prowadzona działalność gospodarcza. Nieruchomość nie wchodzi w skład gospodarstwa rolnego. W chwili obecnej - ze względu na ograniczenia dotyczące korzystania z nieruchomości oraz bezpośrednie sąsiedztwo linii 400 kv nie przedstawia ona prawie żadnej wartości rynkowej, nie nadaje się również do zamieszkania przez rodzinę z małymi dziećmi z powodu szkodliwego działania pól elektromagnetycznych (potwierdzone wynikami badań).

W lutym 2013 r. Wnioskodawczyni otrzymała PIT-8C, z którego wynika, że otrzymane odszkodowanie jest przychodem (art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni uważa, że otrzymane odszkodowanie powinno być zwolnione z podatku dochodowego.

Wnioskodawczyni wskazała, iż z konstytucyjnej zasady ochrony własności wynika między innymi nakaz rekompensowania władczych, dyktowanych interesem publicznym ograniczeń prawa własności a takie właśnie ograniczenia dokonały się na nieruchomości Wnioskodawczyni.

W trakcie procedowania nad projektem planu zagospodarowania przestrzennego Wnioskodawczyni wielokrotnie wnosiła uwagi do gminy o usunięcie niekorzystnych dla niej zapisów planu, gdyż naruszały one prawo Wnioskodawczyni do dysponowania nieruchomością i drastycznie obniżały wartość nieruchomości. Przyjęto jednak prymat inwestycji celu publicznego.

Wnioskodawczyni wskazała, iż skoro jej mienie doznało szkody rzeczywistej, to uważa, że otrzymane odszkodowanie jest naprawieniem tej szkody, które wyrównuje a nie polepsza jej sytuację majątkową.

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawczyni uważa, że przychód uzyskany z tytułu odszkodowania za ograniczenie korzystania z przedmiotowej nieruchomości w związku z realizacją celu publicznego powinien korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy źródłem przychodów są również inne źródła. Stosownie do art. 20 ust. 1 za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Wskazany przez ustawodawcę w art. 20 ust. 1 ww. ustawy katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera on jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do innych źródeł. Zgodnie z powołanymi przepisami opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla podatnika przysporzenie majątkowe.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, które wypełniają dyspozycję ww. normy prawnej, czyli te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Z kolei z treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wynika, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Oznacza to, że na mocy tego przepisu wolne od podatku są inne odszkodowania niż te których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wymienionymi powyżej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż w maju 2012 r., na podstawie umowy cywilnoprawnej, Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie z tytułu zmniejszenia wartości nieruchomości wynikające ze zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na skutek wprowadzenia do planu zmiany przeznaczenia terenu (z budowlanego na rolny) oraz inwestycji celu publicznego - linii energetycznej. Odszkodowanie zostało wypłacone przez inwestora, na wniosek którego zostały wprowadzone zmiany do planu zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.) jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:

W myśl art. 36 ust. 2 ww. ustawy realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.

Zgodnie z art. 37 ust. 9 ww. ustawy wykonanie obowiązku wynikającego z roszczeń, o których mowa w art. 36 ust. 1-3, powinno nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, chyba że strony postanowią inaczej. W przypadku opóźnienia w wypłacie odszkodowania lub w wykupie nieruchomości właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przysługują odsetki ustawowe. Spory w sprawach, o których mowa w art. 36 ust. 1-3 i ust. 5, rozstrzygają sądy powszechne (art. 37 ust. 10 ww. ustawy).

Powyższe uprawnienia przysługują zatem w przypadku, gdy plan miejscowy w znacząco negatywny sposób oddziałuje na dotychczasowe warunki korzystania z nieruchomości.

Przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przewidują zatem w powołanym art. 36 ust. 1 ustawy możliwość wystąpienia przez właściciela lub użytkownika wieczystego z żądaniem wypłaty odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę. Należy jednak wskazać, iż w przepisach prawa brak jest konkretnych uregulowań określających wysokość lub zasady ustalania przedmiotowego odszkodowania.

Skoro zatem w przepisach prawa brak jest konkretnych uregulowań określających wysokość lub zasady ustalania odszkodowania przewidzianego w art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, to nie znajdzie zastosowania zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem na mocy tego przepisu wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Ponadto, wskazać należy, iż z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g cyt. ustawy jednoznacznie wynika, iż zwolnieniu nie podlegają także odszkodowania, które zostały wypłacone na podstawie umowy czy też ugody innej niż sądowa. To oznacza, że nawet wówczas gdyby wysokość lub zasady ustalania omawianego odszkodowania wynikały z przepisów rangi ustawowej (lub aktów wykonawczych na podstawie takich przepisów wydanych), to i tak odszkodowanie nie korzystałoby ze zwolnienia, gdyż zostało otrzymane na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Również zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajdzie tutaj zastosowania, gdyż przedmiotowe odszkodowanie nie zostało otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, a tylko takie odszkodowania z uwzględnieniem wyjątków przewidzianych w tym przepisie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania.

Zatem jako, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują zwolnienia z opodatkowania odszkodowania, o którym mowa w treści wniosku (wypłaconego na podstawie umowy cywilnoprawnej) uzyskany przez Wnioskodawczynię przychód z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i winien być wykazany w zeznaniu rocznym składanym za rok 2012 r., gdyż jak wynika z treści wniosku Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie w maju 2012 r.

Podmiot wypłacający odszkodowanie postąpił zatem prawidłowo wystawiając Wnioskodawczyni informację PIT-8C, zgodnie bowiem z treścią art. 42a ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Zatem stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.