IBPBII/1/415-27/08/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Urzędu Miasta, przedstawione we wniosku z dnia 7 października 2008 r. (data wpływu do tut. Biura - 30 października 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych osobom fizycznym kwot z tytułu należności cywilnoprawnych stanowiących dochody budżetowe - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 października 2008 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania umorzonych osobom fizycznym kwot z tytułu należności cywilnoprawnych stanowiących dochody budżetowe.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Urząd Miasta zwrócił się pismem z dnia 20 kwietnia 2006 r. do Urzędu Skarbowego z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych w sprawie obowiązku lub jego braku wystawiania przez Urząd Miasta osobom fizycznym informacji PIT-8C dotyczącej kwot umorzonych z tytułu należności cywilnoprawnych stanowiących dochody budżetowe z tytułu czynszu dzierżawnego, najmu pomieszczeń, najmu powierzchni nieruchomości pod reklamy, opłat za użytkowanie wieczyste gruntu, spłat wykupu nieruchomości na raty, odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, kary umowne, itp.

Postanowieniem z dnia 21 lipca 2006 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego na wniosek Urzędu Miasta wydał interpretację podatkową, w której stwierdził, że umorzone osobom fizycznym kwoty z tytułu czynszu dzierżawnego, najmu pomieszczeń, najmu powierzchni nieruchomości pod reklamy, opłat za użytkowanie wieczyste gruntu, spłat wykupu nieruchomości na raty, odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, kary umowne itp. nie stanowią przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń w związku z tym Urząd Miasta nie ma obowiązku wystawiania tym osobom informacji PIT-8C. Decyzją z dnia 31 lipca 2007 r. Dyrektor Izby Skarbowej uchylił ww. postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego i orzekł, że kwoty umorzonych należności z tytułów wymienionych przez Urząd Miasta stanowią przychód osób fizycznych podlegający opodatkowaniu, dla którego Urząd Miasta zobowiązany jest wystawić informację PIT-8C za dany rok podatkowy w terminie do końca lutego roku następnego. Zasady umarzania wierzytelności niepodatkowych Miasta zostały zawarte w Uchwale Rady Miasta z dnia 27 marca 2006 r. w sprawie określenia zasad i trybu umarzania wierzytelności przypadających Miastu oraz jednostkom organizacyjnym Miasta z tytułu należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa, udzielania innych ulg w spłacaniu tych należności oraz wskazania organów do tego uprawnionych oraz Zarządzenia Prezydenta Miasta z dnia 10 maja 2006 r. w sprawie wykonania ww. uchwały. Zasady te określają przypadki umorzenia należności niepodatkowych w niżej wymienionych przypadkach dotyczących osób fizycznych:

Umorzenie w przypadkach określonych w pkt 1, 2, 3, 5 może nastąpić z urzędu, a z pkt 4 na wniosek dłużnika.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Urząd Miasta na obowiązek sporządzania informacji PIT-8C dotyczącej kwot umorzonych osobom fizycznym z tytułu należności cywilnoprawnych stanowiących dochody budżetowe z tytułów wymienionych w opisie sprawy, jeżeli dłużnik nie wnioskował o umorzenie a umorzenie zostało dokonane z urzędu na podstawie Uchwały Rady Miasta podjęte na podstawie art. 43 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.).

Zdaniem wnioskodawcy, umorzenie wierzytelności z urzędu a nie na wniosek dłużnika następuje jeżeli dłużnik - osoba fizyczna zmarł, nie można ustalić dłużnika w zakresie jego miejsca przebywania, komornik sądowy umorzył postępowanie windykacyjne z uwagi na brak majątku podlegającego egzekucji, istnieje uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej niż koszty dochodzenia i egzekucji należności. Stosując Uchwałę Rady Miasta osoby kompetentne upoważnione w Uchwale po przygotowaniu właściwego uzasadnienia podpisują odpowiednie dokumenty stanowiące o umorzeniu z urzędu wierzytelności Miasta po wyczerpaniu wszelkich możliwych środków egzekucyjnych oraz przed przedawnieniem danej wierzytelności aby nie dopuszczać do jej przedawnienia co grozi naruszeniem dyscypliny finansów publicznych. Urząd Miasta stoi na stanowisku, że w przypadkach umorzenia należności zgodnie z przepisami prawa i nie na wniosek dłużnika kwota umorzonych zadłużeń nie stanowi dla dłużnika przychodu podlegającego podatkowi dochodowemu od osób fizycznych i Urząd Miasta nie ma obowiązku wystawienia dla dłużnika informacji PIT-8C.

Wnioskodawca stanowisko uzasadnia również tym, że istnieją obiektywne i prawne przeszkody w wystawianiu PIT-8C dłużnikom, którym umarza się należności z urzędu, gdyż jeżeli dłużnik zmarł to wystawienie tej informacji jest niemożliwe, również jeżeli miejsce pobytu dłużnika nie jest znane, nie odbiera korespondencji, wezwań do zapłaty należności, nie można go pozwać do sądu, poszukiwania jego miejsca zamieszkania poprzez Centrum Personalizacji Dokumentów MSWiA - Wydziału Ochrony Informacji Niejawnych - nie przyniosło rezultatów więc postępowanie sądowe przeciwko dłużnikowi również nie jest możliwe do przeprowadzenia lub komornik umorzył postępowanie egzekucyjne z uwagi na brak majątku podlegającego egzekucji. Nie wszczyna się również postępowania sądowego przeciwko dłużnikowi jeżeli kwota należności jest mniejsza niż trzykrotność najniższego wpisu sądowego tj. aktualnie 90 zł. Umorzenie należności z urzędu wg zatwierdzonych Uchwałą Rady Miasta zasad następuje po wyczerpaniu wszelkich możliwych sposobów egzekucji należności oraz przed ich przedawnieniem. Dłużnik nie wnioskuje o umorzenie należności, a więc nie następuje w tym przypadku przysporzenie majątku (dochodu) w wysokości kwoty umorzonej. Ponadto wnioskodawca zaznacza, że dopuszczenie do przedawnienia należności budżetowych jest naruszeniem dyscypliny finansów publicznych, dlatego też przed ich przedawnieniem dokonywane jest umarzanie należności z urzędu zgodnie z przepisami prawa.

Urząd Miasta stoi na stanowisku, że umorzenie należności Miasta w sytuacjach opisanych powyżej nie stanowi nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych albowiem z nieodpłatnym świadczeniem mamy do czynienia wtedy, gdy świadczeniodawca wyrazi pozytywną wolę świadczenia, tzn. chęć przekazania świadczenia na rzecz świadczeniobiorcy, a świadczeniobiorca to świadczenie przyjmie, w przypadku gdy umorzenie należności nie następuje na wniosek dłużnika tylko z urzędu to nie ma mowy o tym, że świadczeniobiorca wyraził pozytywną wolę przyjęcia tego świadczenia, gdyż o to nigdy nie występował. Również działanie Urzędu Miasta, które skutkuje umorzeniem z urzędu nieściągalnych należności nie wynika z "pozytywnej woli". Działanie takie wynika z przepisów prawa obowiązujących w Mieście wydanych na podstawie ustawy o finansach publicznych.

Wnioskodawca wskazuje również, że PIT-8C jako formularz urzędowy zobowiązuje wystawiającego do podania numeru NIP, PESEL, daty urodzenia osoby fizycznej, której umorzono należność. Urząd Miasta niejednokrotnie nie posiada aktualnego miejsca zamieszkania tej osoby nie mówiąc już o numerze NIP i PESEL. Do jakiego więc Urzędu Skarbowego miałby być wysłany PIT-8C, jeżeli brak aktualnego adresu dłużnika. W świetle powyższych wyjaśnień Urząd Miasta stoi na stanowisku, że dla osób fizycznych, którym umorzono z urzędu należności budżetowe nie ma obowiązku wystawiania informacji PIT-8C.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dotyczy to m.in. podatników osiągających przychody o których mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, tj. z innych źródeł.

Przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i tym samym powyższa ustawa w swoich założeniach daje podstawy prawne, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Stosownie do przepisu art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż wnioskodawca osobom fizycznym umarza z urzędu kwoty z tytułu należności cywilnoprawnych stanowiących dochody budżetowe z tytułu czynszu dzierżawnego, najmu pomieszczeń, najmu powierzchni nieruchomości pod reklamy, opłat za użytkowanie wieczyste gruntu, spłat wykupu nieruchomości na raty, odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, kary umowne, itp. Umorzenie należności niepodatkowych dokonuje również i w przypadku, gdy:

W świetle powyższego należy uznać, że korzyści jakie osiąga dłużnik z tytułu umorzenia należności cywilnoprawnych stanowiących dochody budżetowe z tytułu czynszu dzierżawnego, najmu pomieszczeń, najmu powierzchni nieruchomości pod reklamy, opłat za użytkowanie wieczyste gruntu, spłat wykupu nieruchomości na raty, odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, kar umownych, itp. stanowią dla niego realne przysporzenie majątkowe podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W efekcie zwolnienia dłużnika z całości lub części długu następuje u niego trwały przyrost majątku. Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści.

Wobec powyższego umorzone przez wnioskodawcę należności cywilnoprawne stanowiące dochody budżetowe z ww. tytułów, stanowią dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast na jednostce umarzającej (wnioskodawcy) ciąży obowiązek sporządzenia na podstawie art. 42a ustawy informacji PIT-8C każdej osobie, której umorzono ww. należności.

Należy podkreślić, iż z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika wprost, że obowiązkiem jednostki organizacyjnej umarzającej należność jest wystawienie informacji PIT-8C osobie, dla której w danym przypadku będzie to realne przysporzenie majątkowe. W przypadku jednak gdzie faktycznie (pomimo podjętych prób) nie ma możliwości ustalenia danych osobowych tej osoby, które wymagane są do wypełnienia urzędowego formularza PIT-8C, nie sporządza się informacji PIT-8C. Nie sporządza się również i w przypadku osoby, która zmarła.

Należy zauważyć, iż okoliczność nie posiadania przez jednostkę umarzającą np. NIP czy PESEL osoby, której umorzono ww. należności, nie zwalnia z obowiązku wystawienia tej informacji.

Obowiązek wystawienia PIT-8C istnieje również w przypadku, gdy postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne lub zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej wierzytelności, oraz gdy należność główna z jednego tytułu wierzytelności jest mniejsza lub równa trzykrotności najniższego wpisu sądowego od pozwu.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.