IBPBII/1/415-234/12/MZ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 5 marca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura - 7 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 marca 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu uzyskanego z tytułu wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest rolnikiem i prowadzi gospodarstwo rolne o obszarze ponad 2 ha. W dniu 23 listopada 2010 r. Wnioskodawczyni wyraziła zgodę na ustanowienie na jej rzecz przez Spółkę Węglową X służebności przesyłu energii w zamian za odszkodowanie. W lutym 2011 r. Wnioskodawczyni otrzymała kwotę 12.000 zł W akcie notarialnym wpisano służebność przesyłu na czas nieoznaczony. Dla linii elektroenergetycznej 110 kV biegnącej przez działkę Wnioskodawczyni, która wchodzi w skład gospodarstwa rolnego, na długości 97 m wraz z posadowieniem słupa i linii napowietrznej, wydzielono pas technologiczny o szerokości 15 m z każdej strony linii oraz prawo dostępu dotyczące przeglądów, kontroli - bezterminowo.

Przy spisywaniu aktu notarialnego pobrano podatek od czynności cywilnoprawnych a przedstawiciel Spółki Węglowej X, z którym Wnioskodawczyni prowadziła negocjacje, twierdził, że Wnioskodawczyni jako rolnik nie będzie płaciła innych podatków.

Pod koniec lutego 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała od Spółki Węglowej X informację PIT-8C, z którą niezwłocznie zgłosiła się do tej Spółki oraz do właściwego Urzędu Skarbowego. Wnioskodawczyni usłyszała wówczas stwierdzenie, że skoro otrzymała 12.000 zł odszkodowania, to ma zapłacić podatek w wysokości 18%, tj. 2.160 zł W otrzymanej informacji PIT-8C, w rubryce dotyczącej rodzaju przychodu podano, iż jest to odszkodowanie za wyrażenie zgody na budowę na nieruchomości kablowej linii elektroenergetycznej oraz rurociągu wód słonych.

Wnioskodawczyni wskazała, iż na temat rurociągu wód słonych nie było żadnych ustaleń. Stwierdziła również, iż dzisiaj wie, iż nigdy by się nie zgodziła na takie ugody, gdyż jej działka praktycznie nie nadaje się do uprawy, wymaga rekultywacji. Spółka Węglowa X ma cały czas dostęp do działki Wnioskodawczyni a Wnioskodawczyni nie wie dlaczego Spółka ta wykonuje roboty elektryczne.

Wnioskodawczyni ma utrudnienie w prowadzeniu upraw, gdyż na działkę stale przychodzą pracownicy Spółki Węglowej X, z różnym sprzętem.

Wnioskodawczyni uważa, że jako rolnik podlega zwolnieniu od podatku dochodowego z tytułu wypłaconego jej odszkodowania, które otrzymała na podstawie umowy ugodowej. Ponadto ustanowiona została na jej gruncie służebność za przesył energii - jest to, według oceny Wnioskodawczyni, inwestycja dotycząca budowy infrastruktury technicznej, o której mowa w ustawie o gospodarce nieruchomościami.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

W myśl zasady powszechnego opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W przedmiotowej sprawie, aby ocenić stanowisko Wnioskodawczyni koniecznym jest dokonanie analizy art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, wskazanego przez Wnioskodawczynię w druku ORD-IN, jako przepisu prawa podatkowego będącego przedmiotem interpretacji. Przepis ten stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że takie odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

* otrzymuje je posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego,

* odszkodowanie zostaje wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej,

* podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów prowadzi na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego inwestycję związaną z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami,

* źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami.

Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Należy podkreślić, iż wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym przypadku zastosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Tym samym, każdy wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Służebność gruntowa, o której mowa w ww. przepisie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stanowi on, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Zgodnie natomiast z art. 305¹ Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). W myśl art. 305⁴ Kodeksu cywilnego do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w lutym 2011 r. Wnioskodawczyni, będąca właścicielem gospodarstwa rolnego, na podstawie zawartej w formie aktu notarialnego umowy o ustanowienie służebności przesyłu, otrzymała od Spółki Węglowej X odszkodowanie (wynagrodzenie) w kwocie 12.000 zł. Odszkodowanie (wynagrodzenie) zostało wypłacone w związku z inwestycją, dokonaną przez Spółkę Węglową X na działce wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego Wnioskodawczyni, polegającą na wytyczeniu przebiegu i wybudowaniu napowietrznej linii elektroenergetycznej, postawieniu słupa dla tej linii oraz zapewnieniu bezterminowego prawa do dokonywania przeglądów i kontroli linii. Pod koniec lutego 2012 r. Wnioskodawczyni otrzymała od Spółki Węglowej X informację PIT-8C, w treści której przyznane świadczenie określono jako odszkodowanie. Wnioskodawczyni uważa, że jako rolnik podlega zwolnieniu od podatku dochodowego z tytułu wypłaconego jej odszkodowania, które otrzymała z umowy ugodowej. Jako podstawę prawną zwolnienia Wnioskodawczyni wskazała we wniosku przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, stwierdza się, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Odszkodowanie nie jest tożsame z pojęciem wynagrodzenia.

Jednocześnie należy wskazać, iż służebność przesyłu nie jest tożsama ze służebnością gruntową. Obie służebności są odrębnie uregulowane przepisami Kodeksu cywilnego. Każda z nich jest odrębnym ograniczonym prawem rzeczowym. Natomiast przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zwolnienie z opodatkowania odszkodowań wypłaconych na podstawie zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu m.in. ustanowienia służebności gruntowej. Przepis ten milczy jednak na temat służebności przesyłu, co oznacza, że służebność ta nie korzysta z przedmiotowego zwolnienia, gdyż zwolnieniem tym objęta może być jedynie służebność gruntowa. Zatem wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni wskazane zwolnienie w treści art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może odnosić się do odszkodowań (wynagrodzeń) z tytułu ustanowienia służebności przesyłu. Gdyby bowiem wolą ustawodawcy było zwolnienie z opodatkowania świadczeń otrzymywanych z tytułu służebności przesyłu, to niewątpliwie taki zapis uczyniłby w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzając instytucję służebności przesyłu. Okoliczność, iż służebność przesyłu wiąże się z inwestycją dotyczącą budowy infrastruktury technicznej, o której mowa w ustawie o gospodarce nieruchomościami, jest w tym przypadku bez znaczenia. Także, nie ma wpływu na ocenę stanowiska to, że działka, na której przeprowadzono omawianą inwestycję wchodzi w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez Wnioskodawczynię. Wskazana bowiem we wniosku służebność przesyłu jest inną instytucją niż służebność gruntowa, o której mowa w analizowanym przepisie, regulującym zwolnienie podatkowe.

Powyższe oznacza, że zarówno wynagrodzenia jak i odszkodowania przyznane w związku z ustanowieniem służebności przesyłu nie są objęte zwolnieniem podatkowym określonym w ww. przepisie. Jednocześnie należy wskazać, iż żaden inny przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zwalnia takich świadczeń jak wskazane we wniosku od opodatkowania, a zatem nie mogą być one zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto zaznaczyć należy, iż do zastosowania wskazanego zwolnienia, oprócz warunków powyżej omówionych, koniecznym jest aby odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało wypłacone z tytułu inwestycji (ściśle w przepisie wymienionych) prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów. Do budowy urządzeń infrastruktury elektroenergetycznej uprawnione są podmioty energetyczne. Podmiot, od którego Wnioskodawczyni uzyskała wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu to Spółka Węglowa X. Zatem i ten warunek do zwolnienia nie został w przedstawionym stanie faktycznym spełniony.

W związku z powyższym, świadczenie uzyskane przez Wnioskodawczynię od Spółki Węglowej X w związku z ustanowieniem służebności przesyłu nie spełniało warunków niezbędnych do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym przedmiotowe świadczenie stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są "inne źródła", za które art. 20 ust. 1 ww. ustawy nakazuje uważać w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania "w szczególności". Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Tym samym zakres art. 20 ust. 1 ww. ustawy obejmuje także kwoty wypłaconego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

W związku z powyższym i zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, dla Wnioskodawczyni, jako osoby, której przyznano świadczenie za ustanowienie służebności przesyłu - Spółka Węglowa X wystawiła informację PIT-8C, z określeniem rodzaju przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Okoliczność, iż w informacji PIT-8C wpisano, określając rodzaj przychodu, że otrzymane przez Wnioskodawczynię świadczenie jest odszkodowaniem, jest obojętna z punktu widzenia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie ma znaczenia dla obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu uzyskania ww. przychodu. Wnioskodawczyni jest zatem zobowiązana do zapłaty należnego podatku od przychodu wynikającego z otrzymanej informacji PIT-8C.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż otrzymane przez Wnioskodawczynię, w związku z ustanowieniem na jej gruntach służebności przesyłu, wynagrodzenie (odszkodowanie) nie podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.