IBPBII/1/415-230/13/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 21 lutego 2013 r. (data wpływu do tut. Biura - 25 lutego2013 r.), uzupełnionym w dniu 6 maja 2013 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku obniżenia wartości nieruchomości w następstwie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego:

* w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania odszkodowania - jest prawidłowe,

* w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania odsetek - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 lutego 2013 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za szkodę powstałą w wyniku obniżenia wartości nieruchomości w następstwie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Z uwagi na braki formalne wniosku, pismem z dnia 24 kwietnia 2013 r. znak: IBPB II/1/415-230/13/BJ wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 6 maja 2013 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wyrokiem sądowym Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 15 czerwca 2012 r. zostało zasądzone odszkodowanie za utratę wartości działki budowlanej w związku ze zmianą planu zagospodarowania przestrzennego w wysokości 77.157 zł plus odsetki.

Gmina w łącznej kwocie wraz z odsetkami wypłaciła 84.439, 30 zł W drodze informacji o dochodach Gmina przesłała PIT-8C do Urzędu Skarbowego.

W piśmie z dnia 29 kwietnia 2013 r. (data wpływu - 6 maja 2013 r.), stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawczyni doprecyzowała stan faktyczny w następujący sposób:

* Na podstawie art. 36 i art. 37 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym został złożony pozew do Sądu o odszkodowanie za utraconą wartość działki budowlanej w związku ze zmianą planu zagospodarowania przestrzennego.

* Zasadność i wysokość odszkodowania wynika z przepisów art. 36 i art. 37.

* Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 15 czerwca 2012 r. zasądzone zostało odszkodowanie w wysokości 77.157 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 grudnia 2011 r., tj. od daty wyroku Sądu Okręgowego w (...) pierwszej instancji.

* Odszkodowanie zasądzone przez Sąd jest przyznane w związku ze szkodą rzeczywistą.

* Na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) pozwana Gmina wypłaca łączną kwotę odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 84.439,36 zł.

* Kwota ustawowych odsetek wynosi 7.282,36 zł.

Na podstawie tak przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawczyni zwróciła się o wydanie interpretacji w sprawie opodatkowania lub zwolnienia od podatku dochodowego kwoty zasądzonej przez Sąd oraz ustawowych odsetek.

Zdaniem Wnioskodawczyni, odszkodowanie wraz z odsetkami powinno być zwolnione od podatku dochodowego.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągnięte przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z wniosku wynika, iż Wnioskodawczyni na podstawie art. 36 i art. 37 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym złożyła pozew do Sądu o odszkodowanie za utraconą wartość działki budowlanej w związku ze zmianą planu zagospodarowania przestrzennego. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 15 czerwca 2012 r. zasądzone zostało odszkodowanie w wysokości 77.157 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 grudnia 2011 r., tj. od daty wyroku Sądu Okręgowego w (...) pierwszej instancji.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 647 z późn. zm.) jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:

W myśl art. 36 ust. 2 ww. ustawy realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.

Stosownie do treści art. 36 ust. 3 ww. ustawy jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.

Wysokość odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3, oraz wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4, ustala się na dzień jej sprzedaży. Obniżenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowią różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem (art. 37 ust. 1 cyt. ustawy).

Zgodnie z art. 37 ust. 9 ww. ustawy wykonanie obowiązku wynikającego z roszczeń, o których mowa w art. 36 ust. 1-3, powinno nastąpić w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku, chyba że strony postanowią inaczej. W przypadku opóźnienia w wypłacie odszkodowania lub w wykupie nieruchomości właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przysługują odsetki ustawowe.

Spory w sprawach, o których mowa w art. 36 ust. 1-3 i ust. 5, rozstrzygają sądy powszechne (art. 37 ust. 10 ww. ustawy).

Powyższe przepisy wskazują kiedy (w jakich okolicznościach) właściciel nieruchomości może żądać odszkodowania m.in. z tytułu wpływu uchwalenia planu miejscowego (lub jego zmiany) na wartość nieruchomości. W przepisach tych brak jest jednak konkretnych uregulowań określających zasady lub wysokość odszkodowania, o którym mowa we wniosku.

Żeby rozstrzygnąć kwestię opodatkowania kwoty, będącej odszkodowaniem, a zasądzonej wyrokiem Sądu należy ustalić jaki rodzaj szkody został pokryty tym odszkodowaniem. Szkoda rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym może mieć postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż wypłacone Wnioskodawczyni odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie zostało bowiem otrzymane na podstawie wyroku i nie znajdują do niego zastosowania wyjątki przewidziane w ww. przepisie, gdyż nie zostało ono wypłacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie dotyczy korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby jej szkody nie wyrządzono. We wniosku wskazano, że odszkodowanie zasądzone przez Sąd jest przyznane w związku ze szkodą rzeczywistą. Zatem wypłacone świadczenie ma niewątpliwie charakter odszkodowawczy mający na celu naprawienie szkody, tj. obniżenie wartości nieruchomości w następstwie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na charakter odszkodowawczy świadczenia wskazuje również art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który mówi o odszkodowaniu za poniesioną rzeczywistą szkodę.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania odszkodowania należało uznać za prawidłowe.

Natomiast w odniesieniu do zasądzonych wyrokiem sądu odsetek należy wskazać, iż instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

W świetle powyższego nie można przyjąć, iż odsetki są odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań. Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą odszkodowania a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek na tej samej podstawie prawnej co należności głównej.

We wniosku wskazano, że w przedmiotowej sprawie zasądzone zostało odszkodowanie z ustawowymi odsetkami od dnia 21 grudnia 2011 r., tj. od daty wyroku Sądu Okręgowego w (...). Nie można więc twierdzić, że odsetki stanowią funkcję odszkodowawczą - są to po prostu należności z tytułu zwłoki w zapłacie świadczenia głównego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczenia - zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

W związku z powyższym wynikające z wyroku sądowego należne odsetki nie korzystają ze zwolnienia. W konsekwencji wypłata odsetek stanowi przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Zatem stanowisko Wnioskodawczyni w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania odsetek należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.