IBPBII/1/415-201/09/BD - Opodatkowanie odszkodowania otrzymanego na podstawie zawartej ugody.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2009 r. (data wpływu do tut. Biura - 6 marca 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania na podstawie zawartej ugody - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 marca 2009 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania na podstawie zawartej ugody.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W czerwcu 2000 r. firma z kapitałem austriackim budująca wyciąg narciarski i nartostradę na zboczu wykroczyła bezprawnie na działkę leśną wnioskodawczyni (część gospodarstwa rolnego), bez zezwolenia na budowę na terenie tej działki. Bez wiedzy wnioskodawczyni i bez zezwolenia Dyrekcji Lasów wyrąbano w ciągu trzech dni cały las o powierzchni ok. 2000 m². Wnioskodawczyni wraz z pozostałymi właścicielami zgłosiła sprawę do prokuratury. Drzewo nie zostało odzyskane gdyż z powodu chaosu jaki panował przy pospiesznym wyrębie i karczowaniu nastąpiła kradzież drzewa i zupełna niemożność dokładnego określenia ilości i wielkości wyrębu. W wyniku interwencji władz miasta i powiatu, którym zależało na pilnej budowie nartostrady, wnioskodawczyni oraz pozostali właściciele zawarli z firmą ugodę na mocy której, wnioskodawczyni i osobom poszkodowanym miało zostać wypłacone odszkodowanie za drzewo w wysokości 90.000 zł płatne w dwóch ratach. W ustalonym terminie firma nie wypłaciła poszkodowanym drugiej raty odszkodowania sugerując, że zajęta działka nie była ich własnością. W 2001 r. rozpoczął się trwający 7 lat proces sądowy o ustalenie własności działki, zakończony pomyślnym dla osób poszkodowanych wyrokiem Sądu Okręgowego. Po uzyskaniu wyroku i kilkakrotnych interwencjach w dniu 5 sierpnia 2008 r. firma wypłaciła ww. drugą ratę odszkodowania w wysokości 45.000 zł. Jednakże z uwagi na inne należności i matactwa sprawę ponownie zgłoszono do prokuratury.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od uzyskanego odszkodowania wypłaconego w drugiej racie w wysokości 45.000 zł powinien być odprowadzony podatek i w jakiej wysokości.

Zdaniem wnioskodawczyni, pozbawienie właścicieli działki ich własności było wielką krzywdą i bezprawiem, a uzyskane odszkodowanie jest tylko symboliczną kwotą za koszty jakie wnioskodawczyni i pozostali właściciele ponieśli za stracone drzewo oraz koszty procesu. Wnioskodawczyni dodatkowo podkreśla, iż brak środków finansowych jest przeszkodą do dalszego procesowanie z bogatą zagraniczną firmą, a konieczność płacenia podatku od otrzymanego odszkodowania traktowana będzie jako następna krzywda.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Jako, że opisane we wniosku odszkodowanie (druga rata) zostało wypłacone w 2008 r. - w sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2008 r.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Powołana ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia w art. 21 ust. 1 ścisły katalog zwolnień podatkowych, m.in. w zakresie odszkodowań.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu jednoznacznie wynika, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia bowiem korzystają jedynie te odszkodowania, których prawo do otrzymania wynika wprost z przepisów ustawy lub aktów wykonawczych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

I tak stosownie do uregulowania zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) z przedmiotowego zwolnienia wyłączone zostały odszkodowania wynikające z zawartych umów i ugód innych niż ugody sądowe.

Ze zwolnienia korzystają również inne odszkodowania, a więc te nie wynikające wprost z przepisów prawa, ale tylko wówczas gdy zostały otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej - art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy.

Podstawową przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest szkoda. Pojęcie szkody nie zostało zdefiniowane ustawowo. W związku z tym należy zastosować wykładnię językową, zgodnie z którą przez szkodę rozumie się uszczerbek, pomniejszenie, utratę zarówno w sferze majątkowej jak i niemajątkowej.

Stosownie do art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Ugoda jest jednym z typów umów regulowanych przez Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by ustalić spór istniejący lub mogący powstać.

Ze stanu faktycznego przedstawionego w niniejszej sprawie wynika, że wnioskodawczyni zawarła z firmą ugodę na mocy której w 2008 r. została wypłacona druga rata odszkodowania za poniesione szkody na własnościowej działce.

Analiza cytowanego powyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień odszkodowania otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, która jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego stanowiła podstawę dokonanej na rzecz wnioskodawczyni wypłaty odszkodowania.

Zatem ze względu na brak możliwości zakwalifikowania kwoty odszkodowania otrzymanej przez wnioskodawczynię na podstawie zawartej ugody do któregokolwiek ze zwolnień przewidzianych w art. 21 ust. 1, art. 52, art. 52a i art. 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stwierdzić, że stanowi one przychód w rozumieniu ww. art. 11 ust. 1 - jako otrzymane pieniądze.

Przychód ten należy potraktować jako przychód z tzw. "innych źródeł", o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie słowo "w szczególności" oznacza, iż podana definicja innych przychodów zawiera otwarty katalog przychodów z innych źródeł, w którym mieszczą się również środki pieniężne uzyskane przez wnioskodawczynię.

Stosownie zaś do art. 42a ww. ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Od przychodów z innych źródeł podmiot, który je wypłacił nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy. Oznacza to, że te przychody podatnik sam musi wykazać w zeznaniu rocznym i je opodatkować.

Podsumowując, w oparciu o powyższe przepisy prawa należy stwierdzić, iż środki pieniężne - odszkodowanie jakie w 2008 r. wnioskodawczyni otrzymała w związku ze szkodą poniesioną na działce własnościowej stanowią przychód z innych źródeł i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Dodatkowo nadmienia się, iż niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla wnioskodawczyni. Stosownie do powyższego pozostali właściciele działki chcąc uzyskać interpretacje indywidualną winni wystąpić z odrębnym zapytaniem i uiścić stosowną opłatę.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko wnioskodawczyni uznaje się za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.