IBPBII/1/415-134/14/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 11 lutego 2014 r. (wpływ do Biura - 18 lutego 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za nie usunięcie wad i usterek - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 lutego 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za nie usunięcie wad i usterek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w marcu 2009 r. zawarł ze Spółdzielnią Mieszkaniową umowę na kupno lokalu mieszkalnego położonego w budynku wielorodzinnym.

W styczniu 2010 r. wraz z żoną nabył ten lokal, dla którego Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg wieczystych prowadzi księgę wieczystą.

Wnioskodawca zapłacił pełną kwotę za pełnosprawny w 100% lokal. Od tej opłaty zostały odprowadzone wszystkie obowiązujące podatki. W niedługim czasie po zamieszkaniu w lokalu tym uwidoczniły się wady i usterki.

Spółdzielnia Mieszkaniowa miała 3 lata na to aby wymóc na wykonawcy usunięcie występujących wad i usterek.

Niestety wykonawca tego nie zrobił i najprawdopodobniej sprawa zakończyłaby się wieloletnim procesem sądowym, gdyby nie fakt, że Spółdzielnia zatrzymała wykonawcy kaucję gwarancyjną, na podstawie umowy z czerwca 2008 r.

Odzyskanie przez wykonawcę zatrzymanej kaucji zostało uwarunkowane naprawą i usunięciem wad i usterek występującym w lokalu mieszkalnym Wnioskodawcy.

Wykonawca zgodził się na zawarcie trójstronnej ugody pomiędzy Spółdzielnią Mieszkaniową, wykonawcą i Wnioskodawcą i wypłacenie odszkodowania z zatrzymanej kaucji gwarancyjnej, z dwóch powodów

Wykonawca nie wykonał napraw dotyczących usunięcia wad i usterek i dlatego zawarł z Wnioskodawcą ugodę w listopadzie 2013 r., w której to potwierdził istnienie wad i usterek i uznał swoją odpowiedzialność wobec Wnioskodawcy i Spółdzielni Mieszkaniowej za nie usunięcie wad i usterek, jednocześnie zobowiązał się zapłacić odszkodowanie w kwocie 20.000,00 zł.

Kwotę tą Wnioskodawca otrzymał na konto bankowe za pośrednictwem Spółdzielni Mieszkaniowej z zatrzymanej kaucji gwarancyjnej.

Suma odszkodowania nie obejmuje wszystkich kosztów jakie Wnioskodawca musi ponieść, ponieważ mieszkanie to nadaje się do kapitalnego remontu z powodu wad i usterek jakie w nim występują.

Kwota ta nie obejmuje również kupna i wymiany drzwi wejściowych, które kwalifikowały się również do wymiany od samego początku, tak samo nie obejmuje kosztów wynajęcia mieszkania dla całej rodziny Wnioskodawcy na okres remontu, jak również zabezpieczenia mebli oraz urządzeń, które muszą być wyniesione z mieszkania w czasie remontu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy od kwoty odszkodowania jakie Wnioskodawca otrzymał za pośrednictwem Spółdzielni Mieszkaniowej z kaucji gwarancyjnej od wykonawcy za nie usunięcie występujących wad i usterek gwarancyjnych w lokalu mieszkalnym należny jest podatek, skoro do takiego porozumienia doszło na drodze polubownej.

Jeżeli tak to w jakiej wysokości i na podstawie jakiej podstawy prawnej, oraz w jakim terminie od momentu otrzymania odszkodowania.

Wnioskodawca uważa, że odszkodowanie, które otrzymał można traktować jako zwrot części wkładu budowlanego jaki zapłacił za nienależycie wykonane roboty budowlane kupując mieszkanie od Spółdzielni Mieszkaniowej.

Zdaniem Wnioskodawcy, od tej transakcji należny podatek już zapłacił w całości.

W związku z tym uważa, że od kwoty odszkodowania podatek się nie należy, ponieważ byłby płacony po raz drugi, a to powodowałoby podwójne opodatkowanie od tej samej transakcji.

Kwota jaką Wnioskodawca otrzymał jako odszkodowanie i to nie w pełnej wysokości, jaką musi wydać aby móc użytkować swoje mieszkanie, nie powinna być opodatkowana powtórnie.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w tym przepisie sformułowania "w szczególności" wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z treści wniosku wynika, iż Wnioskodawca w marcu 2009 r. zawarł ze Spółdzielnią Mieszkaniową umowę na kupno lokalu mieszkalnego położonego w budynku wielorodzinnym. W niedługim czasie po zamieszkaniu w tym lokalu uwidoczniły się wady i usterki. Spółdzielnia Mieszkaniowa miała 3 lata na to aby wymóc na wykonawcy usunięcie występujących wad i usterek. Wykonawca tego nie zrobił. Spółdzielnia zatrzymała wykonawcy kaucję gwarancyjną. Odzyskanie przez wykonawcę zatrzymanej kaucji zostało uwarunkowane naprawą i usunięciem wad i usterek występującym w lokalu mieszkalnym Wnioskodawcy.

Wykonawca zgodził się na zawarcie trójstronnej ugody pomiędzy Spółdzielnią Mieszkaniową, wykonawcą i Wnioskodawcą i wypłacenie odszkodowania z zatrzymanej kaucji gwarancyjnej.

Wykonawca nie wykonał napraw dotyczących usunięcia wad i usterek i dlatego zawarł z Wnioskodawcą ugodę w listopadzie 2013 r., w której to potwierdził istnienie wad i usterek i uznał swoją odpowiedzialność wobec Wnioskodawcy i Spółdzielni Mieszkaniowej za nie usunięcie wad i usterek, jednocześnie zobowiązał się zapłacić odszkodowanie w kwocie 20.000,00 zł. Kwotę tą Wnioskodawca otrzymał na konto bankowe za pośrednictwem Spółdzielni Mieszkaniowej z zatrzymanej kaucji gwarancyjnej.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania, należy jej więc szukać w innych przepisach, w tym m.in. w przepisach prawa cywilnego. W cywilnoprawnym ujęciu odszkodowanie jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody lub jej kompensatę. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty.

Szkodą jest ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy, a także niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania.

Zasady naprawienia szkody określone zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), m.in. w art. 471, który stanowi, iż dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Należy zauważyć, iż każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Jak już wyżej wskazano, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych, wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych.

I tak, w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z literalnego brzmienia powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy obejmuje tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem odszkodowań wymienionych

w lit. a-g) tego przepisu.

Analiza cytowanego powyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, nawet w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Z zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż wykonawca zgodził się na zawarcie trójstronnej ugody między Spółdzielnią Mieszkaniową, wykonawcą i Wnioskodawcą i wypłacenie odszkodowania z zatrzymanej kaucji.

Już sama ta okoliczność - bez analizowania czy omawiane odszkodowanie mieści się w kategorii odszkodowań, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw - stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ww. ustawy, wyklucza zwolnienie z opodatkowania otrzymanej kwoty.

W związku z powyższym, ze względu na brak możliwości objęcia opisanego we wniosku odszkodowania którymkolwiek ze zwolnień przedmiotowych należy stwierdzić, że stanowi ono przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem kwota odszkodowania w wysokości 20.000 zł, którą otrzymał Wnioskodawca stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychód ten należy potraktować jako przychód z tzw. "innych źródeł", o którym mowa w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Przychód ten, jako nie zwolniony z podatku dochodowego, należy wykazać w zeznaniu podatkowym za rok, w którym odszkodowanie zostało wypłacone. Zgodnie bowiem z art. 45 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8.

Należy zauważyć, iż brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do uznania, że przedmiotowe odszkodowanie winno być traktowane jako zwrot części wkładu budowlanego, jak i brak podstaw do uznania, że od kwoty tego odszkodowania podatek się nie należy, ponieważ byłby płacony po raz drugi. Z wniosku jednoznacznie wynika, iż wykonawca nie wykonał napraw dotyczących usunięcia wad i usterek i dlatego zawarł z Wnioskodawcą ugodę w listopadzie 2013 r., w której to potwierdził istnienie wad i usterek i uznał swoją odpowiedzialność wobec Wnioskodawcy i Spółdzielni Mieszkaniowej za nie usunięcie wad i usterek, jednocześnie zobowiązał się zapłacić odszkodowanie w kwocie 20.000,00 zł.

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż wykup mieszkania od Spółdzielni Mieszkaniowej nie generuje przychodu w rozumieniu powołanego powyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro nie generuje przychodu, to nie może być mowy o jego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega m.in. sprzedaż mieszkania wykupionego od Spółdzielni Mieszkaniowej, zwrot przez Spółdzielnię Mieszkaniową wkładu mieszkaniowego, budowlanego, czy też będące przedmiotem interpretacji odszkodowanie.

W przedmiotowym przypadku nie następuje - co wynika wprost z wniosku - zwrot przez Spółdzielnię Mieszkaniową wkładu budowlanego (kwestię wniesienia oraz zwrotu wkładu mieszkaniowego, budowlanego regulują przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych - Dz. U. z 2013 r. poz. 1222), który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Należy zauważyć, iż zarówno wykup mieszkania, jak i zwrot wkładu nie stanowią odszkodowania. Zatem należne w związku z ww. ugodą odszkodowanie opodatkowane jest tylko raz, tj. w momencie jego wypłaty. Nie ma więc mowy o powtórnym jego opodatkowaniu.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.