IBPBII/1/415-134/12/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 6 października 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 7 lutego 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przyznania renty wyrównawczej na podstawie ugody pozasądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 lutego 2012 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przyznania renty wyrównawczej na podstawie ugody pozasądowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W październiku 2004 r. w wyniku wypadku w pracy zginął mąż Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni pozostała sama, wychowując 2 nieletnich dzieci (córki). Od tego momentu pobiera rentę rodzinną.

W 2010 r. Wnioskodawczyni wystąpiła w imieniu swoim i dzieci do zakładu pracy męża z wnioskiem o przyznanie renty wyrównawczej.

W lutym 2010 r. na podstawie ugody pozasądowej (zgodnie z art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego) przyznano ww. rentę.

W lutym 2011 r. z zakładu pracy męża Wnioskodawczyni otrzymała PIT-8C informujący o wysokości wypłaconej renty wyrównawczej. Na podstawie tegoż dokumentu zostało wykonane rozliczenie roczne i od przychodu z tytułu renty wyrównawczej został odprowadzony podatek dochodowy.

Obecnie, przez przypadek, w ręce Wnioskodawczyni wpadł wyrok sądowy, w którym stwierdzono, iż od renty wyrównawczej nie powinien być odprowadzony podatek dochodowy, gdyż jest to rodzaj odszkodowania. Ponieważ przypadek z przytoczonego wyroku i Wnioskodawczyni jest bardzo zbieżny, Wnioskodawczyni prosi o interpretację, czy powinna odprowadzać od renty wyrównawczej podatek dochodowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od otrzymanej renty wyrównawczej powinien być odprowadzony podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - nie powinien być odprowadzany podatek dochodowy.

Wprawdzie art. 21 ust. 1 pkt 3b mówi o "odszkodowaniach lub zadośćuczynieniach otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej", a przedmiotowa renta została przyznana w ugodzie pozasądowej, lecz sposób załatwienia roszczenia nie powinien mieć wpływu na meritum sprawy. Oznaczałoby to jednoznacznie, że osobom, które o rentę wyrównawczą złożyły sprawę do sądu należy się zwolnienie z podatku dochodowego, a pozostałym, które uniknęły sądu, gdyż zakład pracy rentę wypłacił dobrowolnie, nie należy się zwolnienie z podatku. Stanowiłoby to naruszenie art. 32 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej - "Wszyscy są równi wobec prawa. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny".

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm. - w brzmieniu obowiązującym w 2011 r.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Natomiast z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy wynika, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko tych, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Zwolnieniu podlegają także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a)-b) ww. ustawy. Ponadto zwolnione z podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy są renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego (Kodeksu cywilnego) tzw. renty wyrównawcze. Jednakże zgodnie z jednoznaczną treścią tegoż przepisu zwolnione z opodatkowania są renty otrzymane ale tylko i wyłącznie przez poszkodowanego, czyli osobę która doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Przepis ten nie znajduje zastosowania do rent innych osób (np. żony, dzieci, które nie są osobami poszkodowanymi, tylko są osobami bliskimi poszkodowanego).

Zagadnienia dotyczące rent reguluje m.in. przepis art. 446 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodek cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który stanowi, iż osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Jeżeli nawet przyjąć, iż renta wyrównawcza ma charakter odszkodowawczy, to w świetle przepisu ww. art. 446 § 2 Kodeksu cywilnego nie można przyjąć, iż renta ta stanowi odszkodowanie, którego wartość lub zasady ustalania wynikają wprost z tego przepisu. W przepisie jest mowa o rencie a nie o odszkodowaniu.

Zatem przedmiotowa renta wyrównawcza nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Renta ta nie korzysta również ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy. Z przepisu tego w sposób jednoznaczny wynika, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia (inne niż wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.

Z wniosku wynika, iż rzeczone świadczenie jest rentą wyrównawczą a nie odszkodowaniem. Ponadto świadczenie to zostało przyznane na podstawie ugody pozasądowej.

Renta ta nie jest również zwolniona z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy. Zwolnione na podstawie tego przepisu są wyłącznie renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego (Kodeksu cywilnego) przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy lub zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły się widoki na przyszłość.

W przedmiotowej sprawie poszkodowaną nie jest Wnioskodawczyni (i jej dzieci), ale nieżyjący mąż.

Zatem, otrzymywana przez Wnioskodawczynię renta wyrównawcza podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako renta nie objęta katalogiem zwolnień przedmiotowych od tego podatku.

Jednocześnie wskazać należy, iż otrzymana kwota stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową, czyli tak jak w omawianej sprawie.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do powołanego przez Wnioskodawczynię przepisu art. 32 Konstytucji RP należy zauważyć, iż zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Wszelkie ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania wynikającej z art. 84 Konstytucji RP stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Tym samym podkreślenia wymaga fakt, że tylko określone zdarzenia prawne bądź spełnienie określonych przesłanek, od których ustawodawca uzależnia prawo do zwolnienia z opodatkowania - skutkuje zwolnieniem przychodu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że w prawie podatkowym w stosunku do wszelkich ulg i zwolnień zabronione jest stosowanie jakichkolwiek analogii.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawczyni dołączyła kopie dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała