IBPBII/1/415-1041/11/BJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 7 grudnia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura - 16 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zaliczek alimentacyjnych oraz należności dłużnika alimentacyjnego - jest prawidłowe.

W dniu 16 grudnia 2011 r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zaliczek alimentacyjnych oraz należności dłużnika alimentacyjnego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest jednostką organizacyjną Gminy. Wnioskodawca działa jako jednostka budżetowa. Celem działalności MOPS jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. W przeważającej większości cele te realizowane są poprzez przyznawanie rozmaitego rodzaju świadczeń (głównie pieniężnych) oraz świadczeń o charakterze odpłatnym.

Zdarza się jednak, że w niektórych przypadkach udzielone świadczenie pieniężne podlegające zwrotowi nie zostanie dobrowolnie zwrócone. W myśl odnośnych przepisów podlega wówczas przymusowemu ściągnięciu.

To samo dotyczy sytuacji, kiedy zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia oraz uiszczenia należności z tytułu nierealizowanej opłaty za pobyt dzieci w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych, nie reguluje zobowiązania. W takich przypadkach przepisy prawa przewidują możliwość zastosowania ulg w spłacie ww. należności. Do przepisów tych, należy zaliczyć:

* art. 104 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze. zm.,

* art. 30 ust. 9 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.,

* art. 23 ust. 8, art. 30 ust. 1-2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów - Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.,

* art. 16 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej - Dz. U. z 2005 r. Nr 86, poz. 732 z późn. zm.

Zastosowanie jednak takiej ulgi jak umorzenie, czy też zastosowanie ww. odstąpienia od żądania zwrotu należności (art. 104 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej) może rodzić wątpliwości podatkowe, ponieważ osoby, w stosunku do których nie będzie się dochodzić zwrotu takich należności, mogłyby być uznane za osoby osiągające przychód w rozumieniu przepisów podatkowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie powinny być zaliczane:

* nieuregulowane i następnie umorzone należności oraz

* te świadczenia z pomocy społecznej, w stosunku do których wydano decyzję o odstąpieniu od żądania zwrotu należności.

Wnioskodawca zaznacza, że świadczenia z pomocy społecznej oraz świadczenia rodzinne i świadczenia pieniężne otrzymywane w przypadku bezskutecznej egzekucji alimentów korzystają z przedmiotowego zwolnienia od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 8 i pkt 79 ww. ustawy). Prowadzi to do wniosku, że ze zwolnienia od podatku powinny także korzystać kwoty umorzonych należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń lub kwoty, co do których odstąpiono od żądania ich zwrotu. Tym samym MOPS nie powinien w takim wypadku wystawiać informacji PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zaliczek alimentacyjnych oraz należności dłużnika alimentacyjnego. W pozostałym zakresie wniosku sprawa została rozstrzygnięta odrębną interpretacją znak: IBPB II/1/415-1042/11/BJ.

Zgodnie z generalną zasadą opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłem przychodów są "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w ww. przepisie sformułowanie "w szczególności", świadczy o tym, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

W świetle powyższego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów oraz zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów.

Stosownie do art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) osoba, która pobrała nienależnie świadczenia rodzinne, jest obowiązana do ich zwrotu.

W myśl art. 30 ust. 9 ww. ustawy organ właściwy, który wydał decyzję w sprawie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, może umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, łącznie z odsetkami w całości lub części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.) ustawa określa:

Stosownie do art. 23 ust. 1 ww. ustawy osoba, która pobrała nienależnie świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu wraz z ustawowymi odsetkami.

W myśl art. 23 ust. 8 cyt. ustawy organ właściwy wierzyciela oraz marszałek województwa mogą umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami.

Stosownie do art. 30 ust. 1 ww. ustawy organ właściwy dłużnika może umorzyć należności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy, w łącznej wysokości:

W myśl art. 30 ust. 2 i 3 cyt. wyżej ustawy organ właściwy wierzyciela może na wniosek dłużnika alimentacyjnego umorzyć jego należności z tytułu wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną.

Umorzenie należności następuje w drodze decyzji administracyjnej.

Stosownie do art. 12 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 z późn. zm.) dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości zaliczek wypłaconych osobie uprawnionej, powiększonej o 5%. Natomiast w myśl art. 15 powołanej ustawy osoba, która pobrała nienależnie zaliczkę jest zobowiązana do jej zwrotu.

Na postawie art. 16 ww. ustawy organ właściwy wierzyciela może umorzyć należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu wypłaconych zaliczek, a także wierzyciela z tytułu nienależnie pobranej zaliczki, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną tych osób.

Cytowana wyżej ustawa z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej uchylona została na mocy art. 47 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz. 1378; obecnie tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). Jednakże w myśl art. 41 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów sprawy o zaliczki alimentacyjne, do których prawo powstało do dnia wejścia w życie ustawy, podlegają rozpatrzeniu na zasadach i w trybie określonych w przepisach dotychczasowych. Sprawy o nienależnie pobrane zaliczki alimentacyjne podlegają rozpatrzeniu i dochodzeniu na zasadach i w trybie określonych w dotychczasowych przepisach (art. 42 ust. 2 ustawy).

W treści wniosku wskazane zostały przepisy stanowiące podstawę umorzenia nienależnie pobranych: świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zaliczek alimentacyjnych oraz należności dłużnika alimentacyjnego.

Uregulowanie w przepisach o świadczeniach rodzinnych, przepisach o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz w przepisach o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, kwestii dotyczących umorzenia nienależnie pobranych przedmiotowych świadczeń świadczy o tym, iż umorzenie takie jest również rodzajem świadczenia rodzinnego bądź świadczenia pieniężnego otrzymanego w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i jako takie korzysta ze zwolnienia od podatku w myśl art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy bowiem zauważyć, iż z dniem 1 stycznia 2009 r. weszła w życie zmiana brzmienia pkt 8 art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; zmiana ma zastosowanie do uzyskanych dochodów od dnia 1 stycznia 2009 r. Zmiana polega na zastąpieniu zwrotu "...wypłacone na podstawie odrębnych przepisów" zwrotem: "...otrzymane na podstawie odrębnych przepisów". W uzasadnieniu projektu ustawy, wskazano, iż: "zmiana brzmienia pkt 8 art. 21 ust. 1 ma służyć temu, aby w przypadku nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, po stronie podatnika nie występował przychód podlegający opodatkowaniu." Powyższa zmiana została wprowadzona na mocy art. 1 pkt 11 lit. a) tiret szóste ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316).

Należy zatem stwierdzić, że udzielone na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, o pomocy osobom uprawnionym do alimentów a także o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, świadczenia choć umorzone, będą podlegać zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwoty umorzonych świadczeń i należności stanowić będą przychód, w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednakże przychód ten będzie zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek sporządzenia z tego tytułu informacji PIT-8C.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.