IBPBI/2/423-797/12/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 22 czerwca 2012 r. (data wpływu do tut. BKIP 3 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

* ustalenia wysokości przychodów z tytułu sprzedaży udziałów Spółki Y - jest prawidłowe.

* ustalenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży udziałów tej Spółki - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 lipca 2012 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

* ustalenia wysokości przychodów z tytułu sprzedaży udziałów Spółki Y,

* ustalenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży udziałów tej Spółki.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Dnia 16 stycznia 2002 r. została utworzona Spółka X, której udziałowcami stali się:

* A Sp. z o.o. obejmując 2672 udziałów (63,59%) w zamian za aport sieci telekomunikacyjnej;

* B (osoba fizyczna) obejmując 1370 udziałów (32,60%) oraz

* C Sp. z o.o. obejmując 160 udziałów (3,81%).

Następnie, dnia 1 lutego 2005 r. przez połączenie spółki A i spółki pracowniczej D powstała V SA, która w ten sposób "przejęła" pakiet 63,59% udziałów w Spółce X. Dnia 23 września 2005 r. V S.A. utworzyła spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej "Wnioskodawca" lub "Spółka"). Począwszy od tego dnia V S.A. była 100% bezpośrednim udziałowcem Spółki i 63,59% bezpośrednim udziałowcem Spółki X.

Dnia 14 stycznia 2008 r. doszło do podziału V SA. Bezpośrednio przed podziałem V SA, w zawiązanej w 2005 r. Spółce podwyższono kapitał zakładowy z 250.000 zł na 265.600 zł oraz zmieniono wartość nominalną udziałów z 25.000 zł na 80 zł W ten sposób kapitał zakładowy dzielił się na 3320 udziałów o wartości nominalnej 80 zł każdy. W następnej kolejności owe 3320 udziałów zostało sprzedanych pracownikom Spółki - Wnioskodawcy (według parytetu udziałów w V SA) za cenę 10 zł za udział, a więc za cenę niższą niż wartość nominalna udziału, lecz odpowiadającą wartości rynkowej na dzień zbycia (czego dowodem była wycena sporządzona przez biegłego). W efekcie sprzedaży pracownicy stali się jedynymi udziałowcami Spółki - Wnioskodawcy, której zadaniem było w następnej kolejności przejęcie wydzielonego majątku V SA. Pośrednio zaś uczestniczyli w kapitale Spółki X.

Podział V SA, o którym była mowa w poprzednim akapicie, dokonany został przez wydzielenie niezorganizowanej części przedsiębiorstwa w postaci udziałów w Spółce X, w wyniku czego Spółka przejmująca (Wnioskodawca) nabyła pakiet udziałów w Spółce X, który dotychczas przysługiwał spółce V SA. Innymi słowy, zgodnie z planem podziału V SA została podzielona na dwie części. Druga z tych części, składająca się z udziałów w Spółce X, nie stanowiąca zorganizowanej części przedsiębiorstwa, lecz zbiór praw majątkowych (udziałów), została wydzielona i przypadła pracownikom (za pośrednictwem Spółki - Wnioskodawcy), dotychczasowym udziałowcom V SA, którzy uprzednio nabyli od V SA udziały w Spółce. Ta ostatnia stała się więc Spółką przejmującą. Wydzielenie z V SA części majątku do Spółki nie spowodowało obniżenia kapitału zakładowego pierwszej z nich. Wydzielenie powodowało zmniejszenie innych kapitałów tej spółki. Konsekwencją wydzielenia oraz następującego przejęcia przez Spółkę pakietu 63,59% udziałów w Spółce X było zwiększenie kapitału zakładowego Spółki o wysokość zmniejszenia kapitałów innych niż zakładowy V SA (czyli o równowartość 1.336.000 zł). W wyniku przejęcia przez wydzielenie pracownicy zostali opodatkowani od przychodu w wysokości wartości nominalnej przydzielonych udziałów w Spółce przejmującej, zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 7 p.d.o.f. Podział przez wydzielenie spowodował ponadto konieczność opodatkowania tzw. "cichej rezerwy" u dzielonej spółki V na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 9 p.d.o.p. Przychodem z tego tytułu była wartość rynkowa udziałów w Spółce X przejmowanych przez Spółkę.

W następnej kolejności, w roku 2011, doszło do podziału przez wydzielenie Spółki X, czego konsekwencją było powstanie nowej Spółki Y. Majątek pozostający w Spółce X, jak i majątek wydzielany do Spółki Y, stanowiły zorganizowane części przedsiębiorstwa. Celem tej restrukturyzacji było "rozstanie się" dotychczasowych współudziałowców i przejęcie pełnej kontroli nad spółką przez Spółkę - Wnioskodawcę. W wyniku wydzielenia dokonano także podwyższenia wartości kapitału zakładowego nowopowstałej spółki do wartości 2.292.576 zł kosztem innych kapitałów. Jedynym udziałowcem Spółki Y stała się Spółka. To zdarzenie nie spowodowało konieczności opodatkowania po stronie Spółki tzw. "cichych rezerw" skumulowanych w udziałach w Spółce Y.

W przyszłości, w drugiej połowie roku 2012 lub później, planowane są kolejne czynności restrukturyzacyjne, zmierzające do likwidacji Spółki. W tym celu sprzedane zostaną udziały w Spółce Y. Cena sprzedaży będzie odpowiadała wartości rynkowej, czyli będzie uwzględniała łączną wartość aktywów i zobowiązań, a także czynniki zewnętrzne (perspektywy kontynuowania działalności, popyt, itp.) na dzień sprzedaży. Następnie pozostały po spłacie wierzycieli (o ile wystąpią) majątek Spółki zostanie zlikwidowany. Udziałowcy (osoby fizyczne) otrzymają zatem spłatę w formie pieniężnej wynikającą z podziału likwidowanego majątku w stosunku do ilości posiadanych udziałów.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Jak należy obliczyć dochód Spółki związany z przyszłą transakcją sprzedaży udziałów w Spółce Y... W szczególności w jakiej wysokości należy rozpoznać koszty uzyskania przychodu: w wartości nominalnej wydanych udziałów w Spółce, czy w wartości rynkowej tych udziałów.

Zdaniem Spółki, określając sposób i wysokość opodatkowania z tytułu sprzedaży udziałów w Spółce Y nie można pominąć zdarzeń zaszłych w przedmiocie tych praw majątkowych. Wpisują się one bowiem w spójny system, który "rządzi" opodatkowaniem przyrostów majątkowych - opodatkowaniem zwiększenia wartości inwestycji, np. w udziały. Zamiarem ustawodawcy jest bowiem efektywne opodatkowanie "cichych rezerw", czyli zwiększenia wartości aktywów, które nie zostało dotychczas jeszcze wykazane do celów podatkowych. Jednocześnie ustawodawca stara się zapobiec opodatkowaniu tych samych wartości. Z założenia ten system ma prowadzić do spójności od początku do końca trwania inwestycji. Dlatego własne stanowisko w sprawie będzie zawierało przegląd całej historii obrotu udziałami w Spółce Y (wcześniej X).

1. Rok 2008 - wydzielenie.

W roku 2008 doszło do pierwszej restrukturyzacji, która polegała na wydzieleniu z V SA części majątku, który został przetransferowany do Spółki z o.o. w zamian za udziały wydane przez tą ostatnią Spółkę akcjonariuszom pierwszej. W związku z tym zdarzeniem ustawa podatkowa przewidywała ujawnienie i opodatkowanie "cichej rezerwy" u podmiotu dzielonego. "Cichą rezerwą" była wtedy nadwyżka wartości transferowanego majątku nad koszty jego nabycia, jaką V SA zrealizowała w momencie, który ustawa podatkowa uznawała za właściwy do jej rozpoznania i opodatkowania.

W tym zakresie V SA była zobowiązana do rozpoznania przychodu na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 9 p.d.o.p. w wysokości wartości rynkowej transferowanych do Spółki udziałów. Kosztami podatkowymi były wydatki poniesione na nabycie/objęcie udziałów w Spółce X przez A. Zatem ustawodawca - na moment podziału przez wydzielenie zdecydował się opodatkować "cichą rezerwę" skumulowaną w transferowanych udziałach, dlatego też za przychód uznana została ich wartość rynkowa na moment wydzielenia i przejęcia przez spółkę przejmującą (Wnioskodawca).

2. Rok 2011 - wydzielenie.

Wydzielenie ze Spółki X zorganizowanej części majątku Spółki Y nie mogło natomiast spowodować dla Spółki skutków prawno-podatkowych. Ustawodawca na ten moment nie przewiduje opodatkowania "cichych rezerw". Tego rodzaju transakcja pozostaje dla udziałowca neutralna, nawet mimo zwiększenia kapitału zakładowego kosztem innych kapitałów.

3. Rok 2012 - zbycie udziałów, zdarzenie przyszłe.

W roku 2012 dojdzie natomiast do sprzedaży udziałów w Spółce Y. Z tytułu sprzedaży w Spółce rozpoznany zostanie przychód na podstawie art. 14 p.d.o.p. Zatem wysokość tego przychodu odzwierciedla cena zbycia, która nie powinna znacząco odbiegać od wartości rynkowej udziałów. Art. 16 ust. 1 pkt 8 p.d.o.p. stanowi, iż do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych.

Powstaje jednak pytanie, jaka jest to wartość stanowiąca koszt nabycia udziałów, o której mowa powyżej. Rozważać można dwa jej rodzaje: nominalną i rynkową (w tym drugim przypadku jest to wartość taka sama, jak zastosowana przez V SA dla określenia przychodu z tytułu wydzielenia). Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy wcześniej rozważyć, ile faktycznie warte jest świadczenie Spółki dokonane na rzecz udziałowców. Jaką wartość można mu przypisać w świetle korzyści udziałowców i odpowiadających im obowiązków Spółki.

Spółka przejmująca wydaje udziały według ich wartości nominalnej. Najprostszym rozwiązaniem byłoby więc przyjęcie, iż kosztem uzyskania przychodów ze sprzedaży udziałów w Spółce Y w 2012 r. będzie wartość nominalna udziałów w Spółce.

Zdaniem Spółki, nie jest to jednak właściwe. Wartość nominalna udziałów w momencie ich wydania może mieć niewiele wspólnego z rzeczywistym kosztem (nakładem) spółki przejmującej. Zasadą płynącą z art. 528 i nast. Kodeksu spółek handlowych jest utrzymanie tych samych praw wynikających z udziałów przez wspólników.

"Lustrzanym odbiciem" tego stanu rzeczy jest umorzenie przez spółkę dzieloną i odpowiadające mu wydanie udziałów o takiej wartości przez spółkę przejmującą. Aby przepisom kodeksu stało się zadość spółka przejmująca powinna ponieść wydatek ekwiwalentny przejmowanemu mieniu (udziałom). Jeśli wartość przejmowanego mienia (na moment przejęcia) jest większa niż wartość nominalna wydanych udziałów, kosztem uzyskania przychodu będzie wartość tego mienia (udziałów). Mówiąc wprost, kosztem podatkowym będzie wartość rynkowa udziałów wydanych przez Spółkę równa wartości rynkowej udziałów w Spółce X. Prezentowana interpretacja jest zgodna z celami ustawodawcy. Tenże bowiem zmierza do opodatkowania "cichej rezerwy" i niczego ponad to. Gdy w międzyczasie dochodzi do restrukturyzacji - podziału przez wydzielenie i w konsekwencji przejęcia części majątku przez inny podmiot (tu: pakietu udziałów) - "cicha rezerwa" zostanie opodatkowana dwuetapowo: 1) w podmiocie dzielonym (V SA) na zasadach wynikających z art. 12 ust. 1 pkt 9 p.d.o.p. oraz 2) w podmiocie przejmującym podczas sprzedaży udziałów. Należy to rozpatrywać jako ciąg zdarzeń występujących na płaszczyźnie bezpośrednich udziałowców Spółki X (Spółki Y).

Opodatkowanie przychodu V SA według wartości rynkowej udziałów w Spółce X (art. 12 ust. 1 pkt 9 p.d.o.p.) implikuje rozpoznanie kosztu podatkowego w Spółce przejmującej również według wartości rynkowej. Przyjęcie, iż przychód V SA może być większy niż koszt przy sprzedaży udziałów przez Spółkę spowodowałoby dwukrotne opodatkowanie tej samej wartości ("cichej rezerwy") - różnicy pomiędzy wartością rynkową a wartością nominalną udziałów w Spółce X.

Byłoby to sprzeczne z ideą systemu skonstruowanego przez ustawodawcę. Efektem takiego postępowania byłoby ponadto faktyczne potrójne opodatkowanie udziałowców pośrednich - osób fizycznych: 1) dwukrotnie na płaszczyźnie spółek, w których mają udziały (V SA i Spółka) od dochodu tych spółek; 2) na płaszczyźnie uzyskiwania dochodu z tytułu zysku z osób prawnych. Wszak te osoby fizyczne w ostatecznym rozrachunku ponoszą cały ciężar opodatkowania (pośrednio i bezpośrednio), związany z posiadanym udziałem w kapitale spółki kapitałowej.

Dlatego uzasadnione jest twierdzenie, iż przy sprzedaży udziałów Spółki Y Spółka winna rozpoznać przychód w wysokości wartości rynkowej udziałów z dnia sprzedaży (art. 14 p.d.o.p.), zaś koszt jego uzyskania w wysokości wartości rynkowej udziałów Spółki X, określonej na moment przejęcia w 2008 r. (art. 16 ust. 1 pkt 8 p.d.o.p.).

4. Podsumowanie:

Ustalenie kosztu uzyskania przychodu ze sprzedaży udziałów Spółki Y na poziomie wartości rynkowej z dnia przejęcia udziałów Spółki X, będzie odzwierciedlało rzeczywisty koszt nabycia tych udziałów, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 p.d.o.p.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.), dochodem, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

W definicji dochodu występują dwa pojęcia odrębnie definiowane przez ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych, a mianowicie pojęcie przychodu oraz kosztu jego uzyskania. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowy od osób prawnych, przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie.

Tak więc w przypadku sprzedaży przez Wnioskodawcę udziałów w innej spółce (Spółce Y powstałej w drodze podziału Spółki X) wystąpi u Wnioskodawcy przychód z tego tytułu w wartości wynikającej z umowy (z uwzględnieniem zastrzeżenia co do wartości rynkowej).

Natomiast zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 15 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z powyższego przepisu wynika, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 powołanej ustawy, tj. w katalogu zawierającym wydatki nieuznawane za koszty uzyskania przychodów.

Natomiast stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów albo akcji w spółce oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych wkładów, udziałów, akcji oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Powyższy przepis stanowi, iż wydatki na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce są kosztem uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego ich zbycia. Należy zauważyć, iż pojęcie wydatków jest szerokie, a ustawa nie ogranicza wskazanego pojęcia tylko i wyłącznie do wydatków pieniężnych podmiotu nabywającego dane składniki majątkowe.

Podkreślić również należy, iż pojęcie wydatków zostało użyte przez ustawodawcę w kontekście celu jakim jest "objęcie lub nabycie" określonych udziałów (akcji) w spółce. Tym samym sformułowanie "wydatki na objęcie lub nabycie" będzie odnosiło się do wydatków zarówno pieniężnych, jak i niepieniężnych bezpośrednio warunkujących nabycie danych udziałów (akcji), tj. wydatków, bez których poniesienia skuteczne objęcie lub nabycie nie byłoby możliwe. W konsekwencji cytowany przepis będzie odnosił się do sytuacji przedstawionej we wniosku, polegającej na nabyciu udziałów Spółki X (w ramach wydzielonej części spółki V) w zamian za określoną liczbę udziałów Spółki, które to udziały stanowiły swego rodzaju wynagrodzenie dla akcjonariuszy spółki V.

Wobec powyższego, za wydatek, który Spółka poniosła na nabycie udziałów w Spółce Y (powstałej w wyniku podziału Spółki X) - podlegający zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu z tytułu ich odpłatnego zbycia - należy uznać wartość nominalną udziałów wydanych przez Spółkę w 2008 r. Za wydatek na nabycie przedmiotowych udziałów nie można natomiast uznać ich wartości rynkowej, odpowiadającej wartości rynkowej nabytych udziałów Spółki X (nie należy jej zatem utożsamiać z poniesieniem wydatku na nabycie). Tym samym do wyliczenia wartości wydatków związanych z nabyciem udziałów Spółki X, co do zasady należy przyjąć wartość nominalną wydanych przez Spółkę w 2008 r. udziałów.

Reasumując powyższe wyjaśnienia, Spółka dokonując sprzedaży udziałów w Spółce Y przejętych w ramach wydzielonej części spółki V będzie obowiązana ustalić koszty uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży ww. udziałów w wysokości wartości nominalnej wydanych udziałów własnych.

W świetle powyższego stanowisko Spółki w zakresie:

* ustalenia wysokości przychodów z tytułu sprzedaży udziałów Spółki Y - jest prawidłowe.

* ustalenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży udziałów tej Spółki - jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.