IBPBI/2/423-726/12/PP
Pismo z dnia 27 września 2012 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBI/2/423-726/12/PP
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku który wpłynął do tut. BKIP w dniu 15 czerwca 2012 r., uzupełnionym w dniu 20 września 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie uznania za pochodne instrumenty finansowe, o których jest mowa w art. 16 ust. 1b u.p.d.o.p., instrumentów finansowych opisanych we wniosku (część pytania przedstawionego we wniosku) - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 15 czerwca 2012 r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie uznania za pochodne instrumenty finansowe, o których jest mowa w art. 16 ust. 1b u.p.d.o.p., instrumentów finansowych opisanych we wniosku. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z dnia 7 września 2012 r. znak: IBPBI/2/423-726/12/PP wezwano o ich uzupełnienie. Uzupełnienia dokonano w dniu 20 września 2012 r.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:
Spółka zamierza założyć rachunek inwestycyjny u brokera instrumentów pochodnych zarejestrowanego poza obszarem UE. Kwestie prawne funkcjonowania brokera reguluje jurysdykcja kraju siedziby brokera, podatek dochodowy z tytułu prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej będzie odprowadzany w Polsce. Broker prowadzi swoją działalność za pomocą posiadanej przez siebie platformy elektronicznej (Platforma), a przedmiotem transakcji na tej platformie są opcje krótkoterminowe (często trwające kilka sekund) na pary walutowe lub na dostarczany przez brokera indeks walutowy oparty na USD. Czas trwania opcji oraz moment ich wypłaty jest wizualizowany przez platformę za pomocą obrazków i ikon nawiązujących symboliką do branży hazardowej.
Ww. broker stworzył własny indeks walutowy (dalej: "INDEX"). Indeks ten stanowi średnią arytmetyczną ważoną kilku ważniejszych walut świata do dolara. Współczynniki przy tych składowych kursach walut są tak dobierane, aby procentowa zmiana danej waluty miała zawsze ten sam wpływ na INDEX niezależnie od waluty. Współczynniki te są codziennie, o jednej, stałej godzinie przeliczane na nowo i w każdej chwili, każdy użytkownik może się z nimi zapoznać. Taka konstrukcja INDEX stanowi instrument wiernie obrazujący tendencję dolara do innych walut, a wskutek aż kilkunastu walut składowych, instrument o bardzo dużej zmienności. Kurs każdej z walut broker określa w każdej chwili na podstawie platformy międzybankowego rynku walutowego Routers X-tra i nie ma możliwości dokonania jakiejkolwiek manipulacji kursem ze strony brokera. Broker oferuje ponadto instrument kwotowania EUR/USD jako instrumentu bazowego (tworzony również jako średnia arytmetyczna najlepszej ceny kupna EUR/USD i najlepszej ceny sprzedaży EUR/USD Routers X-tra).
Na tak skonstruowanym instrumencie bazowym broker oferuje następujące egzotyczne opcje finansowe:
Opcje nazwane przez brokera "BET+BET-" - użytkownik wchodzi w posiadanie takiej opcji za deklarowaną przez siebie kwotę oraz na wybrany przez siebie czas wykonania opcji, przy czym ma do dyspozycji czasy od kilku sekund do 10 minut. Opcja ma europejski czas życia tzn. nie można jej zamknąć przed czasem i zawsze sama zamyka się w momencie jej wykonania. Struktura wypłaty tych opcji jest taka, że wchodząc w posiadanie opcji CALL (kiedy sądzimy, że kurs instrumentu wzrośnie) w momencie jej wykonania, dostaniemy tak dużą wypłatę jak bardzo wzrósł kurs instrumentu bazowego, a wchodząc w posiadanie opcji PUT - dostaniemy tak duża opłatę, im więcej spadł kurs instrumentu bazowego względem momentu, w którym weszliśmy w posiadanie opcji. Struktura wypłaty zarówno opcji CALL jak i PUT nie jest przy tym ciągłą funkcją zmiany kursu instrumentu bazowego, ale jest funkcją dyskretną. Każda z oferowanych przez brokera opcji definiuje swoje poziomy wykonania po przekroczeniu których daje określone wypłaty. Użytkownik przed wyborem opcji sam wybiera ile poziomów wypłat może mieć jego opcja (od jednego do 22 poziomów przy których dla każdego opcja może dać inną wypłatę). Platformą transakcyjną dla takich opcji jest platforma dostarczana przez brokera, którą użytkownik może uruchomić z każdego miejsca z dostępem do Internetu (z poziomu przeglądarki WWW). Standardową wizualizacją jest wykres instrumentu bazowego, którego wartości zmieniają się w czasie rzeczywistym, dodatkowo dla urozmaicenia/uproszczenia wizualizacji wykresu (co pozwala zrozumieć mechanizmy instrumentów finansowych także osobom, które ze względu na brak fachowej wiedzy z tego zakresu nigdy by nie spróbowały działać na rynku opcji), broker oferuje platformę z umieszczonym panelem z tzw. bębnami (wizualnie odpowiadający wyobrażeniu automatu do gry) - w momencie wejścia w posiadanie opcji bębny zaczynają się kręcić, a w momencie ustalenia się opcji bębny zatrzymują się i wizualizacją symboli przedstawiają taki ich układ, który daje taką samą wypłatę, jak właśnie ustalona przez daną opcję. Kombinacje symboli wyświetlane na wizualizacji bębnów są ściśle określone i odpowiadają wypłacie jaką może osiągnąć dana opcja. W momencie ustalenia się wypłaty opcji broker za pośrednictwem Platformy pokazuje wynik przedstawiony za pomocą bębnów odpowiadający danej wypłacie z opcji. Zarówno listy kombinacji o określonych wypłatach, jak i listy ikon na poszczególnych bębnach udostępnione są do wglądu przez użytkowników. Podsumowując - w momencie wejścia w posiadanie opcji na panelu z boku ekranu przedstawiona jest wizualizacja kręcących się bębnów. W momencie ustalenia się wypłaty opcji, bębny zatrzymują się pokazując kombinację odpowiadającą wypłacie uzyskanej z opcji. Kombinacja ta nie jest losowo wybierana z listy a jedynie odpowiada kwocie wypłaty jaką użytkownik uzyskał z opcji, która jest ustalana przez instrument finansowy.
Opcje nazwane przez brokera "BET+-" - biorąc pod uwagę, że opcje oferowane przez brokera w dłuższej perspektywie inwestowania w te instrumenty, kiedy w rezultacie dużej ilości zdarzeń na rynkach finansowych okazuje się, że ryzyko kursowe waloru z nimi związanego zostało zniwelowane, a opcje brokera w dłuższej perspektywie, także biorąc pod uwagę bardzo profesjonalne podejście do matematyki finansowej z nimi związanej w istocie są instrumentem pochodnym zmienności waloru bazowego niż jego jako takiego. Użytkownik prawidłowo oceniający zmienność waloru ma znacznie większe szanse osiągnąć pozytywny wynik inwestowania w takie opcje. Przedmiotowa opcja jest skierowana do użytkowników szukających w opcjach ultrakrótkich instrumentu pochodnego zmienności waloru. Opcje "BET+-" są połączeniem opcji "BET+BET-" CALL oraz "BET+BET-" PUT. Wchodząc w posiadanie opcji "BET+-" użytkownik w istocie wchodzi w posiadanie jednej opcji "BET+BET-" CALL za połowę ustawionej przez siebie stawki oraz jednej opcji "BET+BET-" PUT również za połowę stawki, którą ma aktualnie ustawioną. Istotą tych opcji jest niezależność od ryzyka kursowego waloru, a uzależnienie wyłącznie od jego zmienności. Opcja umożliwia ustawienie 22 poziomów wypłat i czas trwania opcji -1 sekunda. Zasada wizualizacji wypłat za pomocą bębnów jest identyczna jak w przypadku opcji "BET+BET-".
W związku z powyższym zadano następujące pytanie:
Czy instrumenty finansowe opisane wyżej są instrumentami pochodnymi w myśl art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych i od zysków z działalności inwestycyjnej na tej platformie należy się podatek, czy może nie są to instrumenty finansowe w rozumieniu przywołanej ustawy i są "grą losową" w której uczestnictwo/inwestowanie podlega sankcjom określonym w art. 107 ustawy z dnia 9 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy.
Zdaniem Wnioskodawcy, wyżej opisany instrument finansowy jest instrumentem pochodnym w myśl art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych i od dochodów z działalności prowadzonej za pomocą przedstawionej Platformy należy się podatek.
W tym stanie faktycznym nie znajduje zastosowania art. 107 ustawy z dnia 9 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy, gdyż zakup opcji i realizacji wypłat z opcji nie zawiera elementu losowości i w całości opiera się na mechanizmach znanych i funkcjonujących na rynkach finansowych. Wysokość wypłaty z opcji zawsze jest zależna wyłącznie od zdarzenia/zdarzeń na rynku/rynkach finansowych. Sama wielkość wypłaty jest wypłatą opcji oferowanej przez brokera i zależna wyłącznie od wahań kursu instrumentu bazowego. Sama wizualizacja procesu od momentu nabycia opcji do chwili zrealizowania wypłaty, może co prawda budzić skojarzenia z branżą hazardową (obracające się bębny z kolorowymi obrazkami, których odpowiednie ułożenie odzwierciedla wysokość otrzymanej wypłaty), jednak taka forma wizualizacji została przyjęta jedynie w celu przybliżenia / zwizualizowania dość skomplikowanych mechanizmów rządzących rynkami finansowymi, dotychczas dostępnych osobom o dużej wiedzy ekonomicznej, szerszemu kręgu użytkowników. Ostatecznie to nie układ obrazków na bębnach ma wpływ na wysokość wypłaty z opcji, a zdarzenie lub ciąg zdarzeń na rynkach finansowych. W żadnym momencie od chwili wyboru opcji do czasu jej zrealizowania nie ma elementu losowości.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.
Zgodnie z art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., dalej "u.p.d.o.p."), ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych, rozumie się przez to prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.
Instrument pochodny jest to zatem taki instrument finansowy, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu finansowego, zwanego instrumentem podstawowym (bazowym). Instrument pochodny zatem "pochodzi" od instrumentu podstawowego, ponieważ jego wartość jest zależna od wartości instrumentu podstawowego (bazowego). Instrument podstawowy jest to czasem fizycznie istniejący instrument finansowy, taki jak akcja, obligacja czy waluta. Nierzadko zdarza się jednak, iż instrumentem podstawowym jest indeks pochodzący z rynku finansowego - przykładem jest WIG20 - indeks Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
Artykuł 16 ust. 1b u.p.d.o.p. konstytuuje otwarty katalog pochodnych instrumentów finansowych. Wskazuje na to użycie sformułowania "w szczególności", a jako przykładowe instrumenty wymienia opcje i kontrakty terminowe. W literaturze przedmiotu przyjmuje się, iż kontrakt terminowy jest to zobowiązanie dwóch stron do zrealizowania transakcji kupna - sprzedaży pewnej liczby instrumentu podstawowego po określonej cenie w ustalonym okresie. Z kolei opcja od innych instrumentów pochodnych różni się tym, iż jest to instrument "asymetryczny".
Są dwa podstawowe rodzaje opcji:
opcja kupna (nazywana również opcją call),
opcja sprzedaży (nazywana również opcją put).
Opcja kupna jest to prawo zakupu określonej ilości instrumentu podstawowego (bazowego) po ustalonej cenie w określonym terminie. Opcja sprzedaży jest to prawo sprzedaży określonej ilości instrumentu podstawowego (bazowego) po ustalonej cenie w określonym terminie. Obie opcje różnią się jedynie tym, że jedna jest prawem zakupu, zaś druga prawem sprzedaży.
W przypadku tych obu rodzajów opcji muszą być określone trzy wielkości, którymi są:
liczba instrumentu podstawowego podlegającego transakcji kupna lub sprzedaży,
ustalona cena, po jakiej ma prawo być dokonana transakcja, cena ta zwana jest ceną wykonania, lub ceną realizacji,
termin, w którym można kupić lub sprzedać instrument podstawowy, tzn. wykonać opcję, termin ten określony jest jako tzw. termin wygaśnięcia, po upływie tego terminu opcja wygasa, tzn. prawo traci ważność.
Jeśli chodzi o termin, w którym można wykonać opcję, to wyróżnia się dwa typy opcji (podział ten dotyczy opcji kupna i opcji sprzedaży):
opcja amerykańska (typu amerykańskiego),
opcja europejska (typu europejskiego).
Opcja amerykańska może być wykonana w dowolnym dniu aż do dnia będącego terminem wygaśnięcia opcji. Opcja europejska może być wykonana tylko w dniu wygaśnięcia.
Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, iż Wnioskodawca będzie nabywać instrumenty finansowe w postaci opcji krótkoterminowych na pary walutowe lub na dostarczany przez brokera indeks walutowy oparty na USD. Cena tego instrumentu uzależniona będzie od średniej arytmetycznej ważonej dla kilku ważniejszych walut świata do dolara. Instrumentem bazowym będzie zatem dolar. Broker oferować ponadto będzie instrument kwotowania EUR/USD jako instrument bazowy (tworzony również jako średnia arytmetyczna najlepszej ceny kupna EUR/USD i najlepszej ceny sprzedaży EUR/USD Routers X-tra).
Biorąc pod uwagę brzmienie art. 16 ust. 1b u.p.d.o.p. oraz dokonaną powyżej wykładnię tego przepisu zgodzić się należy z Wnioskodawcą, iż opisane we wniosku instrumenty finansowe będą stanowić pochodne instrumenty finansowe o których jest mowa w ww. art. 16 ust. 1b u.p.d.o.p.
Stanowisko Wnioskodawcy jest zatem prawidłowe.
W związku z uznaniem opcji, o jakich mowa we wniosku, za pochodne instrumenty finansowe, ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie wykładni art. 107 ustawy - Kodeks karny skarbowy stała się bezprzedmiotowa.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.