IBPBI/2/423-689/09/PC
Pismo z dnia 14 września 2009 r. Izba Skarbowa w Katowicach IBPBI/2/423-689/09/PC
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 12 czerwca 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 16 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania otrzymanego przez Spółkę odszkodowania - jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 16 czerwca 2009 r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania otrzymanego przez Spółkę odszkodowania.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:
Na podstawie decyzji Wojewody Spółka otrzymała odszkodowanie za: "przejęcie z mocy prawa na rzecz Skarbu Państwa prawa własności zabudowanej nieruchomości... przeznaczonej na pasy drogowe dla realizacji celu publicznego jakim jest inwestycja polegająca na budowie drugiego mostu przez rzekę...".
Powyższa decyzja określiła sposób wypłaty odszkodowania: "Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - koszty nabycia nieruchomości, w tym odszkodowania, finansowane są na podstawie przepisów o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, przepisów o drogach publicznych (...) wobec powyższego ustalone w niniejszej decyzji odszkodowanie... zostanie wypłacone ze środków budżetu Państwa, z części której dysponentem jest. Dyrekcja....
Z uzasadnienia do decyzji wynika, że Spółka zabiegała, zgodnie z art. 363 Kodeksu Cywilnego, o otrzymanie w zamian innej nieruchomości gruntowej, na której mogłaby nadal prowadzić działalność gospodarczą. Wojewoda wskazał w tym zakresie Starostę, który gospodaruje zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, a ponadto poinformował, że "... ustalone zostanie odszkodowanie, za które na wolnym rynku można będzie nabyć nieruchomość o podobnej wielkości, która nadawałaby się na przeniesienie działalności gospodarczej.". Spółka wystąpiła z odpowiednim wnioskiem do Starosty Powiatowego i uzyskała odpowiedź negatywną. Wobec powyższego, skoro niemożliwym było przywrócenie stanu poprzedniego poprzez otrzymanie innej nieruchomości, Spółce pozostało odebrać odszkodowanie w pieniądzu. Na zlecenie Wojewody rzeczoznawca majątkowy dokonał wyceny nieruchomości metodą odtworzeniową, na stronie 6 uzasadnienia czytamy, że "...wartość odtworzeniową budynków i budowli tj. zabudowy szacowanej nieruchomości rzeczoznawca obliczył w podejściu kosztowym, metodą kosztów odtworzenia z uwzględnieniem stopnia ich zużycia.... Za wartość odtworzeniową budynków i poszczególnych budowli przyjął kwotę równą kosztom ich odtworzenia pomniejszoną o wartość zużycia budynku (budowli). Koszt odtworzenia obiektów istniejących, to koszt wykonania repliki istniejących obiektów...., a także rozwiązań funkcjonalnych." Otrzymane odszkodowanie Spółka przeznaczy na inwestycje zmierzające do odtworzenia działalności gospodarczej w innym miejscu.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie:
Czy odszkodowanie otrzymane z Budżetu Państwa za pośrednictwem. Dyrekcji..., która przejęła zadania zlikwidowanej Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad, korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 48 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych lub z innych zapisów tej ustawy i zobowiązanie podatkowe nie powstanie.
Zdaniem wnioskodawcy:
Uwzględniając przepisy Konstytucji RP - art. 21 ust. 2 "Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem" i art. 64 ust. 2 "Własność, inne prawa majątkowe podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.", a także art. 363 Kodeksu cywilnego stwierdzić należy, że pobranie podatku od odszkodowania byłoby naruszeniem powyższych norm prawnych. Jeśli przyjąć, że słuszne odszkodowanie to odszkodowanie ustalone w decyzji Wojewody, to jego zmniejszenie o 19% drastycznie konstytucyjną zasadę słuszności narusza, zwłaszcza, że zgodnie z k.c. odszkodowanie ma służyć przywróceniu stanu poprzedniego - oczywistym jest, że za odszkodowanie pomniejszone o podatek stanu poprzedniego przywrócić się nie da, w przypadku Spółki nie da się odtworzyć zdolności prowadzenia działalności gospodarczej w tym samym zakresie w innym miejscu. W porównaniu z innymi podmiotami, których nieruchomości nie leżą na trasie budowanych dróg, prawa majątkowe Spółki byłyby nierówno chronione z tego powodu, że jej majątek podlega wywłaszczeniu pod drogę publiczną, a ustalone słuszne odszkodowanie ulega zmniejszeniu o podatek i nie można za nie odtworzyć stanu poprzedniego, czyli dotychczasowego zakresu działalności gospodarczej w innym miejscu. Należy też zwrócić uwagę na nielogiczność zamiaru pobierania podatku w świetle brzmienia całego art. 363 k.c. - gdyby Spółka, tak jak zamierzała, mogła w zamian otrzymać inną nieruchomość od Skarbu Państwa o tej samej wartości, to nie byłoby odszkodowania w pieniądzu i nie byłoby podatku - jest to kolejny dowód na nierówną ochronę prawną praw majątkowych Spółki i złamanie art. 64 ust. 2 Konstytucji. Wniosek - podatek nie powinien być pobierany.
Jedną z podstawowych i fundamentalnych zasad państwa prawa jest działanie organów tego państwa w sposób budzący zaufanie i pewność jego obywateli. Pobranie podatku byłoby sprzeczne z ogólną zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa, bowiem Wojewoda w decyzji informował, że "... ustalone zostanie odszkodowanie, za które na wolnym rynku można będzie nabyć nieruchomość o podobnej wielkości, która nadawałaby się na przeniesienie działalności gospodarczej".
Zmniejszenie kwoty odszkodowania o 19% tytułem podatku w oczywisty sposób uniemożliwia nabycie na wolnym rynku nieruchomości o podobnej wielkości., a więc łamie zasadę zaufania, która łączy się z zasadą praworządności i państwa prawa - działanie organów administracyjnych powinno zawsze wyrażać przestrzeganie prawa i norm etycznych, a z tego wynika, że w przypadku spornych lub niejasnych kwestii rozstrzygać należy na korzyść obywatela.
Znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie NSA:".... Wątpliwości należy rozstrzygać na korzyść obywatela, jeśli nie stoi temu na przeszkodzie ważny interes społeczny; tylko takie, bowiem postępowanie może pogłębić zaufanie obywateli".
Z powyższego rozumowania wynika, że podatek nie powinien być pobierany, bowiem nie będzie prawdziwe zapewnienie Wojewody reprezentującego Rząd RP w województwie.
W związku z treścią art. 17 ust. 1 pkt 48 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz przedstawionym stanem faktycznym do rozstrzygnięcia pozostaje czy ". Dyrekcja..., która środki na wypłatę odszkodowania otrzymała z budżetu państwa w świetle ustawy może być uznawana za agencję rządową. Nie można przyjmować, że agencje rządowe to tylko te jednostki administracji centralnej, które w nazwie mają słowo "agencja", należy patrzeć na sposób powołania, funkcjonowania i realizowane zadania. W prawomocnym wyroku WSA w Warszawie, sygnatura III SA/Wa 1086/08 z dnia 14 października 2008 r. napisano, cyt. "Pojęcie agencji rządowych nie jest wyjaśnione w przepisach prawa jednakże należy przez nie rozumieć utworzone na podstawie konkretnych przepisów jednostki organizacyjne wyłączone z tradycyjnych struktur ministerialnych, chociaż na ogół poddane nadzorowi ministrów, tworzone jako szczególnego rodzaju przedstawicielstwa, w celu spełnienia wyznaczonych przez rząd zadań.
Powyższa definicja wyczerpująco odpowiada. Dyrekcji.... Ponadto ze stron internetowych Ministerstwa Infrastruktury wynika, że. Dyrekcja... - agencja rządowa zajmująca się budową i utrzymaniem polskich dróg o statusie krajowym."Należy też pamiętać, że. Dyrekcja... przejęła zadania Agencji Budowy i Eksploatacji Autostrad. Uwzględniając powyższe oraz argumentację przedstawioną w pkt 1 i 2 Spółka uważa, że odszkodowanie za wywłaszczenie z mocy prawa nieruchomości pod budowę dróg krajowych otrzymane z budżetu państwa od tej agencji rządowej, winno być zwolnione z opodatkowania.
Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Podatek dochodowy od osób prawnych obejmuje swoim zakresem wszelkie wpływy majątkowe powstałe przy prowadzeniu działalności gospodarczej, a także otrzymane z innych tytułów.
Natomiast w art. 12 ust. 4 wyż. cyt. ustawy określono rodzaje przysporzeń, których nie zalicza się do przychodów podatkowych. Brak w nim wyłączenia z opodatkowania przychodu pochodzącego z odszkodowania. Odszkodowanie nie jest również wymienione w art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawierającym katalog dochodów zwolnionych od podatku dochodowego od osób prawnych.
Instytucja odszkodowania uregulowana została w art. 361-363 ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda.
Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie jest zatem swoistego rodzaju działaniem zmierzającym do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.
W myśl art. 17 ust. 1 pkt 48 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wolne od podatku są kwoty otrzymane od agencji rządowych, jeżeli agencje otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach.
Powyższy przepis zwalnia z opodatkowania kwoty otrzymane od agencji rządowych.
Stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.) sektor finansów publicznych tworzą m.in. inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.
Status tych jednostek, jako agencji rządowych, powinien zatem wynikać z ww. przepisu ustawy o finansach publicznych.
Tymczasem status prawny. Dyrekcji... normują następujące akty prawne:
Ustawa z dnia 21 marca 1985 o drogach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego (Dz. U. Nr 267, poz. 2251 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2571 z późn. zm.)
Ponieważ przepis art. 17 ust. 1 pkt 48 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczy szeroko rozumianych ulg podatkowych, które są odstępstwem od powszechności opodatkowania jego wykładnia musi być dokonana zgodnie z jego literalnym brzmieniem. Mając na względzie powyższe, a także wnioskując a contrario, należy stwierdzić, że środki finansowe otrzymane od podmiotów innych niż agencje rządowe nie mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie ww. art. 17 ust. 1 pkt 48 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż otrzymane przez Spółkę odszkodowanie nie może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 48 ww. ustawy - kwota ta będzie stanowiła przychód podatkowy w myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych rzutującej na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku jest zatem nieprawidłowe.
Do wniosku Spółka dołączyła decyzję z dnia 24 grudnia 2008 r. oraz pisma z dnia 22 sierpnia 2008 r. i z dnia 22 września 2008 r. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem podanym we wniosku.
Odnosząc się do przytoczonych przez Spółkę wyroków należy zauważyć, iż powołane wyroki nie stanowią powszechnej wykładni przepisów prawa podatkowego. Wobec tego nie mogą mieć wpływu na treść zawartą w kwestionowanej interpretacji indywidualnej.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.