IBPBI/2/423-411/09/PP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 18 marca 2009 r. (data wpływu do tut. Biura 10 kwietnia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości powstania przychodu z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych-jest nieprawidłowe.

W dniu 10 kwietnia 2009 r. wpłynął do tut. Biura wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości powstania przychodu z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zamierza w 2009 r. przeznaczyć osiągnięty zysk do wypłaty dla udziałowców w postaci dywidendy. Podatnik jednocześnie jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości gruntowej i właścicielem znajdującego się na tym gruncie budynku biurowego. Wnioskodawca zamierza zaspokoić wierzytelność jednego ze wspólników o wypłatę dywidendy w sposób określony w przepisie art. 453 kodeksu cywilnego, to znaczy, w celu zwolnienia się z zobowiązania do zapłaty kwoty dywidendy, spełnić w to miejsce za zgodą wierzyciela inne świadczenie, to znaczy przenieść wyżej wymienione prawo wieczystego użytkowania wraz z prawem własności budynków w miejsce dokonania zapłaty wartości dywidendy w gotówce. Aktualna wartość rynkowa nieruchomości jest równa wysokości dywidendy, jaka ma zostać wypłacona temu wspólnikowi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy po stronie podatnika powstanie przychód z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych.

Zdaniem Spółki zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej u.p.d.o.p.), przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Zdaniem podatnika przeniesienie własności nieruchomości w trybie art. 453 kodeksu cywilnego nie stanowi "zbycia rzeczy lub praw majątkowych", o którym mowa w art. 14 u.p.d.o.p. Instytucja datio in solutum uregulowana w art. 453 k.c. polega na zmianie pierwotnego przedmiotu świadczenia na inny i rzeczywistym dokonaniu tego "nowego" świadczenia. Przedmiotem umowy przeniesienia nieruchomości nie będzie zatem "zbycie" lecz dokonanie przez podatnika, za zgodą wierzyciela (wspólnika) świadczenia innego niż wynikający ze stosunku zobowiązaniowego nawiązanego na skutek podjęcia przez zgromadzenie wspólników podatnika uchwały o podziale zysku. Taka czynność prawna ma charakter realny, to znaczy nie kreuje nowego zobowiązania, lecz stanowi wykonanie zaciągniętego przez Podatnika zobowiązania do wypłaty dywidendy. W umowie przeniesienia nieruchomości nie może zatem być również mowy o "cenie". Przeniesienie własności nieruchomości ma nastąpić bowiem w celu zwolnienia się przez dłużnika (Wnioskodawca) z zobowiązania o pierwotnie oznaczonej postaci świadczenia (gotówka) i cel ten zostanie osiągnięty w wyniku tej czynności realnej czyli skutecznego przeniesienia prawa własności na wierzyciela.

Dlatego zdaniem wnioskodawcy po stronie podatnika nie powstanie przychód z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 191 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem przepisu art. 195 § 1. Prawo do udziału w zyskach, zwane prawem do dywidendy, jest jedną z najważniejszych form realizacji praw udziałowców tworzących spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dopuszczalna jest wypłata dywidendy zarówno w formie pieniężnej jak i niepieniężnej. Podjęcie decyzji w zakresie wypłaty dywidendy niepieniężnej może być podyktowane różnymi względami, np. brakiem gotówki na wypłatę dywidendy, także pochodzącej z zewnętrznych źródeł finansowania np. pożyczki czy kredytu. Spółka może także za bardziej racjonalne z ekonomicznego punktu widzenia uznać przekazanie określonych składników swoich aktywów akcjonariuszowi uprawnionemu do dywidendy niż ich zbycie a dopiero następnie wypłatę gotówki (w tym przypadku oszczędza np. na kosztach związanych ze zbyciem majątku).

Na gruncie ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. - zwanej dalej "u.p.d.o.p.") dywidenda jest przychodem udziałowca (akcjonariusza) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych i podlega opodatkowaniu w momencie jej wypłaty (art. 10 ust. 1 i art. 22 u.p.d.o.p.).

Ocena skutków prawnych po stronie Spółki wypłacającej akcjonariuszowi dywidendę w formie niepieniężnej wymaga ustalenia, czy po jej stronie powstanie przychód podatkowy czy też nie. O ile wypłata dywidendy w formie gotówki byłaby dla Spółki neutralna podatkowo, o tyle przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu wraz z prawem własności budynków już nie jest takie oczywiste.

Przykładowy wykaz zdarzeń uznanych przez ustawodawcę za przychody w rozumieniu ustawy wymieniony w art. 12 ust. 1 i 3 u.p.d.o.p. wskazuje, że co do zasady, za przychód podatkowy można uznać każde przysporzenie majątkowe podatnika o charakterze trwałym, których rzeczywiste otrzymanie, a w niektórych przypadkach już sam fakt, że są należne powoduje powstanie przychodu, o ile przysporzenie to nie jest wyłączone z przychodów na mocy art. 12 ust. 4 u.p.d.o.p.

W przedstawionym stanie faktycznym, wypłata zysku (dywidendy) w formie niepieniężnej, tzn. w postaci prawa wieczystego użytkowania gruntu wraz z prawem własności budynków, skutkuje powstaniem zobowiązania Spółki do zaspokojenia roszczeń akcjonariuszy o wypłatę dywidendy. Wykonanie zobowiązania w formie przeniesienia przez Spółkę znajdującego się w jej aktywach prawa wieczystego użytkowania wraz z prawem własności budynków prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania Spółki. W ten sposób Spółka jako dłużnik zwolni się z długu a prawo wieczystego użytkowania wraz z prawem własności budynków zmienią właściciela. Prowadzi to do powstania po stronie Spółki przychodu na podstawie art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p. Wprawdzie ustawodawca w wymienionym przepisie nie wymienia dywidendy rzeczowej jako świadczenia rodzącego przychód, ale katalog wymienionych w tym przepisie zdarzeń ma charakter otwarty, o czym świadczy użycie sformułowania: "w szczególności".

Przeniesienie prawa wieczystego użytkowania wraz z prawem własności budynków, na gruncie u.p.d.o.p. jest formą zbycia tego prawa. Należy zauważyć, że z punktu widzenia konsekwencji podatkowych sytuacja jest taka sama, jak ta w której podatnik dokonuje odpłatnego zbycia tego prawa i tym samym osiąga przychód do opodatkowania, a za otrzymane pieniądze wypełnia swoje zobowiązanie względem swoich wierzycieli. Uznanie, że przeniesienie prawa wieczystego użytkowania wraz z prawem własności budynków należy traktować na równi z wypłatą gotówki spowodowałoby nierówne traktowanie podatników. Podatnik, który najpierw dokonuje sprzedaży praw majątkowych a następnie reguluje swoje zobowiązania w formie pieniężnej uzyskałby przychód, natomiast podatnik, który bezpośrednio przeniósł własność praw majątkowych, nie osiągnąłby żadnego przychodu.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że wypłata dywidendy w formie niepieniężnej w drodze przeniesienia na akcjonariusza Spółki prawa wieczystego użytkowania wraz z prawem własności budynków, stanowiących składnik aktywów Spółki, spowoduje po stronie Spółki wypłacającej dywidendę powstanie przychodu z odpłatnego zbycia praw, rozpoznanego na podstawie art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p. z zastrzeżeniem art. 14 ust. 1 u.p.d.o.p., zgodnie z którym przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Ustawodawca mówiąc w art. 14 o odpłatnym zbyciu rzeczy, praw majątkowych nie mówi tylko o umowie sprzedaży czy zamiany. Mówi ogólnie o zbyciu rzeczy lub praw majątkowych czyli o czynnościach, które zobowiązują do przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych i wywołują skutek rozporządzający tj. przenoszą tę własność. Do przeniesienia własności może dojść np. w przypadku instytucji datio in solutum, zgodnie z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), w myśl którego dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie. Skutkuje to po jego stronie powstaniem przychodu, tj. zmniejszeniem jego pasywów (długów).

Reasumując, w Spółce powstanie przychód podatkowy z tytułu odpłatnego zbycia prawa wieczystego użytkowania wraz z prawem własności budynków, w wysokości rynkowej tych praw, a jednocześnie odpowiadającej wartości dywidendy przeznaczonej do wypłaty.

Stanowisko wnioskodawcy jest zatem nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.