IBPBI/2/423-216/09/AP - Czy z tytułu objęcia akcji w niemieckiej spółce córce spółka powinna rozpoznać przychód w wysokości wartości nominalnej nowo objętych akcji?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 20 lutego 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 25 lutego 2009 r.) uzupełnionym 1 kwietnia 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia wysokości przychodu w związku z objęciem akcji podmiotu powiązanego - jest prawidłowe.

W dniu 25 lutego 2009 r. wpłynął do tut. BKIP ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia wysokości przychodu w związku z objęciem akcji podmiotu powiązanego.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych dlatego też pismem z dnia 27 marca 2009 r. wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano 1 kwietnia 2009 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka zamierza nabyć nowo wyemitowane akcje w podwyższonym kapitale zakładowym niemieckiego podmiotu powiązanego (zwanego dalej "Spółką Córką") w drodze konwersji własnych wierzytelności Spółki wobec Spółki Córki. Wierzytelnościami Spółki są udzielone, oprocentowane pożyczki. Spółka obejmie nowoutworzone akcje w drodze konwersji wierzytelności w zamian za wkład niepieniężny w postaci wierzytelności Spółki z tytułu udzielonych pożyczek. Wartość wkładu niepieniężnego, będąca jednocześnie wartością emisyjną akcji ustalona zostanie na poziomie rynkowym, na bazie wyceny przeprowadzonej przez biegłego rewidenta. Ustalona w powyższy sposób wartość emisyjna wyemitowanych akcji będzie odbiegać od ich wartości nominalnej. Wycena pożyczek wraz z odsetkami (wartość emisyjna) może odbiegać też od ich wartości wynikającej z umów o udzieleniu pożyczek zawartych pomiędzy Spółką i Spółką Córką.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy z tytułu objęcia akcji w niemieckiej Spółce Córce Spółka powinna rozpoznać przychód w wysokości wartości nominalnej nowoobjętych akcji (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, przychodem Spółki w przedstawionym stanie faktycznym będzie wartość nominalna akcji Spółki Córki objętych w zamian za wkład niepieniężny, określona w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego.

Dopuszczalność konwersji

Istota konwersji polega na tym, że w jej wyniku dochodzi do objęcia akcji przez wierzyciela spółki w zamian za przysługujące mu wobec niej wierzytelności. Tym samym w analizowanym stanie faktycznym zobowiązanie niemieckiej spółki powiązanej względem Spółki wygaśnie, a pakiet własnościowy w Spółce Córce ulegnie zwiększeniu o dodatkowe akcje. Należy podkreślić, że dopuszczalność takiej formy wygasania zobowiązań, pomimo, że podwyższenie następuje bez jednoczesnego przekazania spółce - dłużnikowi wkładu pieniężnego na kapitał jest powszechnie akceptowalne. Przyjmuje się, że taka forma spłaty wierzytelności jest możliwa pod warunkiem, że spółka w chwili dokonania konwersji nie jest niewypłacalna, a wartość podwyższonego kapitału znajduje odzwierciedlenie w jej aktywach.

W zakresie dopuszczalności konwersji wierzytelności udziałowca wobec spółki wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 26 marca 1993 r. (III CZP 20/93). Podobne stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów w piśmie nr PO4/AS-722-1037/95 z dnia 14 lutego 1996 r. Ministerstwo Finansów uznało, że zgodnie z art. 453 Kodeksu Cywilnego wydanie pożyczkodawcy akcji zamiast spłaty pożyczki powoduje wygaśnięcie zobowiązania, a konwersja jako forma wygasania zobowiązań jest akceptowalna. W konsekwencji, zastosowanie przez Spółkę w analizowanym stanie faktycznym instytucji konwersji pożyczki na akcje nie budzi jakichkolwiek wątpliwości.

Przychód

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych przychodem jest nominalna wartość akcji w spółce kapitałowej albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Zgodnie z literaturą przedmiotu za wkład niepieniężny uznaje się przedsiębiorstwo, nieruchomości i rzeczy ruchome, wierzytelności, czy prawa do znaku towarowego.

Na tle tej regulacji wątpliwości budzi jednak wskazane w art. 12 ust. 1 pkt 7 odesłanie do przepisów określonych w art. 14 ust. 1-3 ustawy.

Przepis art. 14 ust. 1 ustawy o CIT stanowi, iż "przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych (...) jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej (...)". Kolejno, regulacje art. 14 ust. 2 i 3 ustawy o CIT traktują o zasadach i trybie ustalenia rzeczywistej wartości rzeczy lub praw w przypadku podejrzenia, że cena wyrażona w umowie jest zaniżona. Powyższe przepisy traktują zatem o sposobie obliczania wielkości (wartości) przychodu. W przypadku stosowania wyłącznie art. 14 ustawy o CIT jasne jest, że przedmiotem wyceny jest ustalenie wartości rynkowej zbywanych rzeczy lub praw i na bazie tak uzyskanej wartości określenie przychodu zbywcy. Zwrócić należy uwagę, że wyżej wskazane odesłanie w art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT do prawa oszacowania przez organ skarbowy obrotu jest wysoce nieprecyzyjne. W szczególności nie jest jasne czy organ podatkowy uzyskuje na jego podstawie uprawnienie do określenia wartości rynkowej uzyskanych przez podatnika akcji, czy wartości rynkowej przedmiotu wkładu. W przypadku gdy art. 14 ustawy o CIT miałby być stosowany w związku z art. 12 ust. 1 pkt 7 in fine ustawy o CIT wydaje się, że należałoby sposób wyceny odnieść do wartości rynkowej akcji.

W tym przypadku, przychodem jest bowiem wartość uzyskanych akcji. Próba odpowiedniego zastosowania art. 14 ust. 1 zd. 2 ustawy o CIT prowadziłaby do określenia przychodu w następujący sposób: przychodem jest wartość nominalna akcji (art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT) jeżeli jednak cena (w tym wypadku wartość nominalna akcji), bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej rzeczy lub praw (akcji), przychód określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (akcji), co w zasadzie prowadziłoby do określenia rynkowej wartości emisyjnej.

Odpowiednie zastosowanie art. 14 przez określenie przychodu w wartości rynkowej akcji miałoby sens przy zdefiniowaniu przychodu w art. 12 ust. 1 pkt 7 w wartości emisyjnej akcji (a nie w wartości nominalnej). Spółka wskazuje, że zgodnie z literalnym brzmieniem art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT przychodem jest wartość nominalna akcji, nie ich wartość emisyjna, która z natury rzeczy w podmiocie prowadzącym przez pewien czas działalność gospodarczą odbiega od wartości nominalnej akcji z uwagi na wypracowany przez podmiot majątek. Zarówno z obowiązujących przepisów prawa jak i z praktyki gospodarczej wynika, że pojęcie wartości nominalnej akcji nie jest tożsame z pojęciem wartości emisyjnej i że wartość emisyjna akcji może być inna niż wartość nominalna obejmowanych akcji. Dlatego też skoro ustawodawca definiując przychód nie użył ogólnego pojęcia "wartość akcji" bądź pojęcia wartość emisyjna akcji to intencją ustawodawcy było ustalenie przychodu w wysokości wartości nominalnej obejmowanych akcji, a która to wartość określona będzie w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego.

Ponadto, ustalenie przychodu w wartości rynkowej emitowanych akcji spowodowałoby podwójne opodatkowanie tego samego przychodu. Pierwszy raz na dzień objęcia akcji, gdy przychodem Spółki byłaby wspomniana wartość rynkowa, po raz drugi na dzień ich zbycia (tym razem wartość rynkowa udziałów). Spółka zauważa, że przepisy ustalające sposób liczenia kosztów uzyskania przychodów na dzień zbycia akcji (udziałów) objętych w zamian za wkład niepieniężny stanowią wyraźnie, że kosztem tym może być jedynie ich wartość nominalna (art. 15 ust. 1k pkt 1 ustawy o CIT).

Takie zdefiniowanie kosztów dodatkowo uzasadnia tezę, że wcześniejszym przychodem na dzień objęcia akcji jest również ich wartość nominalna.

Dlatego, w opinii Spółki, przyjęcie dla celów ustalenia podstawy opodatkowania z tytułu objęcia akcji ich wartości nominalnej pozostaje w pełni uzasadnione. Taki obowiązek wynika bowiem właśnie z wyraźnego brzmienia regulacji art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT.

Odesłanie do regulacji art. 14 ust. 1-3 ustawy o CIT nie znajduje w analizowanym przypadku zastosowania. Stanowisko Spółki wynika zarówno z brzmienia samego przepisu, gdzie mowa o przychodzie z tytułu nominalnej wartości udziałów objętych za aport, jak i z odesłania do art. 14 ust. 1-3 (dotyczącego przychodu z odpłatnego zbycia), który stosuje się jedynie "odpowiednio", a nie wprost.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Spółka powołuje wyrok NSA z 14 grudnia 2004 r. (FSK 2066/2004), postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Gdańsku w postanowieniu z dnia 31 października 2006 r. (sygn. DP/423-0010/06) oraz Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań - Grunwald w postanowieniu z dnia 29 grudnia 2006 r. (sygn. ADIII/415-61/06, w odniesieniu do analogicznej regulacji art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Udziały i akcje w spółkach kapitałowych mogą być obejmowane między innymi w zamian za wkład niepieniężny (aport). Przedmiotem aportu mogą być wszystkie przedmioty majątkowe (prawa i rzeczy), o ile są zbywalne i mogą jako aktywa wejść do bilansu spółki, przy czym muszą być one wymienione w umowie ze wskazaniem osoby wnoszącej i przeznaczonych za ten aport udziałów. Według art. 14 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) przedmiotem wkładu do spółki kapitałowej nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.

Szczególnym rodzajem wkładu jest natomiast wierzytelność przysługująca podmiotowi (np. wspólnikowi) w stosunku do spółki. Objęcie udziałów przez wierzyciela spółki w zamian za przysługujące mu wobec niej wierzytelności nazywane jest konwersją wierzytelności na udziały.

W przypadku wniesienia wkładu niepieniężnego (aportu) w formie wierzytelności do spółki kapitałowej powstaje konieczność opodatkowania związanego z tym dochodu i powstanie obowiązku podatkowego po stronie podmiotu wnoszącego. Zgodnie bowiem z przepisem art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm. określanej dalej skrótem "ustawa o p.d.o.p.") przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 jest nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce kapitałowej albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny, w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część; przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

Tak więc na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o p.d.o.p. przychodem jest nominalna wartość udziałów w spółce kapitałowej albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Oznacza to, że w przypadku wniesienia do spółki kapitałowej wkładu niepieniężnego w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, po stronie udziałowca powstanie przychód do opodatkowania. Jeżeli zatem Spółka objęłaby udziały w spółce kapitałowej w zamian za aport w postaci wierzytelności, zobowiązana będzie ustalić z tego tytułu przychód podatkowy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o p.d.o.p.

W sytuacji gdy konwersja wierzytelności wobec Spółki na udziały przybiera postać wkładu niepieniężnego pamiętać należy o ograniczeniu, przy ustaleniu wartości przychodu, wynikającym z odesłania zawartego w art. 12 ust. 1 pkt 7 do odpowiedniego stosowania art. 14 ust. 1-3 ustawy o p.d.o.p.

Zgodnie z ww. art. 14 ust. 1 ww. ustawy przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

W myśl natomiast art. 14 ust. 2 ustawy o p.d.o.p. wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o p.d.o.p. jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, organ podatkowy wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Spółka obejmie nowoutworzone akcje w Spółce Córce w drodze konwersji własnych wierzytelności. Wierzytelnościami tymi są udzielone Spółce Córce pożyczki. Wartość wkładu niepieniężnego, będąca jednocześnie wartością emisyjną akcji ustalona zostanie na poziomie rynkowym. Wartość rynkowa obejmowanych akcji będzie jednak odbiegać od ich wartości nominalnej. Zatem objęcie przez Spółkę akcji w innej spółce kapitałowej w zamian za aport w postaci wierzytelności skutkuje powstaniem po stronie Spółki przychodu podatkowego. Przychód ten stanowić będzie - stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - wartość nominalna objętych w spółce kapitałowej akcji.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy na tle przedstawionego stanu faktycznego należy uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do powoływanych we wniosku wyroków sądów oraz interpretacji podatkowych stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.